“Het was een hartverscheurende keuze, maar ik kon niet anders”, aldus Bart Tommelein (Open VLD). De Vlaamse minister van Energie, Financiën en Begroting geeft zijn post op om vanaf 1 januari burgemeester van Oostende te worden. Twee weken geleden beloofde hij zijn regeringsleider Geert Bourgeois echter nog dat hij het Vlaamse schip niet zou verlaten. Tommelein wordt opgevolgd door het Limburgse Vlaams Parlementslid Lydia Peeters.

Bijna drie weken geleden legde ook N-VA’er Sander Loones de eed af als minister van Defensie en Ambtenarenzaken, nadat zijn partijgenoot Steven Vandeput koos voor de sjerp in Hasselt.

Lanceerplatform

De wissels van de wacht staan niet op zichzelf, maar hebben te maken met de verkiezingen in mei, stelt VUB-politicoloog Dave Sinardet. “Je ziet dat partijen ministerposten gaan gebruiken als een lanceerplatform om een betere positie bij de verkiezingen te creëren.”

“Bij N-VA dachten ze: Oei, we scoren heel slecht in West-Vlaanderen, daar hebben we een nieuw boegbeeld nodig.” Dus werd Sander Loones uit Veurne naar voren geschoven. Bij Open VLD is nu hetzelfde gebeurd, zegt Sinardet. “Daar hameren ze erop dat er meer vrouwelijke lijsttrekkers nodig zijn. Ze eisen ook dat 50 procent van de regering vrouwelijk is. Dan moet je zelf de daad bij het woord voegen, anders ben je hypocriet.”

Dat de partij voor Lydia Peeters koos als opvolger van Tommelein, mag dus geen verrassing heten. “Het is een manier om haar te lanceren. De kans is groot dat zij lijsttrekker of hoog op de lijst komt in Limburg.”

Je kunt je wat vragen stellen bij deze aanpak, maar één ding is zeker, stelt de politicoloog nog: “Het heeft duidelijk te maken met de komende verkiezingen.”

Migratiepact

Ook de harde houding van N-VA over het VN-migratiepact is niet los te zien van de stemgang, meent Sinardet. De partij wil van het pact af, terwijl premier Michel in 2016 voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties liet weten dat België het plan zou steunen. Twee jaar lang had N-VA geen problemen met het pact. Wat heet: vrijdag werd zelfs bekend dat het kabinet-Jambon in oktober nog akkoord ging met de “actieve promotie” van het Global Compact for Migration, zoals het pact officieel het.

“Dat is opvallend. Maar de internationale deining, zoals het afhaken van landen als Oostenrijk, zal N-VA wakker hebben geschud.” Sinardet wijst erop dat N-VA de hakken nog meer in het zand heeft gezet over onder meer het thema migratie.

“Na de gemeenteraadsverkiezingen maakten veel commentatoren de analyse dat N-VA het Vlaams Belang groot had gemaakt door te hameren op dat onderwerp”, klinkt het. “Maar bij N-VA maken ze die analyse niet. Ze lijken zich er nog meer op te focussen om de concurrentie met Vlaams Belang harder aan te gaan. Andere dossiers poken ze ook op, zoals het verplaatsen van de haltes door De Lijn in het Brusselse Noordstation door overlast van transmigranten.”

Onvoorspelbaar

En dus weigert N-VA te plooien wat betreft het migratiepact. Een teken naar de achterban. Maar mocht de regering vallen, dan is het lastig te voorspellen wat voor gevolgen dat zal hebben. “Als de regering valt, creëert dat een hele nieuwe situatie. Dat kan electoraal voor verrassingen zorgen. De verkiezingsresultaten zullen onvoorspelbaar zijn.”