Kamer wil regeerverklaring en vertrouwensstemming, premier Michel weigert voorlopig

"Als er geen andere keuze is dan een motie van wantrouwen in te dienen, dan gaan we dat ook doen", stelt Meryame Kitir (sp.a) in een reactie op de ontwikkelingen in De Afspraak. "Schep gewoon duidelijkheid", herhaalt ze.

Dat N-VA, de PS en sp.a voor het eerst samen stemden, werd "historisch" genoemd. "Een symbolische stap die de vraag doet rijzen, 'wie is hier oppositie en wie is hier meerderheid?'", aldus politiek waarnemer Wouter Verschelden.

Michel lijkt ondanks de druk echter niet van plan om in te gaan op de motie. Omdat de regering slechts een derde van de zetels achter zich heeft, zou het zo'n stemming wellicht niet overleven.

Premier Michel legt geen verklaring af. Hij laat het parlement de keuze: zijn regering en "verantwoordelijkheid" of de "chaos van nieuwe verkiezingen". "Wie nieuwe verkiezingen wil, moet maar een motie van wantrouwen indienen", klonk het eerder vandaag. "U beschikt over een wapen."

De motie van sp.a en Groen is aangenomen. N-VA leverde de doorslaggevende stem. De Kamer vraagt de regering dus officieel om volgende week dinsdag een regeerverklaring af te leggen en daarna een vertrouwensstemming te ondergaan. 

Het parlement kan een regeerverklaring echter niet afdwingen, waardoor het om een symbolische stemming gaat. De ordemotie van Vuye werd weggestemd.

Concreet: De ordemotie was ingediend door PS, sp.a, Ecolo-Groen, cdH en DéFi en kreeg ook de steun van N-VA en Vlaams Belang. De coalitiepartners van de minderheidsregering MR, CD&V en Open Vld stemden tegen. 

 Ook Vlaams Belang zal de motie steunen, zegt Filip Dewinter.

Voor Kristof Calvo van Groen moet de motie de regering vooral versterken. "Wij zijn federalisten, wij willen een sterke regering en premier. Net daarom moet hij op een bepaald moment het gesprek met het parlement aangaan", zei hij. 

"Ik denk niet dat wij hier rare dingen vragen. Als u erin slaagt op een paar uur nieuwe ministers aan te duiden, dan is het toch een redelijke vraag om volgende week naar het parlement te komen met een inhoudelijk project?" 

MR, CD&V en Open Vld vinden dat de oppositie het Kamerreglement "oneigenlijk gebruikt" door premier Michel bij ordemotie te vragen om tegen volgende week met een regeerverklaring te komen en het vertrouwen te vragen aan het parlement. "Dat is het prerogatief van de regering", zegt CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten.

De CD&V-fractieleider wijst erop dat er was afgesproken om vandaag een gedachtenwisseling te hebben. Volgende week dinsdag zijn er sowieso interpellaties gepland, waaraan eventueel moties van wantrouwen gekoppeld kunnen worden. Open Vld-fractieleider Patrick Dewael sluit zich daar bij aan. "Het parlement moet weten wat het wil".

Verherstraeten noemt het tijdstip ook "niet gepast". De eerste minister overlegt immers discreet met de fracties in de Kamer over een samenwerking tussen regering en parlement. "Ofwel participeer je, ofwel probeer je dat in de feiten te saboteren".

De ordemotie van Hendrik Vuye gaan de drie coalitiepartners ook niet goedkeuren. "U wil het parlement technisch werkloos maken", zei Verherstraeten.

• Geen enkele oppositiepartij is bereid om Michel II te depanneren. Dat werd nogmaals duidelijk tijdens het bitse kamerdebat vanmiddag. Groen-Ecolo wil oranje-blauw in bepaalde dossiers aan een meerderheid helpen, sp.a, PS en N-VA zijn strenger.

• Na het debat werden twee moties ingediend. In de eerste motie, van sp.a en Groen, wordt de regering verplicht deze week nog een regeerverklaring af te leggen en daarna een vertrouwensstemming te ondergaan. In de tweede motie, van Hendrik Vuye, blokkeert de oppositie alle parlementair werk van de regering.

• N-VA zegt de resolutie van sp.a en Groen te steunen, al is het onduidelijk of het parlement een regering kan verplichten om een regeerverklaring af te leggen.

• Over de beide moties wordt straks gestemd.

• Met maar één derde van de kamerzetels achter zich is de kans groot dat Michel II een vertrouwensstemming niet overleeft.

Fractieleider Meryame Kitir (sp.a) vraagt de premier opnieuw om duidelijkheid. "Geef ons een duidelijk kader, dan zullen wij kunnen beslissen of we u het vertrouwen geven of niet", zegt Kitir.

Kitir benadrukt dat de regering volgende week dinsdag kleur zal moeten bekennen. "Het parlement is geen shoppingcentrum: je kunt niet de ene keer aan de rechterkant gaan shoppen en overmorgen met een ander voorstel over sociale maatregelen aan de linkerzijde gaan shoppen. Dat is geen democratie", zegt ze. "Als je het parlement wil respecteren, dan ben je duidelijk over wat je wilt doen, geef je een regeringsverklaring en dan krijg je al dan niet het vertrouwen. Niet meer of niet minder."

CD&V zal tegen de motie van sp.a en Groen stemmen om de premier te dwingen een regeerverklaring af te leggen. De motie zal straks wellicht een meerderheid halen van N-VA, sp.a, PS, Ecolo en Groen. Ook de tweede ordemotie van Vuye krijgt geen steun van de christendemocraten. 

Peter De Roover (N-VA) zegt dat zijn partij de motie zal steunen waarin staat dat Michel deze week nog een regeerverklaring moet afleggen. 

