Deze tovenaars blazen stopmotionpoppen leven in met ‘Ce magnifique gâteau!’

Je komt Beast Animation binnen langs het decoratelier, met machines voor metaal- en houtbewerking. Hier gebeurt het grove werk. Voor het denkwerk moet je de trap op, in een bureauruimte met op de kast prijzen voor Oh Willy... 

Ook de eerste bekroningen voor Ce magnifique gâteau! staan er al. “Volgend jaar bestaan we vijftien jaar”, meldt Ben Tesseur. Medeoprichter Steven De Beul beaamt. Toen ze er in 2004 mee begonnen, was er in België geen enkele stopmotionstudio. Computeranimatie en 3D waren aan een opmars bezig, en de meeste mensen verklaarden hen gek. 

“De sets waarop wij werkten waren geïmproviseerde studio’s”, vertelt Steven. “Daar werkte je een aantal weken, en daarna moest alles weg.” Steven en Ben hadden met Beast Animation een vaste uitvalsbasis op het oog. Sinds 2007 zijn ze ook een productiehuis. Hun eerste project was Panique au Village, en op die set leerden ze Emma De Swaef kennen, als stagiaire. Ze toonde hen haar afstudeerwerk Zachte planten. Ben en Steven waren overdonderd. Toen Emma dus samen met Marc kwam aankloppen met het idee voor Oh Willy… moesten ze niet lang nadenken.

Textiel dat licht vangt

Oh Willy… was de eerste film die ze in Mechelen draaiden. De studio’s kunnen ze met gordijnen aanpassen. Op de grotere sets hangen bluescreens tot in de nok. Overal staan verstelbare podiumelementen voor decors. Meestal zijn hier vier tot vijf sets tegelijk bezig. Centraal staat een groot zwart bord met vakjes, de dagen van de komende weken en uitgeknipte fragmenten uit het storyboard. Hier gebeurden ook de opnames voor Ce magnifique gâteau! Emma en Marc deden heel wat zelf, van het klaarmaken van de poppen tot het licht en de camera. Het opstellen van de set deden ze het liefst samen. “Ze plaatsten van alles op zo’n decor, op verschillende niveaus”, aldus Ben. “Als je dat door het oog van de camera zag, vanuit de juiste hoek, veranderde dat in een indrukwekkend landschap.”

In de opslagruimte staat de koninklijke serre, een indrukwekkend gedetailleerde koepel uit Ce magnifique gâteau! Ook een fontein en een standbeeld. Ben toont ons de kaart van Afrika waarop ze het continent verdeelden als een smakelijke taart. Poppen, zuilen, een trap: na verloop van tijd zullen die rekwisieten onvermijdelijk verdwijnen, maar voorlopig blijven ze hier voor eventuele tentoonstellingen. Alles in Ce magnifique gâteau! is met textiel bekleed. Dat geeft een bijzonder gevoel, en dat vangt het licht mooi. 

Emma en Marc gaan daar ver in. Zo staat hier een minipiano waarvan alle toetsen in katoen zijn. “Net die obsessieve aandacht voor detail geeft de film zo’n rijkdom”, legt Ben uit. De personages in Ce magnifique gâteau! zijn met vilt bekleed. Doordat de animatoren ze steeds in andere houdingen manipuleren, gaat al eens iets stuk of wordt dat vilt vuil. “Dan kunnen ze in dit poppenhospitaal terecht.” Ben toont aan die werkbank hoe zo’n animatiepop in elkaar zit, met kogelgewrichten die als skelet werken. Er liggen tangen en schroevendraaiers, technische tekeningen en systemen om vliegende poppen op te hangen.

De moeilijke tweede

Oh Willy... werd goed ontvangen. Zo’n driehonderd festivals, meer dan tachtig prijzen, een Cartoon d’Or en zelfs een kanshebber voor de Oscars: de verwachtingen waren hoog voor die beruchte moeilijke tweede. “Daar waren ze echt bang voor”, weet Steven nog. De eerste ideeën legden Emma en Marc al voor tijdens de afwerking van Oh Willy... Tot de effectieve opnames begonnen, bleven ze koortsig researchen. Steeds doken nieuwe verhalen op. 

