Krijgen Holocaustslachtoffers straks een schadevergoeding van de NMBS?
Ook de Belgische Spoorwegen moeten onderzoeken of ze een schadevergoeding zullen betalen aan de slachtoffers van de Holocaust. Dat zegt Christophe Busch, de directeur van het Holocaustmuseum Kazerne Dossin. In Nederland is zopas beslist om Holocaustslachtoffers te vergoeden omdat de Nederlandse Spoorwegen hebben meegewerkt aan hun deportatie. Maar ook in ons land was dat het geval. Daarom moeten ook de Belgische Spoorwegen nadenken over hun verantwoordelijkheid, vindt Busch.
Drie jaar geleden raakte bekend dat de Nederlandse Spoorwegen tijdens de Tweede Wereldoorlog betaald werden door de nazi's om meer dan 100.000 Nederlandse Joden naar kamp Westerbork te brengen, in de provincie Drenthe. Van daaruit werden de Joden dan gedeporteerd naar vernietigingskampen in Duitsland en Polen.
Jarenlang vocht Salo Muller, een overlevende van de Holocaust daarover een juridische strijd uit. Hij wilde van de Nederlandse Spoorwegen een regeling om de slachtoffers en nabestaanden te vergoeden. Die komt er nu wellicht. Een commissie moet onderzoeken hoe hoog de vergoeding wordt en wie ervoor in aanmerking komt.
Maar de NS is niet de enige spoorwegmaatschappij die heeft meegewerkt aan de Holocaust. Ook de Belgische Spoorwegen hebben meer dan 25.000 mensen met de trein gedeporteerd naar Auschwitz Birkenau. "Meer dan 28 konvooien zijn vertrokken vanuit de Dossinkazerne in Mechelen", vertelt Christophe Busch, de directeur van het museum Kazerne Dossin.
"Die deportatie gebeurde met Belgisch spoorwegpersoneel en -materieel", legt Busch uit. "Eigenlijk is dit het verhaal van een gewillig België. Onderzoek heeft aangetoond dat er zeker mogelijkheden waren om die deportatie te weigeren, maar dat is niet gebeurd. Er werd eerder gewoon uitgevoerd wat de Duitse bezetter vroeg."
"Een schadevergoeding vind ik een belangrijk signaal"
De Belgische Spoorwegen hebben een aantal jaren geleden wel excuses aangeboden voor hun rol in de Holocaust. "Het was Jannie Haek die, als gedelegeerd bestuurder, dit de donkerste periode uit de geschiedenis van de spoorwegmaatschappij heeft genoemd", zegt Busch. "Maar verder is er niets gebeurd."
Volgens Busch zou het de Belgische Spoorwegen dan ook sieren als ze hun verantwoordelijk verder onderzoeken. "Een schadevergoeding is daarbij een belangrijk signaal, alle details van de geschiedenis aan het licht brengen is nog een krachtiger signaal."