Zaterdagmiddag 24 mei 2014 in hartje Brussel. Op de bewakingscamera’s van het Joods Museum is goed te zien hoe een man om 15.50 uur binnenkomt. Hij opent een tas en haalt er een automatisch wapen uit. Nog voor iemand iets kan doen, is het al te laat. Hij opent het vuur op alles wat beweegt. Met een kalasjnikov en een handvuurwapen, zo zal later blijken.

Een koppel Israëlische toeristen van 53 en 54 jaar oud en een 66-jarige vrijwilligster in het museum sterven ter plaatse. Alexandre Strens, een 25-jarige museummedewerker, raakt levensgevaarlijk gewond en sterft een week later in het ziekenhuis.

Het federaal parket heeft het vrijwel onmiddellijk over een antisemitische aanslag. Want geld viel er niet te rapen. En dat interesseerde de dader ook niet, volgens de camerabeelden.

De politie verspreidt snel beelden van de aanslag. In de dagen daarop krijgt een lid van de lokale informantendienst Brussel van de federale politie een tip. De tipgever zegt de kalasjnikov op de beelden te herkennen als een wapen dat pas in het milieu zou zijn verkocht. De politieman die hierover onmiddellijk een vertrouwelijk rapport moest opstellen, heeft daar volgens het Brusselse parket mee getalmd. Daardoor was de antiterrorismecel van de federale politie niet op de hoogte van de info en kon de vermoedelijke dader van de aanslag het land uit vluchten. Ook een medeverdachte, die met de schutter te zien is op camerabeelden in de buurt, is gaan vliegen.

De 33-jarige Mehdi Nemmouche uit de Noord-Franse stad Tourcoing wordt een week na de aanslag opgepakt in de haven van Marseille. Hij reist met een uit Amsterdam afkomstige bus als de Franse douane bij een drugscontrole in zijn tas wapens en munitie vindt. Ook heeft hij een videocamera bij zich met daarop een verklaring waarin de verantwoordelijkheid voor de moorden wordt opgeëist. De wapens zijn overigens in een vlag van terreurbeweging ISIS gewikkeld. Nemmouche heeft in Syrië gevochten, weten de Franse veiligheidsdiensten.

De Moker

Toen vier Franse gijzelaars die in Syrië werden vastgehouden vrijkwamen, wezen ze Nemmouche aan als hun bewaker. “Een sadist die deel uitmaakte van een klein groepje Fransen dat regelmatig naar de gevangenis kwam om gijzelaars te mishandelen en te martelen. Tussen het martelen door zong Nemmouche een liedje van Charles Trenet. In Aleppo werd hij overigens Abou Omar le Cogneur genoemd of ’de Moker’ omdat hij zo hard kon slaan op de gevangenen.

Nemmouche bewonderde volgens de Fransen Mohammed Merah, de terrorist die in 2012 zeven mensen doodschoot in Toulouse en omstreken.

Net als Nemmouche was Merah een kleine crimineel die zich tot de radicale islam had bekeerd. Maar volgens een van de gijzelaars is Nemmouche destijds “niet naar Syrië vertrokken om voor een ideaal te vechten, maar uit gebrek aan erkenning. Ik denk dat hij wist dat er op een dag een persconferentie aan hem gewijd zou worden.”

Nemmouche is samen met Nacer Bendrer, zijn medeplichtige, uitgeleverd aan ons land. Al is het aandeel van Bendrer minder duidelijk, toch zal ook hij voor het hof van assisen verschijnen.

Ze riskeren levenslang.

Enkel getuigen die iets gezien hebben

Het federaal parket heeft een uitgebreide lijst van getuigen klaar die het wil laten verhoren op het assisenproces, maar het heeft daarbij ook rekening gehouden met de praktische organisatie van het proces.

LEES OOK. Schutter Joods Museum en hulpje Salah hebben contact in gevangenis (+)

Als getuigen van de feiten wil het federaal parket enkel die getuigen oproepen die echt iets gezien hebben, en mensen die in contact geweest zijn met Mehdi Nemmouche, zoals zijn huisbaas. Ook Mounir Attalah, de derde man die uiteindelijk buiten vervolging werd gesteld, zou opgeroepen moeten worden, net als gevangenispersoneel van de Franse gevangenis waar beschuldigden Nemmouche en Bendrer samen opgesloten zaten en waar ze geradicaliseerd zouden zijn.

Als moraliteitsgetuigen wil het federaal parket ook de vier Franse journalisten laten getuigen die in Syrië gegijzeld werden door ISIS en daar door Nemmouche bewaakt werden.

De directrice van het Joods Museum in Brussel heeft geen bijzondere verwachtingen van het proces tegen Mehdi Nemmouche. “Het is essentieel om ons niet te laten omverwerpen door de terreur en om verder te werken. We moeten als centrum een rol spelen in de interculturele uitwisseling en dialoog”, benadrukt Pascale Falek-Alhadeff. “Er wordt veel verwacht van het proces, maar wij hopen enkel dat justitie, waarin we veel vertrouwen hebben, haar werk doet”, aldus Falek-Alhadeff.

De kinderen van het Israëlische echtpaar dat omkwam bij de aanslag op het Joods Museum in Brussel, zijn “bang en getraumatiseerd”. Hun advocaat in België hoopt niettemin dat ze het proces minstens deels zullen bijwonen.

Nemmouche stelt eisen

Mehdi Nemmouche, de hoofdbeschuldigde in het proces, stelt intussen zijn eisen en wil niet dat zijn grootmoeder als getuige wordt gehoord.

Nemmouche vraagt de rechtbank zelfs om zijn grootmoeder niet te laten opdraven. “Ze is al verhoord en dat was extreem moeilijk voor haar. Zou men niet eenvoudigweg haar verklaring kunnen lezen? Er zit niets in haar getuigenis.” Hij wil ook niet dat ze als moraliteitsgetuige verschijnt.

De advocaat van Nemmouche, Sébastien Courtoy, breidde dat verzoek meteen uit tot de hele familie van zijn cliënt. “Meneer Nemmouche wil dat we bij de feiten blijven. En bovendien: als we geen uitstel krijgen, zal mijn cliënt zwijgen in de rechtzaal.” Nu ze dat uitstel niet krijgen, dreigt Nemmouch er zelfs mee helemaal weg te blijven van zijn proces.