Expert zelfmoordpreventie na getuigenis Margriet Hermans: "We moeten meer praten over onze emoties"

Voor u dit artikel leest: hebt u vragen over zelfmoord of worstelt u zelf met donkere gedachten? Neem dan contact op met de Zelfmoordlijn. Dat kan via het gratis nummer 1813, maar ook chatten of mailen is mogelijk.

Vanavond was Margriet Hermans te gast in "Die huis" op Eén. Voor een keer kreeg de kijker niet de goedlachse of frivole versie van de zangeres, tv-maker en oud-politica te zien, maar wel de contemplatieve vrouw achter het masker die heel wat watertjes heeft doorzwommen en moeilijke periodes in haar leven heeft gekend.

In haar jonge jaren worstelde Hermans lange tijd met een depressie. Die bereikte een dieptepunt toen ze twee keer een zelfmoordpoging deed. "Mensen zeiden dat het kwam omdat ik dik was, maar er was niet één reden voor mijn depressie", zei ze over die tijd.

"In het begin had ik niet door dat ik depressief was. Ik dacht dat ik een tumor had. Ik had het geluk dat de dokter bij wie ik terechtkon ook een depressie had meegemaakt en dat direct bij mij herkende."

"Vanuit zelfmoordpreventie vinden we positieve getuigenissen over zelfdoding een goede zaak", zegt Gwendolyn Portzky aan VRT NWS. Zij is docent medische psychologie aan de UGent en directeur van VLESP, het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie.

"Verhalen van mensen die een poging tot zelfdoding hebben overleefd en die vertellen over hoe ze er weer bovenop zijn gekomen en welke handvatten ze daarvoor hebben gevonden, kunnen preventief werken."

"Als een bekende Vlaming over zelfdoding getuigt, is de impact van haar of zijn verhaal altijd groter. Dat blijkt uit de statistieken. We willen daarom niet dat zulke verhalen niet onder de aandacht komen. Op die manier kunnen we het onderwerp uit de taboesfeer halen."

Dat leidt Portzky tot de belangrijkste boodschap voor mensen die vragen hebben na het getuigenis van Margriet Hermans. "We moeten meer met elkaar praten. We mogen niet zwijgen als we het psychisch lastig hebben, ook als het over iets kleins gaat."

"Vaak overheerst de "Vlaamse mentaliteit" van hard werken en niet klagen over emoties. Als iemand vraagt hoe het met ons gaat, zeggen we altijd "ça va", ook als dat niet klopt."

"Ook omgekeerd moeten we meer aandacht voor anderen hebben. Als een vriend plots stiller is of minder afspreekt, vraag haar of hem dan of er iets scheelt. Eigenlijk is het heel simpel: we moeten meer praten en meer uiting aan onze gevoelens geven."

"Op de website van de Zelfmoordlijn staan concrete tips voor wie aan zelfmoord denkt en hulp nodig heeft", geeft Portzky nog mee. "Ook voor wie iemand in haar of zijn omgeving kent die mogelijk zulke gedachten heeft, staat daar advies te lezen." 

In "Die huis" had Hermans het niet alleen over haar depressie, ze haalde ook andere herinneringen op. Bijvoorbeeld over het overgewicht dat ze jaren meetorste, tot ze in 2000 een zogenoemde Scopinaro-ingreep onderging om te vermageren. "Ik had geen keuze op dat moment", zei ze. "Zonder die operatie had ik me dood gegeten, denk ik."

"Dik zijn is niet makkelijk. Je wordt niet au sérieux genomen. Het leven voor een mens die er anders uitziet dan Jan Modaal is erg moeilijk. In het jaar na de operatie ben ik 70 kilo afgevallen. Dat is een mens, hé!"

Hermans is lang geleden in Spanje verkracht, zei ze ook. "Dat gebeurde in een taxi. Ik was er niet goed van. Ik dacht niet dat ik ooit het slachtoffer zou zijn, maar blijkbaar... Ik was met een vriendin in Córdoba. We hadden een motel geboekt, maar ik wist de naam niet meer en we waren mekaar kwijtgeraakt."

"Ik wist enkel nog de weg van het station naar het hotel. Dus nam ik een taxi om naar het station te gaan en van daaruit naar het hotel. De chauffeur had meteen begrepen dat ik van toeten noch blazen wist. Hij reed me naar een veld waar ik niet weg kon en waar ik niet wist waar ik was. Toen heeft hij het gedaan."

"Het toppunt was: ik ging dat aangeven bij de politie en zij hadden dat helemaal fout begrepen. Ze zeiden dat het niet belangrijk was. Toch was ik er vrij snel overheen, moet ik zeggen. Ik heb er geen trauma aan overgehouden."

Tot slot had Hermans het ook over haar dochter Celien. Vandaag houdt ze de lippen nog steeds stijf opeen over de identiteit van de vader. "Ik heb het destijds met Luc Appermont besproken, maar ik vond het niet slim om het aan een bekende mens te vragen."

Uiteindelijk vond Hermans twee mannen bereid om een kind bij haar te verwekken. "Het moest met een schotje, niet met een potje. Toen ik mijn eisprong voelde, zei ik hen: "Komaan gasten!". Ze wisten het wel niet van elkaar. Toen Celien was geboren, zijn ze allebei dezelfde dag nog komen kijken om te zien op wie ze leek. Ik wist meteen wie de vader was."