VS trekken troepen terug uit Syrië: “We hebben IS verslagen”

De beslissing om de Amerikaanse troepen terug te trekken komt van president Trump. Die vindt dat het doel bereikt is: IS werd uitgeschakeld. Dat deelde hij via Twitter mee. “We hebben IS in Syrië verslagen, mijn enige reden om daar te zijn gedurende het Trump-presidentschap.” 

“We zijn begonnen met Amerikaanse soldaten terug naar huis te halen omdat we nu in een volgende fase van de operatie zijn beland”, klinkt het in een communiqué dat werd verspreid door Witte Huis-woordvoerster Sarah Sanders. “De VS hebben het territoriale kalifaat verslagen. Dit betekent echter niet dat de wereldwijde coalitie in de strijd tegen IS of haar campagne wordt opgedoekt. De VS en onze bondgenoten staan klaar om op alle vlakken opnieuw tussen te komen om de Amerikaanse belangen te verdedigen indien dit noodzakelijk is”, benadrukte Sanders. 

Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dinsdag nog: “De klus is nog niet achter de rug”. Er is echter aanzienlijke vooruitgang geboekt. De VS onderhouden ook nauw contact met Turkije. 

Het bericht van Trump staat lijnrecht tegenover het persbericht dat het Amerikaanse leger vandaag uitstuurde. Daarin leggen ze uit dat ze de strijd tegen IS voortzetten om de vrede en stabiliteit in Syrië te garanderen alsook om het thuisland tegen de terroristische dreiging te beschermen. 

Uit de eigen gelederen kwam onmiddellijk na de bekendmaking van het nieuws massale kritiek. “Echt waar? “, schreef het Republikeins congreslid Adam Kinzinger op Twitter. “Iran viert nu al feest”.

“Terugtrekking uit Syrië is een Obama-achtige fout. IS is niet verslagen”, tweette de Republikeinse senator Lindsey Graham. Volgens senator Marco Rubio (Republikein) is het besluit een “ernstige fout die grotere implicaties zal hebben dan alleen de strijd tegen IS”.

Ook vanuit Groot-Brittannië klinkt kritiek. “De Amerikaanse president Donald Trump heeft geen gelijk als hij zegt dat terreurorganisatie Islamitische Staat in Syrië is verslagen. Ik ben het sterk oneens met het standpunt van Trump”, zegt de Britse minister van Defensie Tobias Ellwood in een reactie op het Amerikaanse besluit. 

Volgens Syrië-expert Charles Lister is de beslissing van Trump een “droomscenario”, niet alleen voor IS, maar ook voor Rusland, Iran en de regering van der Syrische president Bashar al-Assad. “Hoewel het geen complete verrassing is, is de beslissing van president Trump om zich op militair vlak volledig terug te trekken, extreem kortzichtig en naïef”, schrijft Lister, directeur voor terrorismebestrijding aan het Middle East Institute in Washington, in een mededeling.

De VS staan aan het hoofd van een internationale coalitie die strijd voert tegen de terroristische IS-milities in Syrië. Hun belangrijkste bondgenoot in het land zijn de Koerdische YPG-milities, die daar de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF) aanvoeren. De Koerdische strijders golden lange tijd als een van de weinige voor het Westen betrouwbare grondtroepen in Syrië. In Syrië zelf beschikken de VS over zowat 2.000 militairen, die daar officieel zijn om de Syrische oppositietroepen op te leiden en te adviseren.

De SDF-troepen hebben een groot deel van het voormalige grondgebied van IS heroverd en blijven in het oosten van het land de jihadisten op de korrel nemen. Wekenlang is er vlakbij de grens met buurland Irak gevochten rond een van de laatste IS-bastions in Syrië. De VS steunden de SDF-troepen met luchtaanvallen. Deskundigen gaan er echter nog steeds van uit dat duizenden IS-strijders zich in Syrië bevinden, onder meer in de moeilijk toegankelijke woestijngebieden. IS-cellen concentreren zich momenteel op aanslagen. 

Waarnemers waarschuwen er bijgevolg voor dat IS nog lang niet is verslagen. 

De terugtrekking van de Amerikaanse troepen zou Syrisch president Assad alvast gelukkig stemmen. De invloed en inmenging van de VS zou immers krimpen. De troepen blijven wel aanwezig in Irak waardoor ze nog steeds kunnen ingrijpen in Syrië, maar enkel als dat hoogstnoodzakelijk is. 

Met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen wordt de weg vrijgemaakt voor een nieuw militair offensief van Turkije. De regering in Ankara dreigt al geruime tijd met een nieuwe interventie tegen de YPG. Pas vorige week kondigde de Turkse president Recep Tayyip Erdogan een offensief aan. Volgens Erdogan wil Turkije operationeel worden om de mensen daar “van de separatistische terreurorganisatie YPG te redden”. Trump vorige week nog een telefoongesprek met de Turkse president Erdogan met wie hij de terugtrekking van Amerikaanse troepen besprak. 

De VS wezen toen evenwel een nieuw militair offensief van Turkije tegen Koerdische troepen resoluut van de hand. “Een eenzijdig militair offensief in het noordoosten van Syrië langs eender welke kant is zeer bedenkelijk, omdat daar Amerikaanse troepen aanwezig kunnen zijn”, zei een woordvoerder van het Pentagon. Bovendien hebben Amerikaanse troepen in het noorden van Syrië observatieposten gebouwd.

Turkije beschouwt de YPG als een filiaal van de verboden Koerdische Arbeidspartij PKK en dus een vijand. Al in de lente hadden Turkse troepen en “bevriende rebellen” in het noordwesten van Syrië de regio rond de stad Afrin op de Koerden veroverd.

De Koerden hebben in het noorden en oosten van Syrië zelfbestuur gevestigd. Ze hebben een gespannen relatie met de Syrische regering. Damascus wijst de inspanningen van de Koerden voor meer autonomie van de hand en houdt vast aan zijn soevereiniteit. Onlangs waren er toch voorzichtige toenaderingspogingen tussen beide partijen. Die zouden steviger kunnen worden, eens de Amerikaanse troepen volledig uit het land zijn verdwenen. Bij de Turkse aanval op Afrin in het voorjaar stuurde de Syrische regering symbolisch nog troepen om de Koerden te helpen.