Groenlands ijs smelt in hoogste tempo ooit

Dat het poolijs bij Groenland slinkt en de zeespiegel stijgt is bekend, alleen bestaan er pas sinds de komst van klimaatsatellieten in 1978 betrouwbare metingen. Klimaatonderzoekers zijn er nu in geslaagd om gegevens tot 350 jaar terug te achterhalen. Met een boor zo groot als een verkeerslicht haalden ze monsters uit drie ijskernen op Groenland. Dat deden ze op locaties op bijna 2 kilometer hoogte, waar in de zomer gesmolten ijs weer bevriest en zo bewaard blijft. 

“Elk jaar smelt in de zomer de toplaag van de sneeuw”, vertelt Brice Noël, klimaatonderzoeker aan het Instituut voor Marien en Atmosferisch Onderzoek van de Universiteit Utrecht. “Dat water sijpelt in de onderliggende sneeuwlaag waar het opnieuw bevriest. In de boorkernen zie je dat terug als een laagje ijs met hogere dichtheid, net als bij jaarringen in bomen. Hoe dikker het ijslaagje, hoe meer smelt er dat jaar is geweest.’’

De monsters ijs zijn vervolgens in de VS geanalyseerd, waarna de resultaten naar de hele Groenlandse ijskap konden worden vertaald. Dat kon dankzij een geavanceerd klimaatmodel dat werd ontwikkeld aan de universiteit Utrecht. De resultaten van de studie liegen er niet om. “Het smelten van de Groenlandse ijskap is in de overdrive gegaan”, concludeert hoofdonderzoeker Luke Trusel, glacioloog aan de Rowan University van New Jersey. “Gevolg is dat de zeespiegel door de Groenlandse smelt harder stijgt dan enig ander moment gedurende de laatste 3,5 eeuw en misschien wel duizenden jaren.’’

Volgens de onderzoekers toont de data dat het smelten met name versnelt sinds het midden van de negentiende eeuw, de periode dat de industriële revolutie is uitgebroken.

“Wat onze ijsmonsters laten zien, is dat Groenland momenteel veel gevoeliger is voor verdere temperatuurstijgingen dan vijftig jaar geleden”, aldus Trusel. Omdat de temperatuur nu hoger ligt, betekent elke kleine verhoging een exponentiële toename in het smeltproces. “Opwarming heeft nu meer effect dan in het verleden.”

Met de nieuwe gegevens denken de onderzoekers al met al een veel completer beeld te hebben over het Groenlandse ijs. “Schattingen voorafgaand aan het satelliettijdperk waren hoogst onzeker”, vertelt  Noël. “We konden dus weinig zeggen over hoe bijzonder de huidige smeltperiode is.”