Dader schietpartij Straatsburg nog steeds op de vlucht: 720 agenten opgetrommeld, grenscontroles verscherpt

Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft laten weten dat het de controles aan de grens heeft opgedreven. Zo worden voertuigen doorzocht en wordt de identiteit van passanten gecontroleerd. De autoriteiten houden er namelijk rekening mee dat beide broers mogelijk naar Duitsland zijn gevlucht. Ook in Italië werd het toezicht verscherpt.

Chérif C., de verdachte van de dodelijke schietpartij, stond niet alleen in Frankrijk, Duitsland en Zwitserland, maar ook in Luxemburg bekend als crimineel. Na een poging tot inbraak in 2012 werd zijn DNA op de plaats van de misdaad aangetroffen, zo verklaarde een regeringswoordvoerder woensdag. Er werd een strafzaak ingeleid, maar de man kon niet worden gedagvaard aangezien zijn woonplaats niet gekend was.

De speurders behandelen de aanval van dinsdagavond intussen als een terreurdaad. De man is intussen nog steeds op de vlucht en er wordt met man en macht naar hem en naar zijn broer Sami C. gezocht door ongeveer 600 politieagenten en andere leden van de veiligheidsdiensten.

Een dag na de dodelijke schietpartij op de kerstmarkt van Straatsburg heeft het Europees Parlement het eindrapport van de bijzondere commissie over terrorisme goedgekeurd. "De aanslag onderstreept de acute dreiging en de absolute noodzaak om deze trieste nieuwe realiteit beter aan te pakken", stelde Helga Stevens (N-VA), die samen met de Duitse conservatieve Monika Hohlmeier (CSU) het rapport opmaakte.

"Vreemd, sinister, cynisch." Zo omschreef de Franse commissievoorzitster Nathalie Griesbeck het toeval dat de hoofdstad van de Elzas en haar vermaarde kerstmarkt uitgerekend in de week van de eindstemming over het terreurrapport door een aanslag met terroristisch motief is getroffen. 

De bijzondere commissie werd meer dan een jaar geleden in de steigers gezet als reactie op de terreurgolf. Ze organiseerde hoorzittingen, stak haar licht op bij nationale politie- en inlichtingendiensten, Europese instellingen en experts en maakte een doorlichting van het Europese en nationale beleid tegen terrorisme.

Het resultaat is een waslijst aan aanbevelingen op allerlei domeinen: een watchlist voor haatpredikers, de oprichting van een in versleutelde berichten gespecialiseerde cel bij Europol, de uitrol van een systeem voor identiteitscontrole bij huurautobedrijven, de invoering van criteria om de doeltreffendheid van deradicaliseringsprogramma's te meten, de opmaak van een standaardformulier voor compensatie voor slachtoffers, ... 

In Frankrijk hebben de Nationale Assemblée, het "lagerhuis" van het Franse parlement, en de leden van de regering een minuut stilte gehouden ter nagedachtenis van de slachtoffers van de "blinde en laffe" aanval op een kerstmarkt in Straatsburg dinsdagavond.

Voorzitter Richard Ferrand (LREM) sprak zijn steun uit aan de gewonden en de nabestaanden van de slachtoffers. "Ik heb met het oog op deze terreurdaad aan de burgemeester van Straatsburg Roland Ries onze steun aan de hele bevolking overgemaakt", vervolgde Ferrand. Hij loofde voorts de reactie en mobilisatie van de hulp- en veiligheidsdiensten en de militairen.

Jean-Luc Mélenchon, de leider van de extreemlinkse partij la France insoumise (LFI), heeft intussen opgeroepen om "geen enkel gerucht" te verspreiden. Hij lijkt zich daarmee te richten tot de beweging van de gele hesjes, van wie sommigen achter de aanval een complot van de regering vermoeden om het sociaal protest in de kiem te smoren.

"Ons hart is vervuld van ongerustheid en van medeleven met de slachtoffers", stak Mélenchon in een video op sociale media van wal. "We moeten ons verenigen (...) en eerst en vooral gehoorzamen aan de instructies van de autoriteiten opdat de dader kan gevat worden. (...) We zijn zwak indien we door één persoon, een gewetenloze moordenaar, alles - deze afschuwelijke moorden en de sociale conflicten die ons bezighouden - op één hoop gooien", voegde hij er nog aan toe.

