Rapport Noordzee: windmolens jagen zeezoogdieren weg, nog te veel vervuiling

De meest opvallende conclusie uit het rapport is dat zeezoogdieren vluchten van windmolenparken, die tegenwoordig als paddenstoelen uit de grond schieten. Het probleem zit bij het lawaai. “Veel zeezoogdieren zoals bruinvissen gebruiken geluiden als middel om te jagen en te communiceren. Wanneer de palen van windmolens in de grond worden gehamerd, zo’n dertig meter diep, zorgt dat voor een oorverdovend geluid. Onder water is dat tot tientallen kilometers ver te horen. Het verstoort hun zoektocht naar voedsel”, duidt Jan Haelters van het KBIN, die onderzoek voerde naar het effect van offshore windmolenparken op zeezoogdieren.

“Bovendien kunnen de zoogdieren er doof van worden. Een dove bruinvis is een dode bruinvis, want het dier zal geen voedsel meer vinden”, aldus Haelters. Om die reden zouden de zeezoogdieren zich dus verwijderen uit onze Noordzee en rustigere oorden opzoeken. Ook het draaien van de wieken is onder water hoorbaar, maar dat zou in mindere mate effect hebben. 

“Groene energie is dus toch niet zo groen als gedacht. Het heeft gevolgen voor het mariene leven. Men zou kunnen denken dat het probleem zichzelf zal oplossen eens het maximale aantal windmolens is bereikt, maar binnen enkele jaren zullen de eerste windmolens aan vervanging toe zijn. Daarom zullen er steeds palen in de grond geboord worden en moeten we blijven onderzoek voeren en aandacht schenken aan het probleem”, aldus de bioloog. 

Het KBIN kijkt echter niet lijdzaam toe. “Want alle milieuvergunningen moeten bij ons passeren en we namen intussen maatregelen. Zo mogen geen palen gehamerd worden tussen 1 januari en 1 mei omdat er dan meer bruinvissen in de Noordzee zwemmen. Daarnaast moeten de offshorebedrijven, alvorens palen in de grond te steken, een toestel met zachte geluiden gebruiken om de zeezoogdieren op afstand te houden. Zo is er minder kans op fysieke schade. Ook is het gebruik van een bubbelgordijn verplicht”, voegt Haelters toe. Luchtbellen doen de geluidsproductie tijdens het hameren namelijk voor de helft afnemen. Toch zijn zoogdieren nog steeds helemaal geen fan van windmolenparken in aanbouw. 

Het is overigens niet de enige conclusie uit het rapport van het KBIN. Zo zijn de concentraties toxische stoffen nog te hoog volgens de geldende normen en is het zwerfvuil in zee een blijvend probleem. Daarnaast is het slecht gesteld met het bodemleven door bodemvisserij. Met de visbestanden die onderhevig zijn aan commerciële visserij lijkt het dan weer beter te gaan, al wordt enkel de schol beoordeeld als ‘duurzaam bevist’.  

De bevindingen van het KBIN vloeien voort uit een tussentijds onderzoek in het kader van de Europese Richtlijn Mariene Strategie. Tegen 2020 beoogt de Europese Unie een ‘goede milieutoestand’ te bereiken in de Europese wateren. Er is nog heel wat werk aan de winkel om de doelstellingen binnen een jaar te bereiken.