Migratiepact maakt na ruim 4 jaar een einde aan het "kibbelkabinet": de kroniek van een aangekondigde crash
Charles Michel werd vier jaar geleden premier van een ongewone regering. Als jongste premier ooit kwam de Franstalige liberaal aan het hoofd te staan van een centrumrechtse regering. De Vlaams-nationalistische N-VA kwam bij de verkiezingen van 25 mei 2014 als grootste partij uit de bus en speelde de hoofdrol. Toch werd het communautaire meteen in de koelkast gestopt en gingen MR, N-VA, Open VLD en CD&V voor jobs, jobs, jobs. Dat lukte, maar en cours de route waren er ook wat pijnlijke flops. Een kort overzicht.
De regering-Michel trok bij haar aantreden de kaart van het bedrijfsleven. “Jobs, jobs, jobs”, klonk de slogan. De nieuwe regering zou nieuwe banen creëren. Dat is door de gunstige wereldwijde conjunctuur ook gelukt. De afgelopen jaren zijn er 177.000 banen bijgekomen in België. Dat is veel, maar in verhouding minder dan in andere eurolanden. Ook qua economische groei blijft België achteraan het Europese peloton hinken.
De werknemers en vooral de bedrijven zouden de komende jaren ook minder belastingen gaan betalen. Taxshift heette het toverwoord dat dit mogelijk moest maken: een verschuiving van belastingen op arbeid naar andere belastingen. Dat is ook deels gelukt: de belastingdruk is gedaald en de koopkracht gestegen, maar de inkomsten blijven achter, waardoor de taxshift een gat van 5 miljard in het budget slaat.
Gat in de begroting
Dat brengt ons bij een volgende flop van de regering-Michel. Bij het aantreden beloofde de regering dat ze na jaren socialistisch beleid het gat in de begroting zou dichten. Maar en cours de route heeft de regering die ambitie moeten bijstellen, want anno 2018 kan de regering nog altijd de eindjes niet aan elkaar knopen.
De regering-Michel kreeg de afgelopen jaren ook voortdurend te maken met vakbondsprotest. Meteen na het aantreden van de regering kwamen de vakbonden op straat tijdens de hete herfst van 2014, met de nationale betoging van 6 november als eerste duidelijk signaal dat de bonden de hervormingsplannen van Michel en de zijnen niet zouden slikken.
Want tegenover de lastenverlaging stond het verlies van 2 procent loonindexering, de zogenoemde indexsprong. Anno 2018 zorgen hogere prijzen voor energie en brandstoffen voor nieuwe onrust. Getuige: het protest van de gele hesjes.
Kibbelkabinet
De kritiek op de regering-Michel kwam niet alleen van buiten, ook intern botste het de afgelopen jaren vaak hard. Daardoor kreeg de regering de slechte naam een kibbelkabinet te zijn. Vooral met de CD&V wilde het vaak niet boteren.
Vicepremier Kris Peeters probeerde het sociale gelaat van de regering te zijn, maar liep daarbij op een counter van de rest van de regering. Memorabel is het boze vertrek van Peeters na een ruzie over de meerwaardebelasting op aandelen en de verlaging van de vennootschapsbelasting. Ruzie was er ook over kernenergie, Arco en migratie.
Migratie als struikelblok
Dat laatste thema heeft de regering nu doen uiteenvallen. Gaandeweg had regeringspartij N-VA zich meer en meer geprofileerd op migratie, met de bevoegde staatssecretaris, Theo Francken op kop. Dit tot ergernis van de premier en de andere regeringspartners.
Terwijl premier Michel in september had aangekondigd dat België tegen het einde van het jaar het VN-migratiepact zou ondertekenen, keerde de N-VA in november zijn kar, nadat in andere landen en op sociale media kritiek was beginnen te groeien tegen het pact. De N-VA hield de afgelopen dagen het been stijf, de andere partijen deden dat ook.
Na dagen van uitstel van executie, bleek het meningsverschil tussen beide kampen onoplosbaar en stapte de N-VA gisteren op bij een ultieme ministerraad. Terwijl nog getwist wordt over wie nu de genadeslag heeft gegeven, is duidelijk dat de regering-Michel tot de verkiezingen van mei wil doorgaan als een minderheidskabinet, zonder de N-VA.