China arresteert weer een Canadees: vermoedelijk vergelding voor ‘kidnappen’ topvrouw Huawei
China heeft nog een Canadees gearresteerd na de aanhouding van twee Canadezen die eerder deze maand werden opgepakt. Dit vermoedelijk als reactie op de arrestatie van Meng Wanzhou, de financieel directeur van de Chinese techgigant Huawei.
Eerder werden al een voormalig diplomaat, Michael Kovrig, en een Canadese zakenman, Michael Spavor, gearresteerd door de Chinese staatsveiligheidsdienst. Volgens Peking worden zij verdacht van het schenden van de staatsveiligheid, maar Canada vermoedt dat hun aanhouding een vergelding is voor de arrestatie van Meng Wanzhou, die begin deze maand op verzoek van de Amerikanen tijdens een tussenstop in Vancouver werd aangehouden.
De Canadezen zijn ervan overtuigd dat zij bezig zijn de kastanjes uit het vuur te halen voor de Amerikanen
Volgens de VS zou zij zaken hebben gedaan met Iran. Dit is in strijd met de Amerikaanse sancties tegen het land. Meng, de dochter van Huawei-oprichter Ren Zhengfei, is inmiddels op borgtocht vrijgelaten in afwachting van een Amerikaans uitleveringsverzoek, maar ze mag Canada niet verlaten.
De affaire heeft Canada in een lastig parket gebracht. Het land was juist druk met China aan het onderhandelen over een vrijhandelsakkoord. Voor Canada is dat steeds belangrijker geworden nu de handelsrelatie met de VS sinds het aantreden van president Trump moeizamer is geworden. Nu riskeert het land problemen met de twee grootste markten ter wereld.
Premier Justin Trudeau en zijn minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland hameren erop dat de Canadese autoriteiten niets anders konden doen dan gehoor te geven aan het Amerikaanse aanhoudingsverzoek. “Als het om het handhaven van de rechtsorde gaat en het naleven van internationale verdragsverplichtingen, kun je niet sjoemelen. Dat is een van de fundamenten van onze democratie”, zei Freeland.
‘Gerechtelijke dwaling’
China ziet dat anders. Peking beschuldigt Canada van het ‘kidnappen’ van Meng. De Chinese ambassadeur in Canada, Lu Shaye, sprak van een ‘gerechtelijke dwaling’ die de gevoelens van de Chinezen ten opzichte van Canada ‘danig heeft bekoeld’. Peking ergert zich bovendien aan de Canadese aarzelingen om Huawei te betrekken bij het bouwen van het 5G-netwerk in het land, uit vrees dat China het voor spionage zal gebruiken of de mogelijkheid zal krijgen vitale diensten plat te leggen.
Het ziet ernaar uit dat Canada voorlopig niet van het probleem is verlost: als Meng tegen haar uitlevering aan de VS in beroep gaat, kan die procedure jaren duren. Zolang die zaak loopt, is er weinig kans dat er weer schot komt in de onderhandelingen over het vrijhandelsakkoord met China. Het akkoord was een essentieel onderdeel van een ambitieus plan van de Canadese regering om de export naar China – vorig jaar ongeveer 12 miljard euro – drastisch op te voeren. Volgens David Mulroney, de voormalige Canadese ambassadeur in China, moet het land er na de aanhouding van Meng rekening mee houden dat de relatie de komende tijd ‘ver onder nul’ blijft.
De Canadezen voelen zich bovendien verraden doordat president Trump zich in een onbewaakt moment liet ontvallen dat hij persoonlijk zou ingrijpen als de aanhouding van Meng een handelsoorlog met China zou kunnen uitlokken. Die opmerking heeft de Canadezen ervan overtuigd dat zij bezig zijn de kastanjes uit het vuur te halen voor de Amerikanen.
Opvallend is dat China tot nog toe ook een veel hardere toon tegen Canada heeft aangeslagen dan tegen de Verenigde Staten, die de hele affaire toch in gang hebben gezet. Terwijl Canada met hel en verdoemenis wordt bedreigd door Peking, belde de Chinese vicepremier voor Handel Liu He de Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Robert Lighthizer “om de agenda uit te stippelen voor handelsbesprekingen”.
Bij een bezoek van Chrystia Freeland aan Washington noemde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo de ‘onwettige’ arrestatie van de Canadezen in China twee weken geleden ‘volstrekt onaanvaardbaar’ en riep hij Peking op hen te laten gaan. Maar dat zal waarschijnlijk weinig helpen. De enige uitweg is volgens Canadese diplomatieke experts dat de VS de angel uit het conflict halen. Zij hopen dat president Trump het voorbeeld volgt van zijn voorganger Barack Obama, die in 2016 de internationale aanhoudingsverzoeken tegen veertien Iraniërs introk in het kader van de onderhandelingen over een nucleair akkoord met Iran.