De Belgen zitten vol groene energie. Nu onze politici nog meekrijgen
Meer dan 65.000 mensen die op een druilerige zondag de straat op trekken voor een sterk klimaatbeleid. Tal van ondernemers pleiten voor een koolstofprijs. Nog nooit was het enthousiasme in ons land zo groot om de handen uit de mouwen te steken voor het klimaat. Tegelijk ligt het Belgische en Vlaamse beleid volledig uit koers: zowel de ambities als de realisaties van onze overheden om het klimaatprobleem aan te pakken, zijn teleurstellend. Hoog tijd dat onze politici de groene energie die leeft in ons land, ook vertalen naar bestuur.
België legt de lat systematisch te laag. Ooit waren we een voorloper op het vlak van klimaatbeleid, maar die tijd ligt al lang achter ons. Enkele feiten uit de voorbije maanden: in september blokkeerde ons land de ondertekening van Talanoa-verklaring van de Benelux, die beloofde scherpere klimaatdoelen na te streven. Begin oktober, op de cruciale Europese ministerraad over het optrekken van de Europese klimaatdoelstellingen, kwam er zelfs geen Belgische minister opdagen. En gisteren stond ons land helemaal met de billen bloot tijdens de stemming in de Europese Raad.
Enkel Tsjechië stemde samen met België tégen een ambitieuzer Europees energiebesparingsbeleid dat de 500 miljoen Europeanen aan een lagere energiefactuur moet helpen. Bij de stemming over de Richtlijn Hernieuwbare Energie onthield ons land zich en belandde zo opnieuw in de staart van het peloton. Dat belooft niet zo veel goeds voor de Belgische positie tijdens de lopende klimaatonderhandelingen in Katowice.
Binnen handbereik? Met welke arm dan?
Niet alleen federaal loopt het spaak, ook de realisaties van de Vlaamse overheid laten te wensen over. In tegenstelling tot wat minister Schauvliege beweert - “De klimaatdoelstellingen voor 2020 zijn binnen handbereik” - heeft Vlaanderen amper 0,4 procent van de uitstoot van broeikasgassen teruggedrongen. De doelstelling van -15,7 procent binnen twee jaar halen we zelfs met een heel lange arm niet.
Intussen trekt het IPCC, het klimaatpanel van de VN, harder dan ooit aan de alarmbel: om onder de 1,5 graad opwarming te blijven, moeten de CO2-emissies wereldwijd netto nul zijn tegen 2050. Dat betekent dat de ontwikkelde landen - die het meeste middelen en kennis hebben om de omslag te maken - tegen 2040 koolstofneutraal moeten zijn. De komende tien jaar zijn cruciaal.
Muur van dogma’s en veto’s
Om dat waar te maken, hebben we een fundamentele overstap naar hernieuwbaar en koolstofarm nodig in álle sectoren: mobiliteit, energieproductie, gebouwverwarming, industrie en landbouw. Toch ziet de politieke realiteit in Vlaanderen ziet er totaal anders uit: vakministers voeren hier eens een premie in, mikken daar op wat technologische verbeteringen en innovatie, prikkelen bedrijven en consumenten om het een klein beetje beter te doen. Een grondig en effectief klimaatbeleid? Dat botst aan alle kanten op dogma’s en veto’s.
Een grondig en effectief klimaatbeleid? Dat botst aan alle kanten op dogma’s en veto’s.
Nochtans weten we hoe het wel kan. Individuele inspanningen volstaan niet meer. Stapje voor stapje vooruit ook niet. Dit is een collectieve uitdaging: beleidsmakers moeten zorgen dat de juiste keuzes ook de makkelijkste keuzes worden. En dat ze haalbaar zijn, vooral voor wie het minder breed heeft.
Wat is er nodig? Dat de renovatiegraad in Vlaanderen drie versnellingen hoger schakelt en jaarlijks 100.000 woningen van aardgas en stookolie afstappen. Dat we overheidsbudgetten die nu naar subsidies voor bedrijfswagens en tankkaarten gaan, heroriënteren naar openbaar vervoer en fietsinfrastructuur. Verder op de to do-lijst: de massale omslag van auto’s met verbrandingsmotoren naar gedeeld elektrisch rijden, wat ook onze dorpen en steden meteen weer ademruimte geeft. De veestapel halveren we en boeren verdienen hun boterham ook via landschappelijke en ecologische diensten.
"CO2-prijs is noodzakelijk, haalbaar en dringend"
Het draagvlak voor klimaatactie is nog nooit zo groot geweest. Meer dan 65.000 manifestanten vroegen zondag aan de overheid om werk te maken van een effectief en rechtvaardig klimaatbeleid. Maar liefst 85 procent van de Belgen beschouwt klimaatverandering als een probleem dat dringend aangepakt moet worden.
Ook steeds meer ondernemers zien de meerwaarde van een sterk milieubeleid: lagere lasten op arbeid, kortere files, meer circulariteit, kansen voor innovatie en een betere handelsbalans. Ook werkgevers pleiten voor de invoering van een CO2-heffing op fossiele brandstoffen. Thomas Leysen, voorzitter van KBC en Umicore, vatte het deze zomer mooi samen: “Een prijs plakken op CO2 is noodzakelijk, haalbaar en dringend.”
De energie in de maatschappij is bijzonder tastbaar geworden. Maar als individuele burgers en bedrijven kunnen we maar zo ver springen. We hebben vooruitziende en moedige beleidsmakers nodig om de versnelling mogelijk te maken. Nu.
We hebben vooruitziende en moedige beleidsmakers nodig om de versnelling mogelijk te maken. Nu.
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.