Netflix-actrice gaat strijd aan tegen dubieuze afvalmiddeltjes: de zin en onzin van detoxkuren

Zoals je kan zien in haar Twitter-video haalt Jameela Jamil, een van de hoofdrolspelers in de populaire Netflix-serie “The Good Place”, flink uit naar andere beroemdheden die schaamteloos detoxproducten en andere afslankmiddeltjes promoten. “Het is rommel”, zegt ze. “Je mag als bekend figuur geen dubieuze afslankmiddeltjes promoten aan jonge mensen.” Maar hoe zit het nu echt met die detoxkuren? Ze bestaan natuurlijk in alle vormen en maten: van groene sapjes tot een gezond, maar haalbaar eetpatroon. Ze hebben allemaal één doel, en dat is je lichaam van kop tot teen flink reinigen. Het enige probleem? Er is zo goed als geen wetenschappelijk bewijs dat dit ook echt werkt. Daarom sommen we even vier feiten over detoxen voor je op. 

Als je verslaafd bent aan alcohol of drugs. "Als je het technisch bekijkt, bestaat er maar één manier om je lichaam te detoxen: stoppen met dingen die giftig zijn voor je lieve lijf, zoals drugs, alcohol en eten waar je ontzettend allergisch voor bent", vertelt Jennifer Haythe, cardioloog aan de Amerikaanse Columbia University. 

Maar uiteraard is dat niet de detox waar jij met je vrienden over praat tijdens brunch. In zowat 99 procent van alle gevallen wil detoxen zeggen dat je "gezonder wil leven". Als in: gezond eten, geen alcohol meer, maar des te meer water drinken. "Als mensen het gevoel hebben dat ze weinig zorg hebben gedragen voor zichzelf, willen ze even op de reset-knop drukken. Dat doen ze meestal door hun eetgewoontes radicaal aan te passen." 

Eigenlijk heeft je lichaam je hulp helemaal niet nodig. "De lever en nieren ontgiften ons rond de klok door om afvalstoffen te verwerken", legde voedingswetenschapper Karolien Olaerts eerder al aan ons uit. "Als je een overdaad hebt, dan voel je dat in de vorm van indigestie of een kater, maar het enige wat daartegen helpt is tijd en even wat minder. Maar je hoeft er heus geen strikte vastenperiode voor in te gaan." 

"Wanneer iemand een detox uitprobeert, wil dat meer dan eens zeggen dat die aan de lopende band sapjes drinkt of ontzettend veel fruit eet", meent Haythe. "Op die manier krijgen ze veel te veel suiker binnen, wat hun insulineniveau helemaal in de war stuurt en ervoor kan zorgen dat je acne krijgt, rondloopt met een hongerig gevoel en je extra vermoeid voelt." Met andere woorden: eigenlijk het tegenovergestelde van wat je wil bereiken met je detox. 

Het kan natuurlijk dat je het enkel en alleen bij groenten houdt. Maar dan nog. "Er zijn maar heel weinig wetenschappelijke studies over detox-eetpatronen en als ze er al zijn, dan tonen ze alvast geen spectaculaire resultaten aan", stelt Olaerts. "Het is dus totaal niet wetenschappelijk onderbouwd dat we zelfs maar een detox nodig hebben." 

Ben je bezig met een detoxkuur, simpelweg om een ander cijfer te zien staan op de weegschaal? Ook dat is volgens Haythe geen goed idee. De kans zit er dik in dat je na de kuur net meer gaat eten, omdat jij je tijdens de cleanse heel de tijd uitgehongerd hebt gevoeld. 

Ja, er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat detoxen werkt. En ja, het kan zelfs het omgekeerde effect hebben als jij op je lijn let. En toch. Af en toe kan het ook wonderen verrichten voor je humeur en je zelfvertrouwen. Dat geeft ook Haythe toe. "Sommige mensen voelen zich op den duur minder opgeblazen en hebben het gevoel dat ze meer energie hebben. Dat is natuurlijk goed mogelijk, want als je kleinere porties én gezonder eet moet je verteringsstelsel minder werk verzetten."

Ook Olaerts hoort af en toe spectaculaire verhalen over mensen die plots verlost raken van hun hoofdpijn of opgeblazen gevoel. "Veel van die resultaten zijn psychologisch. Het doet wel iets met je lichaam. Maar een detox geeft het gevoel van controle over je gezondheid. Dat doet je het effect overschatten."

Bovendien gaat een detoxperiode vaak gepaard met andere zaken die je gezondheid bevorderen. Je gaat meer bewegen, je neemt tijd voor een yogales of een massage, je eet bewuster en verser. Logisch dus dat je daar iets van voelt. "Dus als je er wel zin in hebt en jij voelt je ermee geholpen, dan kan je het rustig blijven doen", besluit Olaerts.