Steeds minder traditionele kerstboomverbrandingen, check hier hoe dat in jouw gemeente zit

Geen kerst zonder kerstboom, maar wat doe je na de feestdagen met je boom? Wie een tuin heeft, kan de boom planten en volgend jaar opnieuw gebruiken. Op veel andere plaatsen haalt de afvalintercommunale de oude kerstboom op of breng je hem zelf naar het containerpark om te laten verhakselen. In steeds minder Vlaamse gemeenten worden de traditionele kerstboomverbrandingen georganiseerd. Vorig jaar was dat nog in 147 van de 308 Vlaamse gemeenten het geval, dit jaar nog amper in 132.

Veel steden geven aan dat die daling komt door de bewustwording rond de milieu-impact, maar hoe groot is die impact nu eigenlijk? "Wel bij de verbranding van kerstbomen komen fijnstof, dioxines en kankerverwekkende PAK’s vrij", zegt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij. "Als er nog versiering in hangt, komen daar mogelijk nog andere toxische stoffen bij." Denk daarbij bijvoorbeeld aan engelenhaar dat erg moeilijk uit een boom te verwijderen is.

Al moeten de zaken ook niet overgedramatiseerd worden. Er zijn bovendien geen exacte cijfers van de uitstoot, omdat dit niet specifiek gemonitord wordt. "Het is absoluut niet goed voor de luchtkwaliteit en onze gezondheid, maar omdat het een eenmalig iets is, blijft de impact vrij beperkt", zegt Smet daarover. "Elke dag de houtkachel stoken is veel schadelijker."

Lees verder onder de foto

De weersomstandigheden zijn ook van belang. Als er veel wind is of het regent, zal de vervuiling sneller verdunnen en wegebben. "Dat is beter dan wanneer het windstil is, want dan stapelen de vervuilende deeltjes zich beter op", zegt ze nog.

Een gewoon vuurtje stoken in de tuin is in de meeste gevallen verboden, maar mogen kerstboomverbrandingen dan wel nog? Wel het blijkt dat er voor evenementen met een lokale traditie en verankering, zoals kerstboomverbrandingen, een uitzondering is voorzien in de wet. Op voorwaarde dat het op minstens 100 meter van bewoning gebeurt. Het is ook belangrijk dat de lokale overheid -en in veel gevallen ook de brandweer- haar toestemming geeft.

Geef op onderstaande kaart jouw gemeente in en bekijk of er nog een kerstboomverbranding wordt georganiseerd.

In iets meer dan de helft van de Antwerpse gemeenten worden nog kerstboomverbrandingen georganiseerd. In de meeste gevallen is de organisatie in handen van jeugd- en sportverenigingen. Het is met andere woorden niet de gemeente zelf die de kerstboomverbranding organiseert, al biedt die veelal wel ondersteuning. En moet die natuurlijk ook een toelating voorzien.

Willebroek bijvoorbeeld heeft de kerstboomverbrandingen enkele jaren geleden al om ecologische redenen afgeschaft. "Het is slecht voor de natuur", zegt burgemeester Eddy Bevers aan Radio 2 Antwerpen. "Daarom wordt er een kerstboomophaling aan huis georganiseerd. Iedereen draagt zijn steentje bij voor de natuur, Willebroek ook."

In Limburg is het eerder uitzonderlijk dat er nog een kerstboomverbranding wordt georganiseerd. In Zutendaal bijvoorbeeld organiseert de gemeente daarom een alternatief onder de naam "Feest van de vurige hoop". "Met attracties en straattheater in het thema "vuur", maar zonder een kerstboomverbranding", legt burgemeester Ann Schrijvers uit aan Radio 2 Limburg.

"Ik denk dat we het best allemaal afstappen van het verbranden van bomen", zegt Schrijvers voorts. "Het is echt niet goed voor het milieu en er zijn alternatieven genoeg."

Minder dan de helft van de Oost-Vlaamse gemeenten organiseert nog een kerstboomverbranding. Vooral in het Waasland en de Vlaamse Ardennen bestaat de traditie wel nog. In Assenede organiseren de scouts van Boekhoute dit jaar voor het laatst een kerstboomverbranding. "We vinden het wel leuk om het te organiseren, vooral ook omdat het op andere plaatsen niet meer bestaat", zegt Gert De Scheemaeker van de scouts aan Radio 2 Oost-Vlaanderen.

Op veel plaatsen wordt ingezet op alternatieven voor een verbranding. Bij afvalintercommunale IVM worden de kerstbomen opgehaald en naar een composteringsinstallatie gebracht. "Daar worden ze verhakseld en samen met ander tuinafval in het compostproces ingezet", zegt Jean-Marie Staelens van IVM. "Het is veel beter voor het milieu en levert een bodemverbeteraar op."

In de provincie Vlaams-Brabant zijn de meningen verdeeld. Sommige steden en gemeenten organiseren wel nog een kerstboomverbranding, maar op andere plaatsen krijgen ze geen aanvragen meer of gaan ze op zoek naar een milieuvriendelijker alternatief. In Ternat bijvoorbeeld wordt gedacht aan een verhuursysteem van kerstbomen.

"Wat denk je van een kerstboom die je kunt huren in plaats van de kopen", zegt burgemeester Luc Wachtelaer aan Radio 2 Vlaams-Brabant. "De kwekerij haalt die dan nadien terug op, zodat de bomen volgend jaar opnieuw kunnen worden gebruikt. Dit jaar is ons dat niet meer gelukt, maar in de toekomst zou het wel een rendabele oplossing kunnen zijn."

In amper een op de drie West-Vlaamse gemeenten worden nog kerstboomverbrandingen georganiseerd. In Deerlijk bijvoorbeeld is het definitief afgelopen. "Milieu is een reden om het niet meer te laten doorgaan", zegt burgemeester Claude Croes aan Radio 2 West-Vlaanderen. "Maar ik denk dat de grootste reden het veiligheidsadvies van de brandweer is."

De traditie leeft wel nog voort in 23 andere West-Vlaamse gemeenten, zoals in Middelkerke. Daar kan je op het strand toekijken hoe de laatste restjes kerst in vlammen opgaan. "De klimaathysterie is al gek genoeg, zodat we dit feestje nog mogen vieren", zegt toekomstig burgemeester Jean-Marie Dedecker. "Het mag een beetje stoppen met de mensen met de vinger te wijzen als ze hun kerstboompje verbranden."