Naar goede gewoonte spreekt de vorst van ons land op 24 december zijn burgers toe. Ook dit jaar vormde geen uitzondering. De koninklijke kerstboodschap, doorgaans erg voorzichtig en algemeen, viel deze keer op door een verwijzing naar de politieke crisis in ons land. Maar dat was niet het enige opmerkelijke: wie ook aandacht had voor het interieur van koning Filip, zag in een oogopslag het knisperende haardvuur op de achtergrond. En laat net dát gezellig detail voer voor discussie zijn.

Schadelijk voor milieu en gezondheid

In Vlaanderen waren in 2016 ca. 30% van het fijn stof en dioxines en meer dan 50% van het benzo(a)pyreen afkomstig van huishoudelijke houtverwarming. De belangrijkste oorzaken zijn het stoken met hout in oudere en vervuilende toestellen en het slecht gebruik van toestellen. De gevolgen laten zich voelen: ons klimaat lijdt eronder en het maakt onze luchtkwaliteit minder goed, al zeker tijdens het stookseizoen.

Daarop werd in oktober de zogenaamde Green Deal ondertekend, een akkoord tussen Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) en heel wat milieu- en technologiefederaties. De minister wil zo de milieuschade door kachels en openhaarden terugdringen. Tegen 2030 zouden ze de helft minder schadelijke stoffen moeten uitstoten dan in 2016. Een totaalverbod komt er niet, maar Schauvliege wil de Vlaming met een premie wel degelijk aanzetten om een oude kachel te vervangen door een milieuvriendelijker exemplaar.

Ook verschillende steden houden hun eigen sensibiliseringscampagnes. “Als je twee uur hout brandt in een open haard dan heeft dat hetzelfde effect als 300 kilometer rijden met een vrachtwagen”, zei Gentse schepen van Leefmilieu Tine Heyse (Groen) eerder. “Wij willen als stad mensen laten nadenken. Moet er per se hout gestookt worden, of gaat het gewoon om de gezelligheid? Zeker op de dagen met een slechte luchtkwaliteit willen we mensen aanzetten om dat niet te doen.”

Een vorst die dan voor het haardvuur zit terwijl hij zijn burgers op de problematiek van het klimaat wijst, het moet gezegd: het kon tactvoller.

“Hypocriet”

Het is koning Filip nochtans niet ontgaan dat de burgers van zijn land zich zorgen maken over het klimaat. Tijdens zijn speech noemt hij het onderwerp een belangrijk thema. “Ongelijkheid, armoede, onverdraagzaamheid, klimaatverandering zijn maatschappelijke problemen die om allesomvattende oplossingen vragen”, klonk het. “We kunnen ze maar doeltreffend aanpakken door naar elkaar te luisteren en onze geesten open te stellen, met moed en zin voor initiatief.”

Luisterbereidheid en dialoog zijn volgens de koning dus cruciaal om tot allesomvattende oplossingen te komen. Enkele misnoegde Twitteraars lieten dan maar meteen van zich horen.

“De koning had het over ‘ongelijkheid, armoede, verdraagzaamheid en klimaatopwarming’ vanuit zijn paleis met dure schilderijen, tapijten en zalen vol glitter en goud. Achter de koning knetterende houtblokken in de haard. Klimaatopwarming ?!!! Kan het nóg hypocrieter?” Of ook: “Een monarch die vanuit één van zijn paleizen voor het haardvuur met alle deuren wagenwijd open oproept om ongelijkheid, armoede en klimaatverandering aan te pakken.”