De val van de cadeaubon als kerstcadeau

Iedereen heeft het wel al eens meegemaakt. Na een urenlange zwerftocht door overvolle winkelstraten is dat ene perfect kerstcadeau nog steeds niet gevonden. Tot er uiteindelijk maar één uitweg meer is: een bon. De ultieme reddingsboei voor hopeloze kerstshoppers. Maar wat op het einde van die shoppinglijdensweg een goed idee leek, is het op het moment dat het pakje wordt opengemaakt plots heel wat minder. Een cadeaubon is het enige cadeau waarbij de gever wel eens ‘sorry’ zegt. Het is het in een karton doosje gepropte bewijs dat hij of zij echt niets leuks voor je kon bedenken. 

Toch zullen ook op kerstavond weer behoorlijk wat bonnen uitgedeeld worden, blijkt uit een bevraging  van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen bij 513 detailhandelaars. Naast klassiekers zoals boeken, elektronica, parfum en keuken- en verzorgingsapparaten scoort ook de traditionele bon hoog in de ranglijst van meest verkochte eindejaarscadeaus.  “Logisch”, vindt etiquettespecialist Kevin Strubbe. “Net als met een fles wijn doe je met zo’n bon nooit echt iets verkeerd.” 

En dat is al heel wat in tijden waarin het blijkbaar steeds moeilijker wordt om het juiste cadeau te vinden. Uit onderzoek van iVox uit 2015 blijkt dat een op de vier Belgen minstens één fout cadeau krijgt tijdens de eindejaarsperiode. En daar wordt dankzij het internet snel en in alle openbaarheid komaf mee gemaakt. De koopjeswebsite 2dehands.be zag de voorbije jaren het aantal zoekertjes met ‘foute kerstcadeaus’ explosief toenemen. Nog opvallend: die zoekertjes duiken steeds sneller online op. Een korte pauze tijdens het kerstdiner is vaak al genoeg om via de smartphone dat net uitgepakte foute cadeau te koop aan te bieden. 

Dankbaarheid

Toch is dat volgens Strubbe geen reden om dan toch maar naar een bon te grijpen. “Het mag dan wel een veilige keuze zijn, diegene die de bon krijgt zal wel denken: ‘Die heeft er zich makkelijk van af gemaakt. Daarom: liever een fout cadeau dan een bon. Als ik een cadeau krijg, ook als is het er een van de foute soort, dan weet ik dat diegene van wie ik het krijg tenminste moeite heeft gedaan. Hij of zij heeft nagedacht over wat ik leuk zou vinden en heeft geprobeerd iets te vinden dat daarbij aansluit. Het is een kwestie dan dankbaarheid.” 

De opkomst van de cadeaubon gaat ook ten koste van de magie van kerst, vindt Strubbe. “Het uitpakken van de cadeaus is toch een belangrijk onderdeel van het kerstfeest. Maar een paar jaar geleden lagen er bijna enkel nog enveloppen onder de kerstboom.” Bijkomend nadeel: zo’n bon vermeldt ook meestal expliciet de exacte waarde van het cadeau. “En dat is toch altijd een beetje ongemakkelijk”, vindt Strubbe.

Dalende trend

Hij is blijkbaar niet de enige die er zo over denkt. Hoewel er vorig jaar nog voor 45 miljoen euro aan geschenkboxen werd gespendeerd, lag die verkoop toch zo’n 3,6 procent lager dan het jaar voordien. Ook dit jaar zou die dalende trend zich voortzetten. Al is het volgens Ruud Tiebos, marketingmanager bij Smartbox (het bedrijf achter Bongo) nog te vroeg om al definitieve conclusies te trekken. “De maand december is goed voor een derde van onze jaaromzet. De cijfers kunnen in de laatste dagen van het jaar nog een behoorlijke boost krijgen.” 

Wat moet er dan wel onder de kerstboom liggen, als cadeaubons van gemakzucht getuigen en geschenken al voor het dessert de stempel ‘fout’ krijgen opgeplakt? “Als je toch een bon geeft, kies dan voor een gericht exemplaar”, tipt Strubbe. “Een bon voor een specifieke winkel bijvoorbeeld. Of voor een schoonheidsbehandeling in het favoriete wellnescentrum van diegene aan wie je een cadeau moet geven.” Op die manier krijgt zo’n bon toch een persoonlijke toets.