Zen dankzij de smartphone: deze apps helpen je te ontsnappen aan stress

De eeuwenoude traditie om via meditatie meer bewust te worden van onszelf en onze omgeving verleidt steeds meer mensen. Wie de term mindfulness intikt in de Apple Store of Google Play Store, krijgt tientallen applicaties gepresenteerd die beloven om focus en rust te vinden. In België lanceert het opleidingsbedrijf The Tipping Point in januari zijn Hi.Brain-platform.

“Dat wordt een platform waar we tips en hulpmiddelen aanreiken om je brein veerkrachtiger te maken”, zegt Katelijn Nijsmans, bedrijfsvoerder van The Tipping Point en neuropsycholoog. “We leven in tijden van constante verandering, waarin ons brein geprikkeld wordt zoals nooit tevoren. Daarmee omgaan vergt een goede breinhygiëne.”

Neuropsychiater Theo Compernolle vindt het idee om smartphonegebruik onder controle te krijgen, focus te zoeken, te mediteren of aan mindfulness te doen nuttig. En of dat nu via een app of een cursus gebeurt, maakt hem niet veel uit. Als technologie kan helpen, moeten we die vooral gebruiken. Hij maakt zich al enkele jaren zorgen om onze aandacht. Die is zodanig versnipperd dat we geen 20 minuten, zonder afgeleid te worden, kunnen werken aan één taak.

Lucratieve niche

Dat klinkt op het eerste gezicht niet zo erg, tot je moet vaststellen dat een versnipperd brein zorgt voor minder productiviteit en creativiteit en een hoop stress in de plaats veroorzaakt. “Toen ik met stressonderzoek begon, waren er geen twintigers of dertigers met  burn-outverschijnselen.”

Steffi Vertriest ontdekte de kracht van en de nood aan rust in haar hoofd. “Mijn hoofd staat constant aan. Ik ging er altijd van uit dat ik met dat gevoel moest leren leven. Zo werkt mijn brein nu eenmaal.” Maar sinds een jaar of vier beseft ze dat die veronderstelling niet per se klopt. De tv-presentatrice leerde dankzij een vriend de mindfulness-app Headspace kennen. “In het begin bood ik veel weerstand. Ondertussen is het de app waar ik naar teruggrijp om mijn brein even rust te geven.”

Headspace is naast Calm en Smiling Mind een van de populairste mindfulness-apps ter wereld. De app werd wereldwijd al meer dan 31 miljoen keer gedownload. Hoeveel mensen de app dagelijks gebruiken, is niet duidelijk. Maar dat de twee Britse oprichters in 2012 een lucratieve niche aanboorden, blijkt uit de waardering van het bedrijf. Het bedrijf haalde in totaal ongeveer 70 miljoen euro op en is volgens investeerders minstens 250 miljoen euro waard.

Onnozele dingen

De eerste tien basiscursussen zijn gratis. Gebruikers leren er hun aandacht op ademhaling te vestigen of leren een volledige bodyscan uit te voeren. “De stem van Andy Puddicombe legt je uit hoe je je kan focussen op lichaamsdelen”, zegt Vertriest. “Zo heb ik geleerd om op mijn voeten te concentreren net voor een optreden, waardoor ik minder stress ervaar. Het gaat soms echt om onnozele dingen, maar het werkt.”

Heb je na tien basislessen het gevoel dat Headspace helpt, dan wordt het tijd om met geld over de brug te komen: voor 12,99 per maand helpt Andy Puddicombe je graag verder met mediteren. Verschillende gecontacteerde gebruikers vertelden De Morgen dat ze maar al te graag dat bedrag neertellen voor iets dat werkt. Ter vergelijking: grote concurrent Calm rekent 49,99 euro per jaar aan.

“Ik vraag me enkel af of je je als gebruiker van een mindfulness-app volledig kan loskoppelen”, zegt neuropsychiater Compernolle. “De smartphone is – naast de open kantoren – een van de grootste boemannen voor onze aandacht. Net naar die smartphone grijpen is misschien wat contradictorisch.” 

Resultaten van een eerste onderzoek over het effect van Headspace op gebruikers aan de universiteit van Lancaster doen het beste vermoeden. Wie de app tien dagen gebruikt, zou minder depressieve en meer positieve gevoelens  ervaren. Maar dat zegt natuurlijk niets over de langetermijneffecten.