‘Hostile architecture’ in Brussel: daklozen, gelieve zich te onthouden
Het oogt onschuldig. Alsof enkele designers de ingeving kregen om ‘eens iets anders te doen’. Het concept ‘zitbank’ nieuw leven willen inblazen. Volgens de Brusselse vzw Design For Everyone zit er meer achter: een bewuste antidaklozenstrategie van overheidswege. “Straatmeubilair wordt speciaal zo ontworpen of aangepast dat het daklozen weghoudt van bepaalde plekken, om overlast te voorkomen”, zegt Charlotte Renouprez, de helft van het tweekoppige collectief. Fotograaf Illias Teirlinck trok na een gesprek met de vzw door Brussel om de talloze voorbeelden in beeld te brengen.
Stalen tussenvoegsels maken liggen, laat staan slapen, onmogelijk. Strakke designbanken zijn zo oncomfortabel dat je er zelfs niet aan denkt om je erop neer te vlijen. Portieken worden afgeschermd door hekken, of opgevuld met – lege – bloembakken. Alles opdat daklozen er geen bescherming zouden zoeken tegen de koude.
Soms is het subtieler. “Zoals banken die plots worden vervangen door eenzitjes.” Brussel volgt daarmee andere steden, zoals Luik en Parijs, klinkt het bij de vzw. In Bristol plaatste een shopeigenaar watersprinklers in zijn portaal: daklozen die er toch hun heil zoeken, wacht een regendouche.
“Zeer antisociaal”, vindt Design For Everyone. Dus bouwden ze – bij wijze van symbolisch statement – sommige constructies terug om. In het Brusselse Zuidstation werden aparte zitplekken mits wat houten planken terug een ‘comfortabele’ slaapbank.
Niet dat de vzw slapen op straat wil ‘promoten’, zegt Charlotte. “Wél willen we zulke antisociale maatregelen aanklagen. We willen de publieke ruimte teruggeven aan de mensen . Op een groot plein in Sint-Gillis zijn banken gewoon weggehaald. Terwijl dat net de plek is waar – vaak armere – mensen samenkomen. Als die willen zitten, kunnen die nu enkel terecht op een terras waar ze iets te drinken moeten bestellen. De straat is toch een plek waar we allemaal samen moeten leven?!”
