Duidelijkheid over lot Lumumba en teruggave Congolese objecten: recept voor betere relaties met Congo?
Socioloog, auteur en Congo-kenner Ludo De Witte hoopt dat opheldering over de verantwoordelijkheid voor de moord op Patrice Lumumba kan bijdragen aan beter relaties met Congo. Hij pleit ook voor een oplijsting van alle objecten die België ooit uit Congo heeft weggeroofd.
De moord op de Congolese oud-premier Patrice Lumumba, enkele maanden na de onafhankelijkheid van Congo, noemt Ludo De Witte een scharniermoment in de geschiedenis. In die gebeurtenis komen de naweeën van het Belgische kolonialisme en de eerste tekenen van het neokolonialisme samen. "Lumumba is een icoon voor de Congolezen en eigenlijk voor heel Afrika. Het is dus heel belangrijk dat we dat oplossen", aldus Ludo De Witte in "De wereld vandaag".
Men heeft altijd geweigerd om zeer concreet die band tussen België en de moord op Lumumba te leggen
In 2001 concludeerde de parlementaire onderzoekscommissie naar de moord op Lumumba dat enkele ministers uit de regering van Gaston Eyskens "moreel verantwoordelijk" waren. "Men heeft altijd geweigerd om zeer concreet die band tussen België en de moord te leggen", zegt Ludo De Witte.
Gerechtelijk onderzoek op vraag van de familie van Lumumba zal hopelijk meer klaarheid scheppen. In verband daarmee duikt ook het merkwaardige verhaal van een tand van Patrice Lumumba op. Die is ooit als een soort jachttrofee geroofd door de Belgische politiecommissaris die opdracht had gekregen om het lichaam van de vermoorde oud-premier te laten verdwijnen.
In het kader van het nog lopende onderzoek is die tand in handen van het gerecht gekomen. "Die ligt waarschijnlijk ergens in een in het Justitiepaleis in Brussel", denkt Ludo De Witte.
Het blijft een gevecht om de waarheid boven te spitten
Ons land heeft nog wel meer zaken uit Congo in bezit. De Witte noemt het huidige debat over de teruggave van een aantal etnografische objecten "het meest emblematische en meest directe" over dat onderwerp. "Eigenlijk zou men toch een initiatief moeten nemen - zowel de regering als de mensen van het Afrika-museum - om een team aan te stellen dat precies nagaat wat er allemaal is weggeroofd", vindt De Witte.
Hij acht de tijd rijp daarvoor. "De oude koloniale milieus verliezen aan invloed en de invloed van de monarchie is ook niet meer zo prangend", aldus De Witte, die wel nog enig verzet vanuit diplomatieke hoek vreest. "Het blijft een gevecht om de waarheid boven te spitten."