Overlijdens en geboorten in jaren eindigend op 9: van Leonardo da Vinci tot Zwangere Guy
Wist u dat Leonardo da Vinci 500 jaar geleden overleed? Geen probleem, het aantal sterfgevallen en geboortes in jaren eindigend op 9 is enorm. Leonardo, homo universalis, symbool van de Renaissance, kunstenaar en ingenieur, is de schepper van de Mona Lisa en de Salvator Mundi, het duurste schilderij ooit verkocht (2017, 400 miljoen euro). 50 jaar later, in 1569, overleed Pieter Bruegel de Oude, en dat zullen we geweten hebben. En nog eens een eeuw daarna wisselde Rembrandt van Rijn het tijdelijke met het eeuwige. Nederland staat daarom voor een Rembrandtjaar.
Koning Leopold II overleed in december 1909, Albert I volgde hem op. De controversiële Leopold II is de man van de Congo-Vrijstaat en Belgisch-Congo. Zijn dubieuze rol kwam onlangs nog uitgebreid aan bod in de onvolprezen reeks "Kinderen van de kolonie" op Canvas. Met de opbrengst van rubber en ivoor uit Congo financierde de vorst de vernieuwing van Brussel en Oostende. Maar, laten we het over recentere geboorten en overlijdens hebben, en beginnen met de levenden.
De jonkies
De Brusselse rapper Zwangere Guy wordt dit jaar 30. Piepjong. Maar uit zijn teksten en interviews blijkt al een levenswijsheid en ervaring die je bij oudere artiesten zou verwachten. Zijn kindertijd en jonge jaren waren niet van de poes. Ook Daniel Radcliffe, vertolker van Harry Potter, wordt 30. De Nederlandse cabaretier Jan Jaap van der Wal, nu vooral presentator van "De Ideale wereld" op Canvas, viert in 2019 zijn 40e verjaardag.
Ongelooflijk, Jennifer Lopez wordt 50! De Amerikaanse actrice en zangeres van Puerto Ricaanse afkomst heeft net een nieuwe film, "Second Act", maar die haalt volgens de kenners de geschiedenisboeken niet.
Ook fotograaf Stephan Vanfleteren, van de gegroefde zwart-witopnames, en actrice Renée Zellweger, bekend van "Bridget Jones's Diary" stappen op tram 5. Én zangeres Tanita Tikaram, met Britse vader en Maleisische moeder. Tikaram verraste eind jaren 80 de wereld met enkele ingetogen songs.
Middelbare leeftijd
In 1959 zagen Bart Peeters en Bryan Adams het levenslicht. Niet in de "Summer of 69 dus". In 1949 gebeurde dat met Peter Maffay ("Du"), Mark Knopfler van Dire Straits, Gloria Gaynor die dus nog altijd "survivet", Bonnie St. Claire, Bruce Springsteen, Urbanus en Billy Joel.
Ook de Brugse zanger Bert De Coninck wordt 70. In de vroege jaren 70 won hij samen met ene Jean Rousseau het Humorfestival van Heist. Eind jaren 70 legde hij zich toe op muziek, samen met zijn vriendin Fran. Hij raakte bekend met het liedje "Evelyne". In volle punkperiode maakte hij de platen "Crapule de luxe" en "Rooms for travellers". Zijn groep had een stevige live-reputatie. Toen het commerciële succes uitbleef, verhuisde hij naar Zuid-Frankrijk en Portugal. De lucky bastard in de clip is NIET Bert De Coninck.
Gezegende leeftijden
De van oorsprong Australische feministe Germaine Greer ("De vrouw als eunuch") is geboren in 1939 en nog alive and kicking. In 1929 zagen Martin Luther King, Anne Frank en Kuifje het levenslicht. Die laatste leeft nog, omdat hij niet echt bestaat. 100 jaar geleden werden de legendarische Italiaanse wielrenner Fausto Coppi, die cols beklimmen tot kunst verhief, zeker als zijn Witte Dame hem aanmoedigde, en de eerste zwarte crooner Nat King Cole, vader van Nathalie, geboren. Nat King Cole begon als jazzpianist met zijn combo The King Cole Trio, maar koos in de jaren 50 voor zoetgevooisde hits als "Mona Lisa", "Unforgettable", "When I fall in love" en "Quizas".
