Akelige nieuwe wespensoort ontdekt in Amazonegebied: ze verandert spinnen in zombies

De wesp – die behoort tot de familie van de Zatypota – doet dat om zich voort te planten. Ze gebruikt daarvoor een kogelspin die naar de naam Anelosimus eximius luistert. Die spin is één van een 25-tal spinnensoorten die erg sociaal zijn, in grote kolonies leven en samenwerken om prooien te vangen en jongen groot te brengen.

De vrouwelijk wesp legt een eitje op de buik van de spin, waarin zich een larve ontwikkelt die zich begint te voeden met de lichaamsvloeistof (hemolymfe) van de spin. De larve wordt steeds groter en neemt langzaam maar zeker het lichaam van haar gastheer over.


Daarop verlaat de kogelspin zijn kolonie om een cocon te weven voor de wespenlarve. Als die af is, wordt de spin levend verslonden. De wespenlarve kruipt vervolgens in de veilige cocon en komt 9 tot 11 dagen later weer tevoorschijn, helemaal volgroeid. (lees hieronder verder)

Het was wetenschapper Philippe Fernandez-Fournier die de ontdekking deed en erover schreef in het wetenschappelijke tijdschrift Ecological Entomology. Hij had gemerkt dat sommige kogelspinnen die hij bestudeerde geïnfecteerd waren met larven en een halve meter weggingen van hun kolonie om dichte webben te weven. “Dat was heel erg vreemd, omdat ze dat normaal gezien niet doen”, aldus de wetenschapper. “Ik begon meteen notities te maken.” (lees hieronder verder)

Geïntrigeerd nam de man een van de cocons mee naar een laboratorium om te zien wat eruit tevoorschijn zou komen. Het was zo dat hij de nog onbekende wespensoort voor het eerst zag. “We weten dat er wespen zijn die het gedrag van spinnen beïnvloeden, maar niet op een zo complexe manier”, gaat hij verder. “Dit is een wel héél brute vorm van het kapen van een ander dier.”

Er bestaan wespen die het op solitaire spinnen gemunt hebben en die hun gedrag beïnvloeden, maar altijd op een manier die in het normale gedragspatroon van de spin valt. “Hier is het van een heel andere orde”, aldus Samantha Straus, een collega van Fernandez-Fournier die meeschreef aan het artikel. “De wesp neemt het brein en het gedrag van de spin helemaal over en laat het dier iets doen dat het normaal gezien nooit zou doen: zijn nest verlaten en een cocon spinnen, die hij normaal gezien nooit zou maken. Hoe de wesp het exact doet, is nog niet duidelijk.” (lees hieronder verder)

De wesp heeft het volgens de wetenschappers vermoedelijk op de sociale spin gemunt omdat er heel wat gastheren bij elkaar zitten in een kolonie en die een goede bron van voedsel vormt. “We hebben gemerkt dat hoe groter de kolonie is, hoe meer risico de spinnen liepen om geviseerd te worden.”

De manier waarop de wesp eruit ziet, laat in elk geval niet vermoeden dat ze eigenlijk recht uit een horrorfilm lijkt te komen. “Ze ziet er heel elegant en gracieus uit”, aldus nog Straus. “Maar toch doet ze iets bijzonder gruwelijks.”

Straus zal nu terugkeren naar Ecuador voor verder onderzoek. Zo wil ze onder meer te weten komen of de wespen van generatie op generatie dezelfde spinnenkolonies bezoeken en welk evolutionair voordeel dat zou kunnen bieden.