Spaanse Kerk verbiedt regering lichaam overleden dictator Franco op te graven

 Volgens de Spaanse Kerk moet het lichaam blijven waar het is, zolang de familie van Franco geen toestemming tot herbegraving geeft. De Spaanse regering, die vastbesloten is Franco weg te halen uit het nationale monument, reageert misnoegd.

Volgens de prior van de Vallei, de benedictijner monnik Santiago Cantera, kan de Kerk enkel toestemming geven als de erfgenamen van Franco, die na zijn dood in 1975 in de basiliek van het monument werd begraven, akkoord zijn. 

Bovendien, zo herinnert Cantera in een brief aan de minister van Justitie, lopen er nog juridische procedures en mag Franco’s lichaam gedurende die tijd niet opgegraven worden. Volgens Cantera staan ook zijn religieuze oversten achter zijn standpunt.

De Spaanse regering zegt in een verklaring dat ze het antwoord van Cantera verwacht had en wijst op “de ideologische voorkeuren” van de prior “die algemeen bekend zijn”. 

Zo wordt eraan herinnerd dat Cantera “voordat hij toetrad tot de benedictijnen, in 1993 en 1994 kandidaat was voor de Onafhankelijke Spaanse Falangistische partij”, een extreemrechtse partij met wortels in de Spaanse dictatuur. Het falangisme is de naam voor de Spaanse fascistische beweging.

“De tegenwerkingen van de prior zullen niet kunnen verhinderen dat dat het proces verder gaat”, aldus de regering nog. “Ze zullen de publieke opinie aantonen dat de volledige Spaanse Kerk het antwoord van deze oude falangistische kandidaat steunt. De regering houdt vast aan zijn beslissing over te gaan tot de opgraving met respect voor alle garanties waar de familie van Francisco Franco volgens de wet recht op heeft.” 

De sociaaldemocratische regering in Madrid probeert al sinds vorig jaar, toen ze de macht overnam van de conservatieve premier Mariano Rajoy, Franco te laten herbegraven. De Valle de los Caídos is een nationaal monument even buiten Madrid dat de slachtoffers van de Spaanse burgeroorlog van de jaren '30 en de dictatuur herdenkt. In en rond de basiliek die in de rotsen is uitgehouwen liggen de stoffelijke resten van tienduizenden Spanjaarden.

Maar de plek is daardoor ook erg omstreden. Franco liet het tijdens zijn leven zelf bouwen door duizenden dwangarbeiders waarbij een deel van hen ook om het leven kwam. Toen hij stierf in 1975 werd de dictator er begraven in de crypte. Sindsdien is de Vallei officieel een herdenkingsmonument voor alle slachtoffers van de burgeroorlog, maar in de praktijk wordt de basiliek en de crypte vooral bezocht door aanhangers van Franco. Vooral op zijn geboorte- en sterfdag komen rechtse Spanjaarden bloemen leggen op het graf. 

Volgens de Spaanse regering verhindert de aanwezigheid van Franco’s lichaam zo dat de Vallei een monument voor alle Spanjaarden is. Bovendien acht ze het niet langer gepast een dictator op die manier te laten vereren. Daarom moet het lichaam er weg en is het aan de familie om een eigen graf te voorzien. Maar de erfgenamen van Franco weigeren alle medewerking en willen zelfs naar het Grondwettelijk Hof trekken. Als Franco toch wordt opgegraven, willen ze bovendien dat hij wordt bijgezet bij zijn dochter in de kathedraal La Almudena, de kathedraal in het centrum van Madrid. Dat idee doet de regering helemaal steigeren. 

De weigering van de Spaanse Kerk toont aan hoe gevoelig het verleden nog altijd ligt in het Zuid-Europese land. De wonden van de burgeroorlog en de daaropvolgende dictatuur zijn meer dan 40 jaar na de overgang naar de democratie nog altijd niet geheeld. In tegenstelling tot andere landen die uit een oorlog of dictatuur kwamen, koos Spanje ervoor over het verleden en de misdaden te zwijgen. In heel het land liggen daardoor bijvoorbeeld nog altijd duizenden slachtoffers begraven in anonieme massagraven.