In Facebook-groepen waarin Franse Gele Hesjes (Gilets Jaunes) samentroepen, circuleren complottheorieën over de schietpartij in Straatsburg. Internetgebruikers stellen er dat de regering of geheime diensten achter de schietpartij zitten. Het doel erachter zou zijn om de beweging van de Gele Hesjes te destabiliseren.

Andere leden in de Facebookgroepen roepen op om, ondanks de gebeurtenissen in Straatsburg, verenigd te blijven, en om samen hulde te brengen aan de slachtoffers.

Laurent Nuñez, de Franse minister van Buitenlandse Zaken, heeft al gereageerd op de complottheorieën. "Ik ben verontwaardigd. Hoe kan iemand zulke dingen zeggen?", klinkt het.

In de Franse Assemblée Nationale is een minuut stilte gehouden om de slachtoffers van de schietpartij op de kerstmarkt in Straatsburg te gedenken. De vermeende schutter, Chérif C, is nog steeds op de vlucht. "720 mensen zijn gemobiliseerd om hem te vinden", zei minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner.

Volgens de Franse krant Le Parisien zijn vier familieleden van de dader opgepakt. Een van zijn broers, Sami C. zou lid zijn van een salafistische beweging uit Straatsburg. Ook een andere broer en de ouders van de verdachte zouden opgepakt zijn.

Volgens de procureur hebben verschillende getuigen van de schietpartij de 29-jarige dader, die nog altijd voortvluchtig is, "Allah Akbar" horen roepen.

Op een snelweg in het noorden van Duitsland, in de buurt van Bremen, was er vanmorgen paniek nadat getuigen "een gemaskerde man" zagen aan boord van een in Frankrijk geregistreerde taxi. De politie schoot meteen in actie en controleerde inzittenden van de taxi, meldt Le Parisien, maar het bleek vals alarm.

De Franse Minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner heeft vanmiddag een bezoek gebracht aan de plaats waar gisteravond de schietpartij plaatsvond op de kerstmarkt in Straatsburg. Hij werd vergezeld door openbaar aanklager Rémy Heitz uit Parijs.

De 29-jarige verdachte Chérif C. zou in de gevangenis zijn geradicaliseerd. De man beschikt over een zwaar gerechtelijk verleden en bracht al ettelijke jaren achter de tralies door.

Volgens het Franse persagentschap AFP heeft Chérif C. donkere ogen, zwart haar, dikke wenkbrauwen en een korte baard. Hij wordt door een buur omschreven als een 'discrete' man, die alleen een klein appartement bewoonde in een vervallen gebouw in een buitenwijk van Straatsburg. Zijn ouders wonen in dezelfde wijk.

C. werd in 1989 in Straatsburg geboren en werd sinds 2016, na een verblijf in de gevangenis van 2013 tot 2015, aangemerkt met een "fiche S", wat betekent dat hij wegens mogelijke radicalisering op de radar stond van de Franse staatsveiligheid. Tijdens zijn opsluiting trok hij de aandacht van de inlichtingendiensten omwille van zijn religieuze radicalisering en zijn bekering. Het is om die redenen dat de man sinds zijn vrijlating eind 2015 "op een vrij ernstige manier" werd opgevolgd, verklaarde staatssecretaris van Binnenlandse Zaken Laurent Nunez.

Ondanks zijn zware gerechtelijke verleden (geweld, diefstal, vernielingen) stond de man nooit bekend voor misdaden gelieerd aan terrorisme, aldus Nunez. Hij ontkende ook dat de verdachte zou hebben geprobeerd om naar Syrië te gaan. In de gevangenis beoefende de verdachte een radicale vorm van religie, maar niets wees erop dat hij in het dagelijkse leven over zou gaan tot radicale daden, klonk het voorts.

Bij de schietpartij op een kerstmarkt in Straatsburg zijn twee mensen om het leven gekomen. Een derde is hersendood. Dat heeft Rémy Heitz, de procureur van Parijs gezegd op een persconferentie. Volgens de Franse krant les Dernières Nouvelles d'Alsace is het ene dodelijke slachtoffer een Fransman. Het andere dodelijke slachtoffer is een Thaise toerist, een 45-jarige man die met zijn vrouw op vakantie in Frankrijk was. Lees hier meer over de slachtoffers.

