Om te beginnen mag er niet overal vuurwerk worden afgeschoten. Steeds meer gemeenten en steden verbieden het zelfs en dreigen met GAS-boetes. Net omdat het zo gevaarlijk is. Niet alleen lopen ieder jaar mensen brandwonden op, verdwaalde vuurpijlen veroorzaken ook elk jaar woningbranden.

Tip 1: koop veilig vuurwerk

Koop vuurwerk uitsluitend in erkende en gespecialiseerde winkels die in het bezit zijn van een verkoopvergunning. Een betrouwbare verkoper beveelt je een veilig product aan en legt je de werking ervan uit. Hij kan je ook een lijst met veiligheidsmaatregelen meegeven. “De verkoop van vuurwerk door ambulante handelaars op beurzen, markten en rommelmarkten is verboden”, zegt de FOD Economie. “Koop er dus nooit vuurwerk, ook al is het goedkoper. Het verzenden van vuurwerk via de post of met een pakjesdienst mag ook niet. Wees bijzonder waakzaam als u pijlen aankoopt via het internet. Vaak gaat het om gevaarlijke pijlen die verboden zijn in ons land.”

Op feestvuurwerk moet altijd een etiket staan waarop zoals hierboven onder andere de categorie staat, het type, het productiejaar en de invoerder. De categorie duidt aan voor wie het bestemd is of wie het mag gebruiken. Vuurwerk van categorie 1 of F1 is uitsluitend bestemd voor klanten vanaf 12 jaar, vuurwerk van categorie 2 of F2 mag enkel verkocht en gebruikt worden door wie ouder is dan 16 jaar.

De categorie van het vuurwerk en de CE-markering moeten duidelijk vermeld staan op de verpakking van het vuurwerk dat u aankoopt. Bij vuurwerkartikelen die te klein zijn om er deze vermeldingen op aan te brengen, moet dit gebeuren op de gemeenschappelijke verpakking waarin ze worden verkocht.

Probeer vooral zelf geen vuurwerk te maken.

Tip 2: Zorg dat je nuchter bent

*BELANGRIJK: zorg dat de persoon die verantwoordelijk is voor het afschieten van de pijlen, nuchter is. Dat is niet altijd evident op een feestnacht.

*Vraag na bij het betrokken gemeentebestuur of de betrokken politiezone of het afsteken van vuurwerk toegelaten is en onder welke voorwaarden.

*Lees alle gebruiksaanwijzingen volledig voordat je om het even welk vuurwerk afsteekt.

*Kies een aangepaste afsteekplaats: een open zone, die idealiter vlak, horizontaal en hard is, ver verwijderd van woningen en geparkeerde voertuigen en op ruime afstand van dichte plantengroei, vooral in droge omstandigheden.

*Schiet geen vuurpijlen af bij sterke wind.

Tip 3: Steek nooit een pijl die niet afgegaan is opnieuw aan

*Zorg ervoor dat toeschouwers steeds op een veilige afstand van de afsteekplaats blijven.

*Voorzie water en een brandblusapparaat binnen handbereik.

* Zorg voor een goede bescherming van je ogen: draag een geschikte veiligheidsbril.

*Draag geen kledij die gemakkelijk vuur kan vatten, zoals kledij op basis van synthetische vezels (nylon, fleece, microvezel, ...).

*Plaats voor het afsteken van vuurpijlen een buis stevig in de grond en steek er dan de stok van de vuurpijl in. Steek maar één pijl per keer aan. Wacht altijd tot de eerste pijl de lucht ingaat alvorens een andere pijl in dezelfde buis te plaatsen.

*Stabiliseer batterijen door bijvoorbeeld zware, vuurvaste blokken errond aan te brengen.

*Steek altijd de lonten aan met een aansteeklont. Je kan eventueel ook rookwaren zoals een sigaar of een sigaret gebruiken. Gebruik zeker geen lucifers of aansteker: het risico bestaat dat je de lont op een verkeerde plaats aansteekt en onvoldoende tijd hebt om jezelf in veiligheid te brengen.

*Verlaat zo snel mogelijk de plaats van afschieten en blijf op voldoende afstand zodra een lont is aangestoken.

*Richt nooit een aangestoken product naar een persoon.

*Keer nooit terug naar een vuurwerkartikel eens de lont is aangestoken. Indien het artikel niet werkt, blijf dan gedurende minstens 30 minuten op afstand.

