Na de val van de regering-Michel II: hoe gaat het nu verder?
Premier Michel heeft gisteravond aan koning Filip het ontslag van zijn regering aangeboden. Maar de koning heeft dat nog niet aanvaard, hij houdt het voorlopig in beraad. Later vandaag start hij gesprekken op met de verschillende partijvoorzitters. Hoe moet het nu verder? Algemeen wordt verwacht dat er een regering in lopende zaken komt en dat we niet naar vervroegde verkiezingen gaan.
Tien dagen heeft de regering-Michel II het uitgehouden. Premier Michel heeft gisteravond de stemming in het parlement over de motie van wantrouwen niet afgewacht. Hij trok rond iets voor 20 uur naar de koning om het ontslag van zijn regering aan te bieden. Eerder op de dag had hij de linkse oppositiepartijen nog proberen te overtuigen om zijn minderheidsregering te steunen.
"Ofwel gaat de regering in lopende zaken, bijvoorbeeld tot in april, het moment waarop het parlement normaal gezien sowieso ontbonden wordt in de aanloop naar de verkiezingen van mei", legt VRT-journalist Bart Verhulst uit. "Ofwel gaan we naar vervroegde verkiezingen, iets waarvan premier Michel in de vooravond nog zei dat hij dat niet wilde omdat 2019 dan een jaar van stilstand zou worden."
"Juridisch gezien kan het allebei", stelt professor Patricia Popelier, grondwetspecialiste van de Universiteit Antwerpen. "Vervroegde verkiezingen kunnen er enkel komen als de Kamer daarmee instemt. Koning Filip moet dat vragen en de Kamer moet daarmee instemmen."
Met de kerstvakantie in het vooruitzicht heeft de koning nu tijd om gesprekken te houden met de hoofdrolspelers. Na de aanvaarding van het ontslag moet het parlement nog beslissen zichzelf te ontbinden. Dat moet binnen de 40 dagen gebeuren. Eind januari of begin februari zouden er dan vervroegde verkiezingen kunnen komen. Maar dat lijkt geen waarschijnlijk scenario. Daarvoor is een meerderheid nodig in het parlement en behalve N-VA en Vlaams Belang geeft niemand aan voorstander te zijn van vervroegde verkiezingen.
"Op deze manier (door naar de koning te gaan) kan je gewoon een beetje tijd winnen", zegt Patricia Popelier. "Dan zit er uiteindelijk niet veel anders op dan dat de koning het ontslag van de regering aanvaardt.”
Beluister de analyse van Patricia Popelier in "De ochtend" op Radio 1:
"Naar regering in lopende zaken"
De meeste waarnemers gaan er dus van uit dat we op een regering in lopende zaken afstevenen. Dat is een ontslagnemende regering met beperkte bevoegdheden, die tot eind mei voor elk dossier apart steun zal moeten zoeken in het parlement, de manier waarop de regering-Michel II sowieso ook al had moeten werken. En die regering van lopende zaken is er eigenlijk op dit moment al, benadrukt professor Popelier. "Zodra je het ontslag aanbiedt, ben je in lopende zaken.”
"We mogen ervan uitgaan dat het voorbij is", zegt ook VRT-journalist Johny Vansevenant. "Die consultaties van de koning en dat in beraad houden, dat is eigenlijk maar pro forma. Dat is gebruikelijk om alles een beetje te kalmeren, maar een oplossing kan er niet uitkomen. Er is gewoon geen meerderheid voor de regering-Michel II."
"We mogen ervan uitgaan dat er nu een regering in lopende zaken zal komen, die eigenlijk maar weinig macht meer heeft en die volledig afhangt van het parlement. Die regering zal dan wel de boel draaiende houden tot de verkiezingen eind mei."
Regering in lopende zaken zal boel draaiende houden tot verkiezingen eind mei.
"Er is geen enkele regeringspartij die vervroegde verkiezingen wil. Dat betekent dat migratie het thema zou zijn, dat is goed voor N-VA en Vlaams Belang, maar ik denk niet dat de regeringspartijen hen dat gunnen."
Beluister de analyse van Johny Vansevenant in "De ochtend" op Radio 1:
"Premier heeft op een andere manier wat hij ook wilde"
Ook Wetstraatwatcher Ivan De Vadder denkt niet dat er vervroegde verkiezingen zullen komen. "Dat de premier het ontslag van zijn regering heeft aangeboden betekent dat de vertrouwensstemming in het parlement als het ware vervalt, want de koning houdt dat ontslag in beraad."
"Intussen kan dat parlement, dat niet ontbonden is en gewoon blijft functioneren, blijven werken zoals het parlement werkt. Het kan wetsvoorstellen indienen en beslissingen nemen, eventueel met een regering in lopende zaken. Zolang het parlement zichzelf niet ontbindt, zijn er geen verkiezingen. Als het parlement doorgaat tot eind maart, dan hebben we toch nog altijd die verkiezingen, samen met de andere verkiezingen op 26 mei. "
Volgens Ivan De Vadder heeft de premier nu wat hij eigenlijk op een andere manier ook wilde. "Hij stelde voor om met het parlement samen te werken. Hij gaf het parlement de prioriteit. Hij ging op de knieën, niet alleen voor links, hij ging ook op de knieën voor de instelling parlement. Maar dat is wel het resultaat dat we nu gaan hebben. Een eerste minister, wellicht van een regering in lopende zaken of in beraad maar naar lopende zaken, met een parlement in volle bevoegdheid, dat dus nog een aantal dingen kan regelen."
De regeringscrisis begon vorig maand, omdat N-VA het VN-migratiepact niet mee wilde goedkeuren. De partij is daardoor uiteindelijk uit de regering gestapt. Premier Michel wilde met de overgebleven partijen voortwerken in een minderheidsregering, maar hij vond daarvoor geen meerderheid in het parlement. SP.A en PS hebben gisteren uiteindelijk een motie van wantrouwen ingediend, met steun van de groenen. Daarop heeft de premier zijn conclusies getrokken. Ons land zal het VN-migratiepact later vandaag wel definitief goedkeuren bij de VN in New York.