Er zijn ook twaalf gewonden, onder wie zes personen in kritieke toestand. Een van de zwaargewonden is volgens verschillende Italiaanse media een 28-jarige journalist uit de noordoostelijke regio Trento. De man was naar verluidt in Straatsburg om de plenaire vergadering in het Europees Parlement bij te wonen. Een ander zwaargewond slachtoffer is een man met Afghaanse roots. Volgens de Eyyup Sultan Moskee kreeg hij een kogel in het hoofd. De man ligt momenteel in coma. 

Gisterenavond liet een vrouw op Facebook weten dat haar dochter Jeanne in de arm werd geraakt. De hulpdiensten brachten de jonge vrouw onmiddellijk naar het ziekenhuis. "Ze is intussen wakker geworden. We zijn blij en opgelucht dat ze bij ons is", zei Christelle Lortho, de moeder van Jeanne.

De speurders gaan er inmiddels van uit dat de dader door terroristische motieven werd geïnspireerd. Volgens de procureur hebben getuigen de 29-jarige dader, die nog altijd voortvluchtig is, "Allah Akbar" horen roepen. "Rekening houdend met de geviseerde locatie, de door de dader gebruikte werkwijze, zijn profiel en de verschillende getuigen die zeggen dat ze de verdachte 'Allah Akbar' hebben horen roepen, werd de antiterreursectie van het parket van Parijs ingeschakeld", aldus de procureur. 

Eerder had minister van Justitie Nicole Belloubet nog gesteld dat er van een aanslag kan gesproken worden "vanaf het moment dat de antiterreursectie van het parket van Parijs is gevat."

MR-vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken en Defensie Didier Reynders en secretaris-generaal Thorbjørn Jagland van de Raad van Europa hebben in het centrum van Straatsburg bloemen neergelegd voor de slachtoffers van de dodelijke schietpartij.

"Het is zeer belangrijk om hier te zijn en ons medeleven te betuigen met de families van de slachtoffers en steun en solidariteit te betuigen met het Franse volk en de Franse overheid", zei Reynders, die vandaag in Straatsburg was voor een bezoek aan de Raad van Europa.

Bij Reynders roept de "crapuleuze actie" op de populaire kerstmarkt van Straatsburg meteen herinneringen op aan "de verschrikkelijke gebeurtenissen die wij in België hebben meegemaakt". "Dit herinnert ons ook aan de noodzaak om de bescherming van onze bevolking te verzekeren", zo verwees de vicepremier onder meer naar de kerstmarkten.

"Er is een nieuwe analyse van OCAD, tot nu toe zonder een vraag om verandering. Wel is er elk jaar, sinds enkele jaren spijtig genoeg, een versterking van verschillende maatregelen voor Kerstmis en andere grote evenementen in België", aldus Reynders.

Het OCAD, dat de dreigingsanalyse maakt in België, heeft geen link tussen de schietpartij in Straatsburg en België kunnen vaststellen. Wel heeft de Brusselse burgemeester Philippe Close samen met de korpschef van de politiezone Brussel Hoofdstad-Elsene beslist om extra politiediensten in te zetten op het eindejaarsevenement Winterpret en de Brusselse kerstmarkt. 

Voor Roland Ries, burgemeester van Straatsburg, is er geen twijfel mogelijk na de schietpartij op een kerstmarkt in de hoofdstad van de Elzas. "Het gaat hier ontegensprekelijk om een aanslag", zei hij. Volgens de burgemeester is het absoluut noodzakelijk dat vandaag in het teken staat van de rouw.

Op de politieke zender Public Sénat stelde minister van Justitie Nicole Belloubet deze ochtend: "Vanaf het moment dat de antiterreursectie van het parket van Parijs is gevat, kunnen we spreken van een aanslag." 

Getuigen meldden dat ze de 29-jarige dader "Allahu Akbar" hoorden roepen. Dat zei Rémy Heitz, de procureur van Parijs, deze middag op een persconferentie. Vier "verwanten" van Chérif C. zijn vannacht aangehouden. De dader, Chérif C., zelf nog altijd niet. Hij vluchtte met een taxi naar de wijk Neuhof. Hij gaf geen adres en zei dat hij de taxichauffeur zou gidsen. De bestuurder van de taxi zag dat hij gewond was. De man legde uit dat hij in het centrum tien mensen had doodgeschoten.

Toen hij uitstapte, kwam hij politieagenten tegen. Er ontstond een vuurgevecht tussen hem en de politie, maar de dader kon vluchten.

