Direct naar artikelinhoud
Brazilië

Nieuwe Braziliaanse president opent aanval op mensenrechtenactivisten en indianen

De nieuwe president van Brazilië, Jair Bolsonaro, zwaait tijdens zijn inauguratie met de Braziliaanse vlag.Beeld AFP

Nadat hij de Braziliaanse presidentssjerp kreeg omgehangen, heeft Jair Bolsonaro pijlsnel de aanval geopend op mensenrechtenactivisten en de indiaanse bevolking van zijn land. Per decreet heeft de nieuwe president vergaande controle opgeëist over alle hulporganisaties in het land. Ook heeft hij de macht van het ministerie van Landbouw enorm vergroot, zodat daar nu de bevoegdheid ligt voor het goedkeuren van nieuwe natuurreservaten.

Het is geen verrassing: Bolsonaro had beloofd dat hij vele aspecten van het leven in Brazilië zou veranderen zodra hij president was. “Vandaag bevrijden we ons van het socialisme en de politieke correctheid”, zei de rechtse oud-legerkapitein dinsdag tijdens zijn inauguratie.

Hij maakte er direct werk van, en gaf de overheid per decreet een aantal nieuwe bevoegdheden. Zo mag die de komende 120 dagen de activiteiten van alle non-gouvernementele organisaties op Braziliaans grondgebied “overzien, controleren en begeleiden”. Deze bevoegdheden worden permanent als het Congres ermee instemt.

Lees ook

Lees ook
Beeld AFP

Maak kennis met de opvallende types uit Bolsonaro’s ministersploeg

Dat is slecht nieuws voor de minderheden waarvoor dergelijke organisaties zich hard maken, zoals de LGTB-gemeenschap, afstammelingen van slaven en indianen – groepen waar Bolsonaro zich al eerder laatdunkend over heeft uitgelaten. Mensenrechten beschouwt hij als “een linkse hobby”, en activisten doen ook nog eens lastig als het gaat om de economische ontwikkeling van het Amazonegebied, een van zijn belangrijkste verkiezingsbeloftes.

Ontginnen van land

Dat laatste wordt een stuk gemakkelijker door het decreet waarmee Bolsonaro de zeggenschap van het ministerie van Landbouw heeft uitgebreid: zij beslist voortaan welke delen van de Amazone vallen onder ‘inheems gebied’, en dus beschermd moeten worden. Voorheen lag deze taak bij een speciale overheidsinstelling, de Funai (Nationale Stichting voor de Indianen), die gold als een krachtige beschermer van de belangen van de inheemse bevolking. De nieuwe minister van Landbouw, Tereza Cristina Corrêa da Costa Dias, pleit juist hartstochtelijk voor de ontginning van land. Mogelijk legt zij ook bestaande beschermde gebieden open voor economische landbouwactiviteiten.

De ‘tropische Trump’, zoals Bolsonaro door sommigen wordt genoemd, verdedigde deze decreten woensdag op Twitter. “Meer dan 15 procent van het nationale grondgebied is afgebakend als inheems land”, schreef hij. In deze gebieden wonen minder dan 1 miljoen mensen “die allemaal worden uitgebuit en gemanipuleerd door de ngo’s. Laten we hen samen integreren.”

Twitter bericht wordt geladen...

De afgelopen jaren worden mensenrechten- en milieuorganisaties wereldwijd steeds vaker gedwarsboomd met wetten en regels die hun bewegingsvrijheid inperken of hen afsnijden van buitenlands geld. Dat gebeurt niet alleen in landen als Sudan of Rusland, maar zelfs in democratieën als Australië, Israël of Canada. Onder het mom van ‘nationale veiligheid’ worden steeds meer belemmeringen opgeworpen voor het maatschappelijke middenveld. Door antiterreurwetten dreigen burgerrechtenbetogers plots tot staatsgevaarlijke spionnen te worden bestempeld, en milieuactivisten als ‘ecoterroristen’.

Ook het geluid om inheemse volkeren te ‘integreren’ is niet nieuw. In China klinkt al jaren dat Peking de Tibetanen en Oeigoeren helemaal niet hun cultuur wil afnemen, maar hen ontwikkeling en voorspoed wil brengen door middel van onderwijs en economische ontwikkeling van hun regio’s.

De indianen van Brazilië maken zich grote zorgen. “Dit zal leiden tot een toename van ontbossing en geweld tegen inheemse volkeren”, zei Dinaman Tuxá, coördinator van Apib, een organisatie die hun belangen behartigt. “We zullen weer door een nieuw kolonisatieproces heengaan. Dat is wat zij willen.”