Mark Zuckerberg mag zich met een vermogen van 45,5 miljard euro dan wel de vierde rijkste persoon ter wereld noemen, maar miljoenen uitdelen doet hij niet zomaar. Het team rond neurowetenschapper Patrik Verstreken (VIB-KU Leuven) en Imec bleek na een lange rit, een jaar van pitchen en overtuigen, 1 van de 9 uitverkorenen uit 700 deelnemers. Het geld komt uit de buidel van het Chan Zuckerberg Initiative, een fonds dat de Facebook-topman samen met zijn vrouw stichtte om goede doelen en baanbrekend onderzoek naar medicijnen te ondersteunen.

Baanbrekend is de opzet van het project zeker. Over het ontstaan en de werking van de ziekte is weinig geweten. Veel onderzoek naar parkinson beperkt zich noodgedwongen tot symptoombehandeling. Dat komt volgens Verstreken door de aard van het beestje. “Om uit te zoeken waar het misloopt zijn levende cellen nodig, maar bij parkinsonpatiënten zijn die dan al afgestorven. Ons project moet het mogelijk maken om levende cellen te onderzoeken.”

Stukje brein

De onderzoekers trokken niet met de belofte van een compleet nagemaakt brein naar het hoofdkwartier van het initiative in San Francisco. “Beeld je geen complete hersenkwab met allemaal draadjes in”, lacht Verstreken. De komende drie jaar wil hij met zijn team een klein stukje brein nabootsen door huidcellen van parkinsonpatiënten te herprogrammeren tot hersencellen en die, 16.400 in het totaal, op evenveel elektroden, metalen puntjes die elektriciteit meten, te plaatsen.

Huidcellen tot hersencellen omvormen kan al langer, maar niemand heeft geprobeerd om daarmee een microcircuit te vormen. “Door de cellen met elkaar in contact te brengen, hopen we het ziekteproces van parkinson in kaart te kunnen brengen.” Tegelijk kan op het nagemaakte stukje brein gebruikt worden om te experimenteren. “Dat kan voor een stroomversnelling in geneesmiddelenontwikkeling zorgen.”

Vergeleken met de complexiteit van een brein is een stukje met 16.000 cellen beperkt. “First things first, als het werkt, dan kunnen we het uitbreiden en uiteindelijk toewerken naar een nagemaakt 3D-brein.” Daarvoor zal meer nodig zijn dan 1 miljoen euro. “Dit bedrag is genoeg om de komende drie jaar te werken. Met de resultaten shoppen we, zoals altijd, bij nieuwe investeerders.” Of de link met Zuckerberg helpt? “Zeker. Dit is high profile. Het kan meer mensen warm maken voor ons onderzoek.”