De politie vond tijdens een huiszoeking een granaat, een rifle met laders en munitie en vier messen, waaronder twee jachtmessen. De man werd al 27 keer veroordeeld, meermaals in Frankrijk, maar ook in Duitsland en Zwitserland. In de gevangenis stond hij gekend als geradicaliseerd en als iemand die z’n best deed om anderen te bekeren.

Burgemeester Close heeft samengezeten met de korpschef van de Brusselse politie. Ze zullen geen extra maatregelen nemen. Er worden dus geen militairen ingezet op de kerstmarkt. De maatregelen die al bestonden, zoals betonblokken voor ramwagens blijven gewoon behouden. De politie zal wel extra aandacht besteden aan de kerstmarkt. Er worden extra politieteams ingezet. Ook de preventiedienst Bravvo en de stewards van Bruciteam zullen een oogje in het zeil houden. 

De Duitse veiligheidsdiensten zijn niet alleen op zoek naar de 29-jarige verdachte van de schietpartij in Straatsburg, maar ook naar diens broer, Sami C. Dat meldt de Duitse krant Tagesspiegel. Volgens het dagblad woonden beide mannen in Straatsburg.

De broers worden beschouwd als geradicaliseerd en zouden deel uitmaken van het islamistische milieu in Straatsburg, zo verklaarde een hooggeplaatste veiligheidsverantwoordelijke aan de krant. Over mogelijke contacten met het salafistisch milieu in Duitsland is voorlopig niets bekend.

De vermoedelijke dader van de aanval in Straatsburg zat wegens zware diefstal van januari 2016 tot februari 2017 in Duitsland in de cel, eerst in de gevangenis van Konstanz, daarna in Freiburg. In februari 2017 werd Chérif C. overgebracht naar Frankrijk. Daar werd hij door de autoriteiten gecatalogeerd als een terroristische dreiging, wat in Duitsland niet het geval was, schrijft de Tagesspiegel.

Wraak zou een motief kunnen zijn voor de aanval op de kerstmarkt, klinkt het in veiligheidskringen. Mogelijk reageerde Chérif C. impulsief op de poging van de politie om hem te arresteren.

De Franse staatssecretaris voor Binnenlandse Zaken Laurent Nunez hoopt dat er zaterdag in het kader van de beweging van de gele hesjes "minder manifestaties" zullen plaatsvinden. Hij rekent naar eigen zeggen, na de dodelijke aanval op een kerstmarkt in Straatsburg, op de verantwoordelijkheidszin van de Fransen. Er komt op dit moment geen nationaal verbod op demonstraties, vervolgde hij. "Zover zijn we nog niet. Enkel in Straatsburg zijn manifestaties verboden", verklaarde Nunez op France Inter.

De aanval in Straatsburg van dinsdagavond "heeft de situatie aanzienlijk veranderd, maar die dreiging was er daarvoor ook al". Indien er evenveel manifestaties zijn als afgelopen zaterdag, "dan zullen we daar, net zoals toen, op voorbereid zijn, en ook nu tal van arrestaties verrichten", zei hij tot slot.

Ook vice-voorzitter Damien Abad van de Franse centrumrechtse partij Les Républicains (LR) zei vandaag te hopen op "een wapenstilstand" van de gele hesjes. "Een wapenstilstand is nodig, uit respect voor de nagedachtenis van de slachtoffers en omdat onze ordediensten druk in de weer zijn", verklaarde hij op Sud Radio. "De Fransen zullen niet kunnen begrijpen waarom onze politiediensten niet volledig kunnen worden ingezet in de strijd tegen het terrorisme", zei hij. Gisterenavond had ook de voorzitter van de LR, Laurent Wauquiez, de gele hesjes al opgeroepen om zaterdag niet te manifesteren.

Op de vierde algemene actiedag van de gele hesjes afgelopen zaterdag werden ongeveer 136.000 manifestanten geteld. Meer dan 320 mensen raakten gewond en in tal van steden werden vernielingen aangebracht. Vooral Parijs, Bordeaux en Toulouse werden zwaar getroffen.

De prefectuur van Bas-Rhin heeft de balans opnieuw bijgesteld. Er is nu sprake van drie doden en dertien gewonden. Meer details voor de herziening werden niet gegeven.

Afgelopen nacht sprak burgemeester Roland Ries van Straatsburg nog over vier doden. Minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner stelde dat dodental later bij naar drie.