Jaarlijks rapport kaart slechte staat van noordelijk poolijs aan: pijnlijk nieuws voor ijsberen, walrussen en rendieren

Wetenschappers wereldwijd bundelden al twaalf jaar op rij de krachten om de toestand van de Noordpool en het Arctische ijs op te volgen. De ‘Arctic Report Card’ is daar het resultaat van. En dat rapport brengt meestal geen goed nieuws.


2017 werd vorig jaar al uitgeroepen tot het tweede warmste jaar sinds het begin van de metingen in 1900. Dit jaar werd dat warmterecord nogmaals verbroken. 2018 stoot 2017 van de tweede plaats, 2016 blijft het warmste jaar voor het noordelijk poolgebied. En de warmste vijf jaren zijn uiteraard die van 2014 tot en met 2018. 

(Lees verder onder de foto)

Hoe ouder het ijs is, hoe dikker. “Je kan dat oud ijs vergelijken met lijm. Die lijm houdt het poolijs samen, zelfs tijdens de warmere zomermaanden”, legt Susan M. Natali uit. “Jong ijs heeft weinig overlevingskans omdat het dunner is en sneller smelt.” Natali is wetenschapster aan het Woods Hole Research centrum in Massachusetts en deelt haar zorgen: “De wereld verandert. Zoveel is duidelijk. Toch gebeurt er niets”.

Vooral het krimpende volume van het ijs is nefast aangezien jong, oppervlakkig en dun ijs quasi altijd smelt in de zomer. 

Als deze trend zich voortzet, is de Noordpool over enkele jaren misschien wel volledig ijsvrij tijdens de warmere zomermaanden. Dat zou betekenen dat de oceaan veel meer warmte absorbeert omdat zonlicht niet langer weerkaatst wordt door het (krimpende) poolijs.

Dat verschijnsel beïnvloedt dan weer de Arctische lucht, die vrij koud weer oplevert. Een verstoorde stroom kan de oorzaak zijn van extreem winterweer waar onder andere de Verenigde Staten eerder al mee kampten.

Verder schatten de wetenschappers dat het verdwijnen van het ijs een klimaatopwarming van minstens 0,5 graden Celsius extra oplevert, onder andere omdat het poolijs het zonlicht niet meer reflecteert. Vervolgens zou ook de sneeuw op de Noordpool smelten wat het gebied onleefbaar maakt voor ijsberen en walrussen. 

Nog slechter nieuws voor kleine kinderen: de rendierpopulatie nam op twintig jaar tijd al met 56 procent af. En zoals het er nu naar uitziet, zal de Kerstman zijn reis ooit moeten maken zonder zijn trouwe rendieren.

Om te besluiten met goed nieuws: het gebrek aan ijs heeft enkele commerciële voordelen. Zo komen tijdens de zomermaanden nieuwe vaarroutes vrij voor handelsschepen. Met de nodige gevolgen voor de Arctische fauna, weliswaar.