“De pygmee met de asbak op het hoofd die je in de film ziet, bijvoorbeeld”, zo haalt Ben aan. “Dat werd ooit echt gedaan, dat was te sterk om te laten liggen.” Intussen moesten ze bij Beast Animation de financiering rond krijgen. Dat duurt even, omdat dat een internationaal gepuzzel is. “In België krijg je producties zelden gefinancierd. Dan reken je op je internationale netwerk. Met de meeste coproducenten van Ce magnifique gâteau! werken we al jaren samen.” 

Vanaf het prille begin zelfs. Al bij hun eerste projecten werkten ze als studio en animator met het Franse productiehuis Vivement Lundi. Ook de Nederlandse co-producent Pedri Animation kennen ze al lang. Al die partijen denken mee over zo’n film. Al tijdens het schrijfproces kwam er feedback vanuit Frankrijk. Emma en Marc trokken enkele maanden richting Vivement Lundi om daar aan de poppen en sets te bouwen. Ook tijdens het draaien konden alle betrokkenen mee volgen via een online systeem met daarop alle shots die op dat moment gedraaid werden, afgewerkt waren of nog moesten gebeuren.

Een internationale coproductie betekent ook dat zo’n film op een internationaal publiek mikt. Animatiefilms zijn nu eenmaal makkelijk te dubben. “We mikken op een festivalpubliek”, verklaart Steven. “En dat beperkt zich niet tot de landen waar de film gemaakt is.” Emma en Marc beslisten welke taalversies ze wilden: Nederlands, Frans, Aka en Malinke. Dus moesten ze op zoek naar mensen die die talen spraken. Toevallig was er een Pygmee muziekensemble op tour in Europa. Die konden ze strikken in een audiostudio in Parijs.

Frame per frame

Op een van de sets is Mirjam Plettinx aan het werk, een vaste animatrice die ook aan Ce magnifique gâteau! werkte. “Ze is een van de tovenaars die de poppen leven inblaast”, stelt Ben haar voor. Minutieus sleutelt ze aan de ogen van een personage om een shot voor te bereiden. Op een scherm ziet ze het beeld waaraan ze werkt, op een ander de scènes die al opgenomen zijn. Zo werkt ze geduldig verder. Frame per frame. 

“Uiteindelijk zijn zij onze acteurs”, gaat Ben verder. “De regisseurs briefen aan hen, zeggen wat de actie is, welk gevoel daarbij hoort. En zij laten dat gebeuren.” Toen Emma en Marc hier werkten, bekeken ze elk shot, en meer dan eens moest iets opnieuw gedraaid worden omdat het niet helemaal klopte met hoe ze het in hun hoofd hadden. “Ze hebben een live-actionaanpak. Een shot dat op vier seconden is getimed, kon zo al snel twaalf seconden worden”, lost Ben. Steven vult aan: “Het creatieve proces stopt bij hen pas eens de film uit is. Het is hun manier van werken: zoeken en de lat op elk vlak hoog leggen.” Een positieve eigenschap, maar ook een die het soms moeilijk maakt. 

Bij Beast Animation moeten ze de productionele kant in de gaten houden, en uiteindelijk werd de film bijna twee keer zo lang als voorzien. Dan moeten Ben en Steven op zoek naar oplossingen. “Het straffe is dat Emma en Marc nooit opgeven”, zegt Ben. “Als je hen zegt dat het geld op is, dan werken ze wel in hun eentje verder.” Steven vertelt hoe er indertijd een versie van 28 minuten was voorgesteld aan televisiezender Arte. Omdat er voor de uiteindelijke 44 minuten geen plaats was, vroegen ze om de film korter te maken. Daar hadden Emma en Marc het moeilijk mee. Ze bleven voor hun versie vechten, en wonnen dat ook. “Dat de film in Cannes in première ging, zal daar iets mee te maken hebben”, lacht Steven. “Dat laat je als zender niet zomaar liggen.”

Een film die tussen een langspeelfilm en een kortfilm valt, maakt het er voor festivals niet gemakkelijker op. Toch ziet het ernaar uit dat ook deze een succes wordt. Sinds de première op de Quinzaine des Réalisateurs in Cannes won de film al de Prix André-Martin in Annecy en de Publieksprijs op het Kortfilmfestival in het Portugese Vila do Conde. Een hele resem filmfestivals volgen. Ben en Steven zijn bijzonder tevreden dat Ce magnifique gâteau! ook in onze zalen te zien is. Vanzelfsprekend dat zo’n film buiten het festivalcircuit en de animatiewereld raakt, is het niet.

Nu in de bioscoop.