Gelukkig nieuwjaar, én gelukkige 20e verjaardag euro!
Op Nieuwjaar vieren we niet enkel de start van een nieuw jaar, maar ook de verjaardag van de euro. De Europese eenheidsmunt bestaat vandaag dag op dag 20 jaar. Op 1 januari 1999 werd de euro in 11 Europese lidstaten tegelijk de officiële munteenheid. Pas drie jaar later, op 1 januari 2002 werd de euro tastbaar en kwamen er nieuwe munten en biljetten in omloop.
Op 1 januari 1999 schakelen 11 van de toenmalige 15 lidstaten van de Europese Unie over op een nieuwe munteenheid. In ons land wordt één euro dan gelijkwaardig aan 40,3399 Belgische franken.
Toch blijft de euro drie jaar lang een virtuele munt. De nieuwe bankbiljetten en munten laten op zich wachten, voor ze op 1 januari 2002 effectief in omloop komen. Tot dan zijn enkel betalingen met cheques, kredietkaarten of overschrijvingen mogelijk in de nieuwe munt. Vandaar misschien het grote enthousiasme, als tijdens de nieuwjaarsnacht van 2001 op 2002 Belgen en andere Europeanen massaal de eerste eurobiljetten gaan afhalen.
(lees voort onder de archiefvideo)
Vanwaar de benaming "euro"?
Voor hetzelfde geld hadden we vandaag niet met euro's betaald maar met de "ecu". Die munt was de administratieve voorloper van de hedendaagse euro. De term staat voor "European Currency Unit" en diende vooral als middel waarmee de centrale banken onderling hun valuta van elkaar kopen. Maar de écu was ook een historische Franse munt, en die term gebruiken als Europese eenheidsmunt lag moeilijk bij de Duitsers. En zo werd de "ecu" alsnog omgedoopt tot euro, een directe verwijzing naar zijn betaalgebied.
Ondanks het grote enthousiasme over de nieuwe munt, vraagt de invoering van de euro om een aanpassing, en veel omrekenwerk. Veel handelaars lossen dat op door hun prijzen een tijdlang zowel in Belgische franken als euro's weer te geven. Dat is onder meer het geval bij bakkers en in frituren.
(lees voort onder de archiefvideo)
Eurocrisis
Twintig jaar later is er een hele generatie die de voormalige Belgische franken nooit heeft gekend, laat staan heeft gebruikt. De euro wordt nu in 19 van de 28 EU-lidstaten gebruikt als officiële munt, en is daarmee de op één na meest gebruikte munteenheid ter wereld, na de Amerikaanse dollar. Volgens Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker, die het verdrag over de eenheidsmunt in 1999 mee ondertekende, is de euro "een symbool van eenheid, soevereiniteit en stabiliteit" geworden.
De financiële crisis van 2008 en de schuldencrisis van 2010-2012 deden de euro even wankelen, en hebben zo de pijnpunten van de eenheidsmunt blootgelegd. Een gebrek aan budgettaire solidariteit in Europa door de bundeling van schulden en investeringen en dus ook risico's, en de grote verschillen tussen de verschillende economieën zijn aandachtspunten. Tegen juni 2019 moeten de Europese ministers van Financiën het eens raken over een bescheiden eurobudget specifiek voor de eurozone. Dat budget zal deel uitmaken van de algemene Europese begroting.