In het 5de en 6de middelbaar heeft minder dan 1 op 2 leerkrachten wiskunde een diploma wiskunde

In een ideale wereld heeft elke leerkracht wiskunde, Frans of fysica een vooropleiding in die specifieke discipline genoten. Maar dat is in ons huidig onderwijssysteem, met het grote lerarentekort, niet het geval. En dus werken scholen met leerkrachten die het vereiste diploma hebben voor hun vak en met leerkrachten met een ‘voldoende diploma’. Dat laatste wil zeggen dat ze het juiste opleidingsniveau hebben, maar niet noodzakelijk in het vak dat ze geven.

Het aantal leerkrachten met het juiste diploma daalde van 67,2 procent in 2012 naar 65,5 procent begin 2018. Het aantal leerkrachten met een voldoende diploma is over diezelfde periode gestegen van 27,9 naar 29,9 procent.

Tussen de verschillende vakken, maar ook tussen leerjaren zijn er grote verschillen. Leerkrachten lichamelijke opvoeding hebben het vaakst het juiste diploma. In de eerste twee leerjaren bengelen de leraren techniek onderaan. In de twee jaren daarop zijn het die van fysica en in de twee laatste jaren de wiskundeleraren. Opvallend: in het vijfde en zesde middelbaar heeft slechts 41,3 procent van de leerkrachten wiskunde ook een diploma wiskunde.

“Geen ideale situatie”, meent Vlaams parlementslid Jos De Meyer (CD&V), die de cijfers opvroeg bij partijgenote en minister van Onderwijs Hilde Crevits. “Uiteraard zou het beter zijn voor ons onderwijs als zoveel mogelijk leerkrachten het vereiste diploma hebben. De categorie ‘voldoende’ is nu ook heel breed. Als ze een master hebben, mogen ze in de derde graad lesgeven, in om het even welk vak. Al is mijn ervaring wel dat scholen daar meestal met de nodige wijsheid mee omgaan.”

Ook Raymonda Verdyck, topvrouw van het GO!, erkent dat de situatie moeilijk is. Ze wil ze wel niet problematiseren. “Ook leerkrachten met een andere vooropleiding kunnen mits professionalisering en ondersteuning binnen de vakgroep kwalitatief onderwijs aanbieden”, stelt ze.

Volgens haar collega van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, Lieven Boeve zal het aantal leerkrachten met een vereist diploma in de toekomst wellicht nog dalen. “Het is uiteraard een grote bezorgdheid”, zegt de onderwijstopman, die drie mogelijke pistes ziet om het tij te doen keren. “We kunnen het beroep van leraar aantrekkelijker maken, het makkelijker maken voor zij-instromers om in te stappen in het onderwijs en we moeten leerkrachten met een voldoende diploma ook laten bijscholen en cours de route.”

Uitstervend ras

Zo blijkt nu dat nog niet de helft van de leerkrachten wiskunde in het vijfde en zesde middelbaar een diploma wiskunde heeft. En dat is een probleem, zegt pedagoog Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool/Universiteit Leiden). “Ik ken informatici en geografen die nu wiskunde geven. Die mensen hebben uiteraard ook veel kennis en doen dat prima. Maar in de laatste jaren humaniora bij richtingen met 8 uur wiskunde, kan een echte wiskundige wel degelijk een meerwaarde betekenen.”

Volgens de pedagoog dreigt het gevaar dat wiskundigen als ras aan het uitsterven zijn. “Jongeren die geen les krijgen van een echte wiskundige gaan misschien de passie niet volledig meekrijgen, waardoor er nog minder jongeren voor wiskunde gaan kiezen na de humaniora. Zo hou je het probleem in stand.” De situatie keren is volgens hem moeilijk. “Zowat elk land worstelt hiermee. Er is nu eenmaal een groot tekort aan leerkrachten. Zeker in vakgebieden als wiskunde, fysica en Frans. In Nederland bijvoorbeeld sukkelen ze dan weer met een tekort aan leraars Duits.”

Minister Crevits beschouwt de situatie als ‘vrij stabiel’. “De schoolbesturen kunnen vrij kiezen welke personeelsleden ze wensen aan te stellen met een vereist dan wel voldoende diploma”, stelt ze. “Schoolbesturen appreciëren ook de autonomie om zelf te beslissen.”