2 miljoen euro voor onderzoek naar ‘designerbacteriën’ die Mars (hopelijk) op een dag koloniseren

Bacteriën en superbacteriën genieten geen al te goede naam omdat ze ons ziek maken en daarboven resistent zijn tegen antibiotica. Zo voorspelt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat er tegen 2050 meer mensen zullen overlijden aan infecties van de zogenaamde superbacteriën dan aan kanker. Maar daar wil het team van professor Rob Lavigne een stokje voor steken.

De wetenschappers voerden al jaren onderzoek naar bacteriofagen of kortweg fagen: de natuurlijke vijand van bacteriën. Fagen zijn kleine virussen die specifieke bacteriën infecteren. Door de kleine virussen als wapen in te zetten, probeerde het onderzoeksteam schadelijke bacteriën eerder al uit te schakelen. Maar vanaf heden pakken de onderzoekers het anders aan. Ze zullen niet langer de slechte bacteriën proberen uit te schakelen, maar wel trachten ze de goede bacteriën sterker maken: “We gaan de bacteriën temmen”. De getemde bacteriën worden omgedoopt tot ‘designerbacteriën’.

Unieke kans
Het team van Rob Lavigne profiteert van een bijzondere opportuniteit. De miljoenenbeurs voor vijf jaar onderzoek is immers uitzonderlijk. Amper tien procent van de aanvragen voor een beurs bij de Europese onderzoeksraad, wordt effectief geselecteerd door een streng panel van internationale wetenschappers. “Deze financiering biedt ruimte voor creativiteit en innovatie”, aldus professor Lavigne.

Het team zal zich focussen op het probleem van antibioticaresistentie, al zal zijn onderzoek volgens Lavigne niet meteen toepasbaar zijn: “We begrijpen voorlopig nog maar een fractie van wat de bacteriofagen doen.” Hoe dan ook worden bacteriën ingezet voor het vervaardigen van vaccins en geneesmiddelen. “En hoe beter je bacteriën onder controle hebt, hoe nuttiger ze worden. Ik hoop dat de bacteriofagen daarbij helpen”, aldus Lavigne. 

Europa is alvast overtuigd van de mogelijkheden. En eenmaal er designerbacteriën bestaan, zijn ze misschien wel in staat om Mars te koloniseren: “Al is dat voorlopig nog wel sciencefiction”.

Bacteriën of eencellige organismen zitten overal: in de lucht, in het water, in je voedsel en in je lichaam. Sommige bacteriën maken ons ziek, andere zijn net goed voor ons. Denk daarbij aan de bacteriën in onze darmen die helpen bij het verteren van voedsel. Ze hebben een belangrijke functie omdat ze verantwoordelijk zijn voor de afbraak van stoffen die niet door het eigen systeem worden afgebroken.

Ook in ons voedsel zitten bacteriën die nuttig zijn voor het bewaren en bereiden van eten. Yoghurt is bijvoorbeeld langer houdbaar dan melk dankzij de melkzuurbacterie. Verder nog beschermt de huidflora ons lichaam tegen schadelijke bacteriën. Vrijwel elke goede plek op onze huid wordt bezet door zo’n ‘goede’ huidbacterie waardoor de slechte bacteriën moeilijker doorheen het schild kunnen dringen.