“Pijnlijke maandstonden normaal? Da’s onzin”

Eén keer per maand wordt ons lijf overgenomen door het rode leger. In de les biologie leerden we allemaal hoe het werkt: wanneer een eicel niet bevrucht werd en er dus geen innesteling plaatsvindt, zal de baarmoeder het baarmoederslijmvlies afstoten. Dat doet ze door samen te trekken, en dat veroorzaakt de typische krampen. 

Soms zijn menstruaties echter zo hevig of pijnlijk dat ze je dagelijkse functioneren belemmeren: wanneer je niet kan gaan werken, naar school kan of kan gaan sporten, maar ook als je niet meer optimaal kan presteren. “Het idee dat pijnlijke maandstonden normaal zijn, is onzin,” zegt Judith Huirne, hoogleraar gynaecologie aan Amsterdam UMC. “Vrouwen leggen zich te snel neer bij de klachten, terwijl er in de meeste gevallen wel degelijk een goede behandeling bestaat.”

Hoe het komt dat de ene vrouw er last van heeft, terwijl de andere fluitend door haar menstruatie fietst, is niet duidelijk. “Wel zien we dat erg hevige pijnen in de meeste gevallen veroorzaakt worden door een onderliggende aandoening”, aldus de gynaecologe. “Maar omdat er weinig onderzoek naar wordt gedaan, wordt er al te vaak een verkeerde diagnose gesteld. Qua behandeling krijg je vaak maar twee opties: ofwel hormonaal, met de anticonceptiepil of het spiraaltje, ofwel de hele baarmoeder eruit. Zelden wordt er een echo genomen om te kijken naar de onderliggende oorzaak, terwijl net dát cruciaal is om een behandeling op maat uit te stippelen.”

Er zijn namelijk heel veel verschillende oorzaken die allemaal tot dezelfde klachten leiden. Myomen, goedaardige gezwellen in het spierweefsel van de baarmoeder, maar ook endometriose, waarbij het baarmoederslijmvlies niet in de baarmoeder maar op de eierstokken of in de buikholte groeit, of adenomyose, waarbij het zich in de spierwand van de baarmoeder bevindt. En dat kan tot enorme pijnklachten leiden.

Volgens recente cijfers zou ongeveer tien procent van de vruchtbare vrouwen last hebben van endometriose. De afgelopen jaren kwamen een heleboel vrouwelijke celebrities naar buiten met hun endometriose-verhaal: Lena Dunham liet op 31-jarige leeftijd haar baarmoeder verwijderen om van de pijn verlost te zijn, en ook actrices Whoopi Goldberg en Susan Sarandon spraken eerder al openlijk over hun aandoening.

De medische wereld neemt menstruatiepijn niet ernstig genoeg, omdat vrouwen hun pijn vaak zelf niet ernstig nemen. We moeten dus vooral sneller naar de dokter stappen, vindt Huirne. “Probeer je klachten uit te drukken in pijnscores: op een schaal van nul (geen pijn) tot tien (hevigste pijn). Bij een vier of hoger spreken we al van abnormaal pijnlijke menstruaties.”

Ook van het taboe rond menstruatie moeten we dringend af volgens Huirne. Een taboe uit het verleden dat nog steeds springlevend is, getuige het feit dat quasi iedere vrouw de edele kunst van het tampon-wegmoffelen onder de knie heeft. “De helft van de wereldbevolking krijgt ermee te maken. We moeten daar niet flauw over doen.”

Het belangrijkste is om als vrouw zelf je verantwoordelijkheid te nemen. “Hevige pijnen horen er níét bij en je hoeft ze niet te verbijten. Er zijn veel mogelijke pistes die allemaal onderzocht moeten worden. Ga ermee naar de huisarts. Kan die je niet helpen? Vraag dan om een verwijzing naar een specialist en vraag zonodig om een second opinion bij een gespecialiseerd centrum. Zelfs al is het soms even zoeken, er is bijna altijd een verklaring te vinden, en vaak ook een oplossing.”