De 7 wegen die Europa wil om klimaatneutraal te worden: van energie-efficiëntie over elektriciteit tot CO2-opslag 

Gisteren raakte al bekend dat Europa klimaatneutraal wil zijn tegen 2050, en dus wil gaan naar een netto nul-emissie: als er nog broeikasgassen zouden worden  uitgestoten, dan moeten die worden opgevangen en veilig opgeslagen, of eventueel worden gecompenseerd door extra bossen. 

Door een nul-uitstoot te bereiken in de volgende 30 jaar, kan de klimaatopwarming (eventueel) nog binnen de 2 graden of anderhalve graad worden gehouden. 

Er is sowieso dringend meer actie nodig: gisteren nog raakte bekend dat de huidige inspanningen allesbehalve voldoende zijn: het moet drie keer beter en sneller om onder de 2 graden te blijven, en de omslag moet zelfs 5 keer beter en sneller om anderhalve graad te halen, het ideale scenario van Parijs.  Europa wil alvast ver gaan. Vanmorgen tweette een trotse Miguel Cañete, de Europese Commissaris voor Klimaatactie, dat de Commissie het ambitieuze plan heeft goedgekeurd. Maar nu moet het nog naar het Europees Parlement, en vooral, de lidstaten moeten er zich nog over uitspreken.  (lees door onder de tweet)

De Commissie schuift dus zeven pijlers naar voren om tot een netto nul-uitstoot van broeikasgassen te komen, en de opwarming van het klimaat binnen de perken te houden voor de volgende generaties. Daar waar ze tegen 2050 eerder sprak over een reductie van broeikasgassen van 85 procent, gaat ze nu resoluut voor een nuluitstoot. Dat wil de Commissie bereiken door volgende paden te bewandelen: 

1. Inzetten op verregaande energie-efficiëntie, en bijvoorbeeld gaan naar klimaatneutrale gebouwen. De Commissie wil onze energieconsumptie met de helft verminderen vergeleken met 2005, onder meer door energiezuinige toestellen voor u en ik. Gebouwen zijn dan weer verantwoordelijk voor 40 procent van ons energieverbruik: ook daar moet het dus veel beter. De Commissie schat dat 2 op de 3 gebouwen zullen moeten switchen naar een ander verwarmingstype (want aardgas en stookolie raken uit den boze), en meerbepaald naar efficiënt verwarmen met elektriciteit. Uiteraard komt er ook meer en betere isolatie bij kijken, net als een slim digitaal systeem.  
2. Hernieuwbare energie maximaliseren en meer elektriciteit gebruiken als energiebron, om voor onze energiebehoefte geen CO2 meer uit te stoten. We gaan een "radicale omslag" maken weg van ons op CO2 gebaseerd energiesysteem, zegt Europa daarover. De EU heeft het over "een elektrificatie" van onze economie eens we massaal op hernieuwbare energie overgestapt zijn. 
3. Een propere, veilige en geconnecteerde mobiliteit. "Alle transportmodi moeten bijdragen tot het CO2-vrij worden van ons transportsysteem", zegt de EU. Het gaat zowel om vrachtvervoer als om passagiers  zoals u en ik. Er moet ook veel meer over de grenzen worden samengewerkt om efficiënter te worden. Voor de scheepvaart spreekt de EU over elektrische schepen voor de binnenvaart en op kortere routes, als dat kan. 
4. Een competitieve Europese industrie met een circulaire economie als sleutelelement om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Europa benadrukt de kansen die hergebruiken en recyclage biedt voor bedrijven, en heeft het over nieuwe jobs, minder energieverbruik, minder vervuiling en minder uitstoot ook. 
5. Een slimme netwerkinfrastructuur en interconnectiviteit.  "We moeten meer samenwerken over de grenzen heen, ook intersectoraal, en dat geldt zowel voor de landen als voor de regio's", zegt de Commissie. De infrastructuur mag daarbij uiteraard niet achterblijven: er is sprake van slimme elektriciteits- en datagrids en waterstofpijplijnen. 
6. Een bio-economie. "Biomassa kan warmte opwekken. We kunnen er biobrandstoffen en biogas van maken.  Als dat opgeschoond is, dan kan het door het gasnetwerk worden gestuurd en aardgas vervangen. Als het gebruikt wordt als energiebron, kunnen we de CO2 opvangen en opslaan."  Europa wijst erop dat we in 2050 met 30 procent meer mensen zullen zijn, terwijl de klimaatverandering een effect zal hebben op het land dat we kunnen gebruiken. Land- en bosbouw staan daar voor grote uitdagingen. Ook voor onze materialen moet het uitstootvriendelijker: in de bouwsector bijvoorbeeld, maar pakweg ook voor textiel en bioplastic. 
7. De overblijvende CO2-uitstoot aanpakken door de CO2 op te vangen en veilig op te slaan (de zogenoemde carbon capture and storage). Ondanks al onze andere inspanningen, blijft deze techniek nodig, zegt de Commissie in haar ontwerptekst, "zeker in energie-intensieve sectoren, en in een overgangsfase voor de productie van CO2-vrij waterstof. We zullen deze technieken ook nodig hebben als we energie uit biomassa gaan gebruiken."   

Overigens is de EU maar verantwoordelijk voor ongeveer 10 procent van de globale CO2-uitstoot. Miguel Arias Cañete wil met het strakke plan alvast een sterk signaal sturen in de aanloop naar de nieuwe klimaatconferentie in Katowice van 3 tot 14 december in Polen, uitgerekend een land dat met een grote koolmijnindustrie zit en niet staat te springen voor Cañetes plannen.

Maar Cañete hoopt een voortrekkersrol te spelen en zo andere spelers wereldwijd mee te krijgen: "Het wordt geen makkelijke conferentie, maar de EU arriveert er met heel veel geloofwaardigheid." De conferentie wordt - nog maar eens - een heel moeilijke evenwichtsoefening tussen klimaatactie en de landen die hun individuele economische belangen verdedigen, al hoeven deze twee elkaar (op langere termijn) niet tegen te spreken, argumenteert Europa. 

VIDEO: Jos Delbeke is klimaatadviseur van de Europese Commissie. "Elk heeft zijn rol in dit verhaal", zegt hij in "Terzake" over de nieuwe klimaatplannen van Europa.