"We gaan de tekst van de linkse oppositiepartijen steunen. In die tekst staat wat ik daarnet heb gevraagd: een regeringsverklaring en een vertrouwensstemming. Dan is het nogal moeilijk voor ons om die niet te steunen."

Het is onduidelijk of het parlement een regering kan verplichten een verklaring af te leggen. "Het gaat hoogstens om een vraag", zegt De Roover. "De regering is niet verplicht om daarop in te gaan. We zullen volgende week wel zien wat er verder mee gebeurt." 

De motie van Hendrik Vuye steunt de N-VA niet, laat De Roover weten. "Ze dreigt ons te beperken in onze werkzaamheden. We moeten geval per geval naar inhoud bekijken of we het nodig vinden om wetsontwerpen nog verder te behandelen", aldus De Roover. "Het is nogal voor de hand liggend dat onze fractie iets meer mogelijkheden heeft om die werkzaamheden mee te begeleiden dan collega Vuye. We zullen die getalsterkte aanwenden."

"Collega's, jullie hebben de mogelijkheid om het parlement in ere te herstellen", zegt parlementslid Hendrik Vuye. Hij roept op om wetsvoorstellen van de regering te blokkeren. "Wat ik voorstel is dat wij principieel stoppen met het behandelen van parlementair werk vanuit de regering."

Over beide ordemoties is het debat nu aan de gang.

De beide moties van de oppositie zijn ontvankelijk verklaard. Het was N-VA die de doorslaggevende stem gaf. Zo dadelijk volgt een stemming waarin het parlement moet kiezen of de regering verplicht een vertrouwensstemming moet ondergaan of niet.

Het is onduidelijk of de ingediende moties aangenomen zullen worden. Als N-VA de motie van sp.a en Groen mee goedkeurt, wordt Michel gedwongen om een regeerverklaring af te leggen met daarna een vertrouwensstemming.

De huidige vergadering wordt geschorst. Er wordt een vergadering van de voorzitters bijeengeroepen. Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) wil dat de conferentie van voorzitters zich uitspreekt over de ontvankelijkheid van ordemoties die de verschillende oppositiepartijen hebben ingediend.

Als de moties ontvankelijk zijn, zouden ze vandaag nog gestemd kunnen worden. 

Aan het eind van het debat zijn er twee moties ingediend. 

De motie van PS, sp.a, Ecolo-Groen, DéFI en cdH vraagt dat de premier ten laatste volgende week dinsdag het programma van zijn regering komt voorstellen en het vertrouwen van het parlement vraagt.

Een motie van Hendrik Vuye en Veerle Wouters vraagt dat het parlement geen wetsontwerpen of initiatieven van de regering meer behandelt tot de regering het vertrouwen van het parlement heeft gekregen. Hangende wetsontwerpen of initiatieven zouden geschorst worden.

"Premier, u hebt zonet uw middenvinger opgestoken naar het parlement", zegt Filip Dewinter (Vlaams Belang). Hij verwijst ook naar de verboden mars in Brussel tegen het Marrakesh-pact: "Dit gaat mijn democratisch petje ver te boven. In de hoofdstad van ons land en van Europa mag ongeveer iedereen betogen. Maar oh wee als burgers zich verzetten tegen het pact. Dan kan er niks meer."

Calvo beaamt: "U moet het vertrouwen vragen van het parlement. Wij zijn geen depanneurs van het N-VA-beleid." Hij bekritiseert CD&V en Open Vld: "Ik zou denken dat zij bevrijd zijn van de N-VA. Maar nee, ze willen het regeerakkoord van Michel I uitvoeren. Geen nieuw, ander beleid voeren."

Volgens Groen is een motie van vertrouwen "onafwendbaar" en moet de regering dan een keuze maken tussen N-VA of de steun van de andere fracties in het parlement. "U kan maar één keuze maken: N-VA is geen verantwoordelijke partij, maar een campagnemachine. Laat de N-VA los en breek het regeerakkoord open", besluit Calvo.

Ook de oppositie is niet te spreken over het antwoord van premier Michel. "U bent nog steeds niet duidelijk. Wat gaat u nu eigenlijk doen?", stelt Meryame Kitir (sp.a). "Dit is uw chaos. En dan hebt u nog het lef om de N-VA te bedanken, die mee verantwoordelijk is voor deze chaos", vervolgt Kitir. "Dat gaat echt mijn petje te boven."

En dat u dan ook nog eens het lef heeft om te wijzen naar de oppositie met de keuze 'Michel of de chaos'... Wij sturen niet aan op nieuwe verkiezingen, u heeft een minderheidsregering samengesteld. Als u de democratie echt waardeert, dan komt u om een vertrouwensstemming vragen. De sleutel ligt niet in de handen van de oppositie, maar in uw handen."

"Het is vreemd dat dat verantwoordelijkheidsgevoel van nu niet in dezelfde mate aanwezig was vorige week tijdens het parlementaire debat", kaatst N-VA-fractieleider Peter De Roover de bal terug naar de premier. 

"Dit was uiteraard geen regeringsverklaring", vervolgt hij. "Wat betekent dat we nog altijd in een 'flou artistique' zitten. Vanuit democratisch oogpunt is het goed dat u daarover zo snel mogelijk duidelijkheid verschaft. En wanneer u spreekt over verantwoordelijkheid, wist u natuurlijk wat u deed als u naar Marrakesh trok. U brak de as van ons goedwerkende regering. De verantwoordelijkheid ligt dan bij de partijen die ervoor kozen om die beslissing door onze strot te rammen."

"De gevolgen zijn dat we geen werkende regering hebben, terwijl er zo veel belangrijke dossiers klaarlagen, die de N-VA tot op het laatste trouw steunde."