Voorganger vulkaan Anak Krakatau barstte in 1883 al uit: knal 5.000 kilometer ver te horen, schokgolf drie keer de wereld rond, 36.000 doden

De dodelijke tsunami werd waarschijnlijk veroorzaakt door een onderzeese aardverschuiving bij de vulkaan Anak Krakatau. Die ligt tussen Java en Sumatra in. Het eiland is behoorlijk nieuw: het ontstond pas in 1927. Het eiland is gevormd door de magma uit een onderzeese vulkaan.

Anak Krakatau betekent Kind van Krakatau. Op dezelfde plek lag eerder namelijk de vulkaan Krakatau. Die barstte in augustus 1883 uit, een van de grootste erupties in de moderne tijd. Dat gebeurde met vier explosies en die waren zo hevig dat de vulkaan zichzelf vernietigde. De knal was bijna 5.000 kilometer verderop, voor de kust van Afrika, nog te horen. Het is een van de hardste geluiden ooit gemeten. De ontploffing had een kracht van 200 megaton of 13.000 keer zo groot als de atoombom op Hiroshima in 1945, de schokgolf ging drie keer de wereld rond.

Door de aardverschuivingen ontstonden ook enorme tsunami's. De plaats Merak op Java werd verwoest door een vloedgolf van 46 meter hoog. Krakatau viel toen onder Nederlands gezag, net als de rest van Nederlands-Indië. De Nederlandse autoriteiten schatten dat er 36.000 doden vielen.

Lees ook: LIVE. 222 doden en minstens 843 gewonden door tsunami Indonesië: schokkende beelden tonen hoe vloedgolf inslaat tijdens concert

Maar daar hield de ramp niet op. Want ook de rookwolken van de Krakatau, vol zwaveldioxide, trokken de hele wereld over. Die hielden zonlicht tegen. Gemiddelde temperaturen aan de andere kant van de wereld zakten met meer dan een graad. De lucht was jarenlang donkerder dan gebruikelijk en pas in 1888 had de planeet zich hersteld.

Op tweede kerstdag 2004 werd Indonesië ook getroffen door een tsunami. Die ontstond door een aardbeving met een kracht van 9,1, een van de grootste bevingen aller tijden. Het epicentrum lag ten westen van Sumatra, zo'n 1500 kilometer van Anak Krakatau. De vloedgolven gingen de hele Indische Oceaan over en er stierven meer dan een kwart miljoen mensen, van wie meer dan de helft in Indonesië. Onder de doden waren 36 Nederlanders.