Kind van Duitse AfD-politicus niet welkom in Berlijnse steinerschool
Op een steinerschool in Berlijn is maandenlang verhit gediscussieerd over het wel of niet toelaten van één leerling. Twintig leraren ondervroegen de ouders van de kleuter. De meerderheid van het schoolpersoneel besloot in een stemming dat het kind volgend schooljaar niet welkom is. De reden: zijn vader zit in het Berlijnse deelstaatparlement voor de rechts-nationalistische AfD.
De school liet in een verklaring aan de lokale krant Berliner Zeitung weten dat bij sommige leraren en ouders de angst bestaat dat de vader van het kind ‘subtiel’ zou proberen nationalistische en racistische ideeën te verspreiden. Daarom acht de school zichzelf niet in staat het kind met de ‘gebruikelijke onbevangenheid’ op te nemen, stelt het bestuur. Dat het kind al twee jaar probleemloos op de bijbehorende crèche heeft doorgebracht, speelde kennelijk geen rol: het mag niet starten in het eerste jaar van de basisschool.
Het voorval heeft geleid tot een mediadiscussie over de vraag of de school een kind mag weigeren op grond van de politieke voorkeur van zijn ouders. Er is weinig begrip voor het besluit van de school. De Berlijnse onderwijssenator Sandra Scheeres (SPD) laat onderzoeken of de ouders van het kind zich kunnen beroepen op wetgeving tegen discriminatie.
Juridisch ligt de situatie ingewikkeld. Bijzondere scholen hoeven in Duitsland, in tegenstelling tot openbare scholen, niet iedere leerling te plaatsen. Steinerscholen mogen in zekere zin zelfs selecteren op ‘levensbeschouwing’, omdat van ouders wordt verwacht dat ze de antroposofische grondbeginselen van het onderwijs onderschrijven.
Bovendien móeten de meeste scholen selecteren, omdat er meer aanmeldingen zijn dan plaatsen. Bij deze specifieke school meldden zich voor 30 plaatsen 140 leerlingen aan. Anderzijds hebben alle Duitse steinerscholen zich in 2007 in een verklaring ertoe verbonden om “niemand te discrimineren op grond van afkomst of politieke overtuiging”.
De ophef is een van vele tekenen dat de polarisatie in de Duitse samenleving ook het onderwijs binnensijpelt
Kinderen uit extreemrechtse milieus
De ophef is een van vele tekenen dat de polarisatie in de Duitse samenleving ook het onderwijs binnensijpelt. In dat proces speelt de AfD zelf een rol: in vijf Duitse deelstaten lanceerde de partij websites waarop leerlingen en ouders online kunnen klagen over ‘linkse leraren’, die zich in hun lessen tegen de partij uitspreken.
Ook de Berlijnse fractie heeft zo’n platform in het leven geroepen. De AfD is van plan de verzamelde klachten in te dienen bij onderwijsinstanties, maar dat is, zo blijkt uit onderzoek van Die Zeit, nog niet gebeurd. Minister van Justitie Catherina Barley noemde de websites ‘georganiseerde veroordeling’ en in verschillende deelstaten wordt onderzocht of ze in strijd zijn met privacywetgeving.
Aan de andere kant vielen veel Duitsers over een folder die dit najaar werd verspreid door een door de overheid gefinancierde stichting tegen racisme, de Amadeu Antonio Stiftung. De folder bevat tips aan personeel van kinderdagverblijven voor het herkennen van kinderen uit extreemrechtse milieus, op grond van gedrag en uiterlijk. De meest omstreden passage gaat over “meisjes die jurken en vlechten dragen en jongens die lichamelijk worden gedrild”. Een CDU-parlementariër in de Bondsdag noemde de folder “een staatshandleiding voor het bespioneren van ouders”.
Op steinerscholen lijkt de angst om te worden geassocieerd met rechtse bewegingen nog groter dan elders
Op steinerscholen lijkt de angst om te worden geassocieerd met rechtse bewegingen nog groter dan elders. Dat is niet helemaal zonder reden. Passages uit de geschriften van de geestelijk vader van de steinerschool, Rudolf Steiner, zijn in het verleden vaak aangemerkt als racistisch, ook door het Duitse ministerie van Onderwijs. Meer recent waarschuwde de koepelorganisatie van steinerscholen voor de grote interesse van zogenaamde Reichsbürger, een extreemrechtse splintergroepering, in het antroposofische onderwijs.