De diep betreurden
De tijd gaat onverbiddellijk snel. Het lijkt gisteren maar het is al 10 jaar geleden dat Ramses Shaffy, Michael Jackson, John Updike, Jaap Kruithof, Simon Vinkenoog en Edward Kennedy overleden. Edward, de jongste van de Kennedy-broers, leefde dus nog 40 jaar na de verdrinking door zijn toedoen van Mary Jo Kopechne, zijn secretaresse die niet uit de Oldsmobile 88 raakte die 's nachts in het meer van Chappaquiddick terechtkwam. Dat nooit opgehelderde ongeval betekende het einde van de presidentiële ambities van Ted Kennedy. Vorig jaar verscheen een film over het drama.
Wij nemen afscheid van...
Indrukwekkende lijst doden in 1999: de Jordaanse koning Hoessein, zangeres Dusty Springfield, cineast Stanley Kubrick, violist Yehudi Menuhin, acteur Dirk Bogarde die van Vlaamse afkomst was en de Braziliaanse kardinaal en bevrijdingstheoloog Dom Helder Camara.
In 1989 overleden de Ierse auteur en Nobelprijswinnaar Samuel Beckett en de Spaanse surrealist Salvador Dalí. 89 was voorts een slecht jaar voor dirigenten, we namen afscheid van Herbert von Karajan en sir John Pritchard. Die laatste dirigeerde niet alleen de Proms in de Royal Albert Hall, hij was de man die er in de jaren 80 in slaagde om het orkest van de Nationale Opera in Brussel wakker te schudden.
In de herfst van 1979 overleed onze grote Louis Paul Boon, aan zijn schrijftafel zoals de legende wil. Jarenlang was de socialist en viezentist, de auteur van "De Kapellekensbaan", "De voorstad groeit", "Menuet", "Priester Daens" en "Het geuzenboek" onze hoop op een Nobelprijs literatuur.
Wijlen in 1969 en vroeger
In 1969 stak de Tsjecho-Slowaakse student Jan Palach zichzelf in brand op het Wenceslasplein in Praag. Hij deed dat uit protest tegen de inval van de troepen van het Pact van Warschau in 1968 die zo de Praagse Lente neersloegen. Maar volgens hardnekkige geruchten speelden ook persoonlijke motieven een rol in de zelfdoding van Palach.
in 1959 namen we afscheid van jazz-zangeres Billie Holiday en van operazanger Mario Lanza. In 1949 sloeg auteur Klaus Mann, zoon van Thomas, de hand aan zichzelf. Vorig jaar verscheen nog de eerste Nederlandse vertaling van "De vulkaan", over de Duitse diaspora tijdens het nazisme. Ook componist Richard Strauss, die geen problemen had met de nazi's, en James Ensor verlieten ons.
Sigmund Freud, de grondlegger van de psychoanalyse, heeft de Tweede Wereldoorlog niet echt meer meegemaakt, hij overleed in het najaar van 1939. In 1929 ontvielen ons automobielpionier Carl Benz en schrijver Karel van de Woestijne.
1919 was een woelig jaar, zeker in Duitsland. Vrij snel na de capitulatie, de afschaffing van de monarchie en de enorme strafmaatregelen opgelegd door het verdrag van Versailles, streden 3 groepen om de macht in Berlijn (en München): de prille democraten van de veelgeplaagde Weimar-republiek, extreemrechtse nationalisten, en radicaal links. Er vielen in de 3 kampen veel slachtoffers, de meest bekenden zijn de communistische leiders Rosa Luxemburg en Karl Liebknecht, vermoord op 15 januari.
Tot daar dit erg beperkte overzicht. We wensen u allen een gezond 2019, zonder sterfgevallen in uw omgeving. Afsluiten doen we met een ontroerend nummer van de tragische Billie Holiday, niet lang voor haar overlijden in 1959. Vaarwel.