Op een goedkeuring van de begroting voor 2019 rekent hij zelfs niet meer. Premier Michel wil tot in mei verder regeren met zogenaamde voorlopige twaalfden. Maar als het van hem afhangt, zoekt zijn minderheidsregering voor elk belangrijk dossier - met name inzake koopkracht - een meerderheid in het parlement. Een betoog waarmee hij nadrukkelijke lonkte naar steun van de linkse partijen.

Zo legt de premier zijn lot volledig in handen van de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Wat is er nu mogelijk de komende uren en dagen?

LEES MEER.Francken: “Begroting is niet meer realistisch, onder meer door gewijzigd migratiebeleid”

Wel een motie van wantrouwen

Ofwel dient een oppositiepartij een motie van wantrouwen in. Met name SP.A heeft laten verstaan dat te zullen doen, tenzij Michel expliciet het vertrouwen van de Kamer zou vragen. De vraag is dus hoe de socialisten het betoog van de premier en de voorstellen voor een aantal ‘linkse’ beleidsmaatregelen interpreteren.

Ondanks de uitgereikte hand van Michel, liet PS-voorzitter Elio Di Rupo al verstaan dat hij niet onder de indruk was. De kans is dus toch groot dat er de komende uren alsnog een motie van wantrouwen wordt ingediend. Er zijn twee soorten moties van wantrouwen: een gewone en een constructieve.

Bij een gewone motie van wantrouwen zegt het parlement het vertrouwen op, maar stelt ze geen alternatief voor. Na het indienen van zo’n motie, moet er 48 uur gewacht worden om te kunnen stemmen. Dat zou dus donderdag gebeuren.

De oppositie moet dan een meerderheid in het parlement vinden die de motie. Dat betekent dat ook de N-VA de motie moet steunen. Het is voorlopig koffiedik kijken of die partij daartoe bereid is. Wordt er een meerderheid gevonden, dan zijn er grondwettelijk gezien twee opties. Ofwel stapt premier Michel naar de koning en dient hij het ontslag van zijn regering in. Ofwel - maar dat is nog nooit gebeurd in onze parlementaire democratie - negeert de premier de wil van het parlement en doet hij toch verder.

De facto leidt hij dan echter een regering in lopende zaken, want geen enkele oppositiepartij zal hem dan nog willen steunen bij nieuwe beleidsinitiatieven.

Bij een zogenaamde constructieve motie van wantrouwen zegt het parlement het vertrouwen op in de regering, en stelt de oppositie meteen een alternatieve premier voor. Die moet dan meteen beginnen met de vorming van een nieuwe regering die wel een meerderheid heeft in het parlement. Dat impliceert dat PS en N-VA moeten samenwerken. De kans dat zoiets lukt, lijkt erg klein.

Geen motie van wantrouwen

Beslist de oppositie alsnog om geen motie van wantrouwen in te dienen, of vindt ze daarvoor geen meerderheid, dan kan Michel II in principe verder doen. De regering zal dan wel voor elk dossier apart een meerderheid moeten zoeken in het parlement.

In principe moet het parlement ook zijn goedkeuring nog geven om verder te besturen met voorlopige twaalfden. Maar de kans dat daarvoor geen meerderheid gevonden wordt, is quasi onbestaande. Zonder die goedkeuring zouden bijvoorbeeld de lonen van ambtenaren of sociale uitkeringen niet meer uitbetaald kunnen worden. Dat wil geen enkele partij op zijn geweten hebben.

Michel dient ontslag in: wat doet de koning?

Wanneer premier Michel zijn ontslag indient bij de koning, ofwel omdat hij daartoe gedwongen wordt door een motie van wantrouwen ofwel omdat hij beslist zelf de handdoek in de ring te gooien, dan nog blijven er een aantal scenario’s over.

De koning kan het ontslag van de regering onmiddellijk aanvaarden, waardoor de regering Michel II in lopende zaken gaat. Ofwel wordt het parlement dan ontbonden, en krijgen we alsnog vervroegde verkiezingen. Ofwel wordt het parlement niet ontbonden, en doet Michel II tot 26 mei verder in lopende zaken. Er kan dan geen nieuw beleid gestemd worden. De regering kan enkel nog besliste zaken uitvoeren, tot er een nieuwe regering gevormd wordt.

Ofwel houdt de koning het ontslag van de regering Michel II in beraad, en gunt hij premier Michel II de tijd om een nieuwe meerderheid bij elkaar te zoeken. De kans dat zulks lukt voor de verkiezingen is erg klein, maar het betekent wel dat de regering Michel II ondertussen verder doet in lopende zaken tot aan de verkiezingen.

Ofwel weigert de koning het ontslag van de regering en doet Michel II voort, maar in dat geval ontbeert de regering elke democratische legitimiteit en is ze vleugellam. Ook dan gaat de regering de facto eigenlijk in lopende zaken.

LEES OOK. N-VA verliest aan Open VLD en CD&V, Francken de populairste