Tip 4: Hou rekening met dieren

“Vuurwerk is een ware hel voor de dieren”, waarschuwt Ann De Greef van dierenrechtenorganisatie Gaia. Elk jaar breken dieren uit en slaan ze in paniek op de vlucht. “Op 2 januari 2018 raakte een zwangere merrie zwaargewond door vuurwerk. En op 9 januari stierf in Zonhoven een veulen. Elk jaar opnieuw lezen we dezelfde verhalen”, zegt De Greef. “Onze voorkeur gaat dan ook uiteraard uit naar geen vuurpijlen. Doe je het toch, dan zijn er een paar zaken die je zeker in acht moet nemen.”

*Hou huisdieren binnen zodra het donker wordt. Sluit ramen en deuren, gordijnen, rolluiken en eventuele kattenluiken.

LEES OOK. Je huisdier houdt niet van de feestdagen. Tips van de dierendokter om kat en hond rustig te houden

*Laat het licht branden en doe de radio of de tv aan om het ergste lawaai van het vuurwerk buiten te dempen.

*Als je hond zeer gevoelig is voor harde knallen, bespreek dat dan op voorhand met de dierenarts. Let op met medicatie: die kan stoffen bevatten waarvan je huisdier weliswaar verdoofd raakt, maar wel nog angst voelt.

*Houd paarden, ezels, pony’s en runderen op stal.

*Zorg dat je huisdier gechipt en geregistreerd is en zijn/haar naamkokertje om heeft. Zo kan hij/zij makkelijk teruggevonden worden als hij/zij toch zou weglopen.

*Waarschuw je buren en de plaatselijke boeren als je van plan bent om vuurwerk af te steken. Zo kunnen ook zij de nodige maatregelen nemen.

*Je kan je huisdieren langzaam laten wennen aan vuurwerk. Er zijn cd’s met vuurwerkgeluiden te koop, of je kan bestanden met vuurwerkgeluiden downloaden op het internet.

*Steek nooit vuurwerk af in de directe omgeving van een dier. Let erop dat er ook in de aangrenzende weiden geen paarden of koeien staan.

*Stel het vuurwerk zo laat mogelijk op en controleer of er zich geen huisdieren hebben verstopt voor je het aansteekt.

Tip 5: Kuis alle resten op

*Doof onmiddellijk alle op de grond gevallen gloeiende resten van vuurpijlen.

*Ruim de afsteekzone en de onmiddellijke omgeving op om te vermijden dat anderen pijlen die niet afgegaan zijn, toch nog zouden proberen aan te steken, wat zeer gevaarlijk is.

*Verpakkingen en omhulsels van vuurpijlen zijn zwerfvuil.

Tip 6: Eerst water, de rest is voor later

“Gebruik je verstand of je verliest een hand.” Met die slogan waarschuwt Stichting Brandwondenstichting voor de gevaren van vuurwerk. En vooral voor de mogelijke gevolgen.

“Het aantal slachtoffers dat in brandwondencentra en andere ziekenhuizen werd opgenomen na vuurwerkongevallen is op een jaar tijd bijna verdubbeld: van 48 naar 87 vorig jaar, zegt Stichting Brandwonden. De meest getroffen lichaamsdelen zijn handen (22%), vingers (18%), ogen (27%) en het aangezicht (24%). Maar ook het risico op gehoorschade is groot”, zegt Stefaan Lauwert.

*Voor brandwonden, geldt maar één regel: “Eerst water, de rest komt later.” Snel en kort de wonde spoelen met koud water neemt de pijn weg. Daarna spoel je de wonde gedurende 10 à 15 minuten met (lauw) water van een aangename temperatuur om de opgestapelde warmte af te voeren.

*Wanneer het gaat om een duidelijk oppervlakkige verwonding (eerste of tweede graad) waarbij de wonde niet te groot is, kan je de wonde zelf behandelen met een brandwondenzalfje. Smeer in geen geval boter of iets anders aan de wonde.

*Lijkt de wonde dieper (derde graad) of is ze uitgebreider dan de grootte van een handpalm, dan wikkel je ze in een zuiver verband en gaat u naar een dokter of het ziekenhuis. Smeer er in dit geval geen zalf op!

*Als je oog verbrand is of een stukje vuurwerk jouw oog is binnengedrongen, moet je absoluut naar de oogarts. Kleef een verband over het geraakte oog zodat het afgeschermd wordt. Druppel niets in het oog en smeer geen zalf!

*Oorletsel kan ontstaan wanneer vuurwerk vlakbij jouw hoofd ontploft. Zelf kan je moeilijk de ernst hiervan inschatten. Raadpleeg dus een neus-, keel- en oorarts.

*Bel bij ernstige letsels onmiddellijk de 112 of ga naar de spoed of naar één van de brandwondencentra in ons land waar ze gespecialiseerd zijn in de behandeling van dit soort wonden.

*BELANGRIJK: laat het slachtoffer niets meer eten of drinken want als hij in slaap moet worden gebracht om te worden behandeld, kan hij beter nuchter zijn.