Trump trekt zijn troepen terug uit Syrië: wat betekent dat voor de regio?
De Amerikaanse president Donald Trump heeft beslist dat de Amerikaanse troepen Syrië zullen verlaten. Rusland, Iran en Turkije kunnen niet anders dan opgetogen reageren. "Maar voor de Koerden is dit een heel bittere pil", zegt Rudi Vranckx.
"De Verenigde Staten hebben IS verslagen in Syrië, mijn enige reden om daar te zijn", zegt de Amerikaanse president Donald Trump op Twitter en in een videoboodschap.
Hij trekt de Amerikaanse troepen terug uit Syrië. Zij zijn daar met zo'n 2.000 manschappen, vooral in Noordoost-Syrië.
Daar ondersteunen ze de Syrische Democratische Strijdkrachten (SDF), een alliantie van Koerdische en Arabische milities, in de strijd tegen terreurorganisatie IS.
Wat betekent Amerikaanse terugtrekking voor IS?
Is IS echt verslagen? "Het is natuurlijk heel presidentieel om dat te zeggen", zegt Rudi Vranckx in "De ochtend" op Radio 1. "Elke president eist graag de overwinning op om dan "the boys back home" te brengen, maar het stemt toch niet helemaal overeen met de werkelijkheid."
"IS is verzwakt, maar niet verslagen", reageren onder meer de Franse en Britse regering, die hun troepen niét terugtrekken uit Syrië.
In Syrië, vooral in het oosten, maar ook in Irak zijn er nog verzetshaarden waar duizenden IS-strijders verzameld zijn, zoals op bovenstaande kaart te zien is.
Volgens een VN-rapport van midden augustus gaat het in totaal om 20.000 tot 30.000 strijders, ongeveer evenredig verspreid over Syrië en Irak. In dezelfde periode stelde het Amerikaanse Pentagon zelfs dat de verzetshaarden van IS "capabeler" zijn dan zijn voorganger Al Qaeda op zijn piekmoment, in 2006-2007.
Dat de overblijvende verzetshaarden van IS moeilijk uit te roeien zijn, hebben de Amerikaanse troepen en hun Koerdische bondgenoten het laatste half jaar ondervonden. "Dat is nooit echt gelukt", zegt Vranckx.
"Trumps stelling is dus een beetje prematuur. Zijn beslissing voedt de angst dat IS in de chaos die na de terugtrekking ontstaat, opnieuw sterker zou kunnen worden".
En voor de andere spelers in de regio?
Bovendien: de Amerikaanse troepen zijn natuurlijk niet alleen in Syrië voor de strijd tegen IS. Ze zijn er ook om de Russische en Iraanse invloed in het gebied tegen te gaan.
"Ook in dat opzicht is de terugtrekking van de Amerikaanse troepen een vreemde zaak", zegt Vranckx. "Want zo geven de Verenigde Staten vrij spel aan de Syrische president Bashar al-Assad en de Iraanse ayatollahs."
De kritiek op de beslissing, ook van Republikeinse politici in de VS, liegt er dan ook niet om. "Iran viert nu al feest", was de reactie van een Republikeins Congreslid.
En wat met de Koerden in Syrië?
De beslissing van Trump om zich terug te trekken uit Syrië is ook en vooral een gunstige ontwikkeling voor de Turkse president Recep Tayip Erdogan. Hij dreigt al maandenlang met oorlog tegen de Koerdische militie YPG. Die heeft het grootste aandeel binnen de SDF en wordt door Turkije gezien als een verlengstuk van de PKK.
Erdogan veroverde eerder dit jaar al de Koerdische enclave Afrin en kondigde aan dat hij het daarbij niet zou laten. Begin deze week nog herhaalde hij dat hij van plan is Kobani te bestoken. Die stad heeft een symbolische betekenis: in 2015 slaagden de Koerden er na intense gevechten in de stad te heroveren op IS.
Is de Amerikaanse terugtrekking een uitnodiging voor Erdogan om zijn offensief voort te zetten, vraagt Vranckx zich af. "Is er achter de schermen een akkoord gesloten? Heeft Trump een telefoontje gedaan met Ankara? Wil Turkije dat stuk van Syrië onder druk zetten of verzwakken en inpalmen? Of gaat Assad nu oprukken met steun van Iran?"
Zowel in Noord-Irak als Noord-Syrië zijn Koerden voorbije jaar in de steek gelaten
"Wat je je vooral moet afvragen is welk signaal dit geeft naar de landen van het Midden-Oosten", zegt Vranckx nog. "In welke mate kun je rekenen op Washington als bondgenoot? Voor de Koerden is dit een hele bittere pil. Vooral zij hebben strijd geleverd tegen IS. Zowel in Noord-Irak als in Noord-Syrië zijn ze het voorbije jaar in de steek gelaten."
De SDF heeft in een reactie gezegd dat de Amerikaanse beslissing de strijd tegen IS schaadt en de terreurorganisatie zal toelaten om uit zijn as te herrijzen. De SDF waarschuwt voor nog meer destabilisering in de regio en zegt dat de Koerden "nu gevangen zitten tussen vijandige partijen".
"De vraag is of Erdogan komt uit het noorden, of Assad komt uit het zuiden om de Koerdische regio in Noord-Syrië over te nemen", zegt ook Frederike Geerdink, Nederlandse journaliste in Iraaks Koerdistan, in "Nieuwe Feiten" op Radio 1.
"Dan hebben de Koerden militair niet veel in te brengen, want het zijn beide natuurlijk machten met gevechtsvliegtuigen, terwijl de Koerden niet eens raketten hebben om die af te weren."
Beluister Rudi Vranckx in "De Ochtend":
Beluister Frederike Geerdink in "Nieuwe Feiten":
Bekijk de analyse van Rudi Vranckx in "Terzake"
