Hulpverlener in Jemen getuigt: "Er ligt eten in de rekken en op de markt, maar mensen kunnen het niet kopen"

"Iedere Jemeniet heeft een verhaal dat je raakt op een manier die je niet noodzakelijk verwacht", zegt Suze van Meegen. De Australische met Nederlandse roots werkt voor de Noorse hulporganisatie Norvegian Refugee Council, een van de 34 hulporganisaties die actief zijn in het door oorlog getroffen Jemen.

"Het gaat er niet alleen over dat mensen zich geen eten kunnen veroorloven of dat er bommen vallen", zegt de hulpverlener. "Ik sprak onlangs met een vader. Wat hij het meest hartverscheurend vind, is dat zijn zoon niet weet dat een vliegtuig iets is waarmee mensen op vakantie gaan. De belangrijkste luchthaven in de hoofdstad Sanaa is al meer dan twee jaar dicht. Wanneer kinderen in Jemen een vliegtuig horen, associëren ze dat alleen met bommen en gevechten. De uitdrukking op hun gezicht is er bij deze kinderen niet een van opwinding, maar van verschrikking."

Jemen is nu 3,5 jaar lang in oorlog. Er zijn twee strijdende partijen, de ene gesteund door Iran, de andere door Saudi-Arabië, die alles doen om de macht in handen te krijgen. "Als resultaat daarvan is de economie ingestort. Leraren, verpleegkundigen, artsen worden al meer dan twee jaar lang niet meer betaald. Dat betekent dat ze geen geld hebben om hun gezin te eten te geven, om kleren te kopen. Velen kunnen al weken geen douche meer nemen of zich wassen met zeep."  

"Humanitaire organisaties doen al wat ze kunnen om mensen te bereiken met wat ze nodig hebben", zegt Van Meegen. "Maar het enige wat werkelijk zou helpen, is niet humanitaire hulp, maar investeringen in de Jemenitische economie, zodat mensen hun job terugkrijgen, hun leven weer kunnen opbouwen en hun eigen beslissingen kunnen nemen."

Er zijn 34 internationale hulporganisaties om de meer dan 22 miljoen mensen te bereiken die hulp nodig hebben. "Dat is een enorme opdracht", zegt Van Meegen. "Jemen is oorlogsgebied: in de ene regio vliegen bommen rond, in de andere raketten. Weer elders zijn er grondgevechten waardoor we vastzitten. Of er is schade door de oorlog, zoals ingestorte bruggen en vernielde wegen.

We moeten ook vergunningen vragen om veilig te kunnen reizen. Het is een extreem gecompliceerde toestand om in te werken. We hebben zo'n 200 Jemenitische medewerkers die elke dag hun leven wagen om mensen te bereiken met de hulp die ze nodig hebben." 

Mensen in Jemen lijden honger. De cijfers zijn hallucinant. 18 miljoen, meer dan de helft van de 28 miljoen Jemenieten, honger lijdt. 1,8 miljoen kinderen zijn acuut ondervoed. 130 kinderen sterven elke dag van honger. Toch is de hongersnood in sommige gevallen niet wat je daarvan zou verwachten, zegt Van Meegen.

"Als je het woord "hongersnood" hoort, ga je ervan uit dat er geen voedsel beschikbaar is. Maar in Jemen is voedsel in sommige plaatsen beschikbaar, zeker in de steden. Er zijn in Jemen supermarkten die je best kunt vergelijken met die in België. Er zijn markten die vol liggen met voedsel. Er zijn ook boeren die nog altijd produceren. Maar het probleem is dat de oorlog de Jemenitische economie in zo'n staat van verval heeft gedreven dat de mensen geen geld meer hebben om eten te kopen. Ook mensen die vroeger ingenieur of professor waren moeten op straat bedelen." 

We verwachten dat volgend jaar 12 miljoen mensen, een onbevattelijk aantal, elke maand voedselhulp zullen nodig hebben om in leven te blijven. Dat kost veel geld, dus we hebben voortdurend hulp nodig van internationale donoren en regeringen. En zelfs als we de middelen voor de hulppakketten krijgen, is het zeer moeilijk om die te verdelen. De enige oplossing is dat er een einde komt aan de oorlog, en dat mensen weer voor zichzelf kunnen instaan."

De Verenigde Naties hopen dat er volgende week in Zweden vredesgesprekken starten tussen de strijdende partijen in Jemen. Of die iets zullen opleveren, blijft afwachten. Eerdere pogingen liepen op niets uit, of konden niet eens van start gaan. Wat verwachten de Jemenieten van die onderhandelingen? "De meningen zijn verdeeld", zegt Van Meegen.

"De Jemenieten leven al meer dan 3,5 jaar in oorlog. Al die tijd hebben ze gezien hoe bombardementen plaatsvinden, hoe de gevechten worden toegestaan, hoe de economie is ingestort. Er daar is heel weinig aandacht voor geweest in de internationale media. De wereld is zich weinig bewust van wat er gebeurt in Jemen. Dus wat dat betreft verliezen de Jemenieten hoop. Ze voelen zich onzichtbaar voor de wereld.

Anderzijds zijn die vredesgesprekken een stap voorwaarts. We moeten optimistisch zijn. Als die gesprekken kunnen doorgaan, zal een heel aantal doden voorkomen kunnen worden." 

VIDEO: Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal 7"