Nederlandse koninklijke familie verkoopt werk Rubens
Dertien tekeningen en twaalf loten met vooral porselein veilt Sotheby’s deze maand, met een verwachte opbrengst van rond de 3 miljoen euro. Allemaal eigendom van de koninklijke familie in Nederland, zo ontdekte NRC Handelsblad.
‘Eigendom van een prinses’ staat vermeld bij elf loten die worden aangeboden tijdens een veiling op 17 januari in Londen die ‘Royal & Noble’ is gedoopt – de verkopende partijen hebben veelal blauw bloed. De elf loten bestaan uit porselein uit China en ander antiek serviesgoed. Een twaalfde lot, tafeldecoratie in de vorm van glazen tulpen, is gemaakt door de befaamde Franse glaskunstenaar René Lalique ter gelegenheid van het huwelijk van Juliana met Bernard in 1937. Het werk behoorde, net als de andere loten, tot de nalatenschap van de in 2004 overleden prinses Juliana. De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) wil niet zeggen van wie de stukken nu zijn.
Eén werk springt eruit: een voorstudie van de 17de-eeuwse meester Peter Paul Rubens
Het gebeurt wel vaker dat de Oranjes kunst uit privébezit verkopen. Recent werd er daarna geklaagd dat de werken niet waren aangeboden aan musea in Nederland. Of dat nu wel is gebeurd, is de vraag; de RVD noemt dat een ‘privékwestie’.
Veel van de dertien tekeningen die op 30 januari bij Sotheby’s in New York onder de hamer komen, lijken niet museaal te zijn; ze zullen naar verwachting slechts enkele duizenden euro’s opbrengen. Maar één werk springt eruit: een voorstudie van de 17de-eeuwse meester Peter Paul Rubens. Geschatte opbrengst van deze krijttekening: 2,2 tot 3,1 miljoen euro.
Topstuk
Het is een topstuk, beaamt Friso Lammertse, conservator oude schilder- en beeldhouwkunst bij Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, dat de grootste Rubens-collectie in Nederland heeft. De krijttekening is een voorstudie van Rubens’ schilderij De kruisoprichting, dat in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal in Antwerpen hangt.
Dat is een van zijn beroemdste werken, zegt Lammertse, en dat maakt de schets waardevol, al zijn er meerdere bladen met voorstudies bekend. “Elk museum wil zoiets”, zegt hij. Lammertse zag het werk in 1977 tijdens een tentoonstelling in Antwerpen. “Toen was het nog in het bezit van Juliana.” Daarna zag hij het, in 2005, in New York.
Volgens de RVD staat geen van de te veilen tekeningen op de lijst van beschermde cultuurgoederen, die is opgesteld om te voorkomen dat kunstwerken met een grote kunsthistorische waarde Nederland verlaten.
Willem II had een beroemde kunstverzameling, met werk van meesters als Rembrandt, Titiaan en Da Vinci
Uit de herkomstgeschiedenis van alle dertien tekeningen is op te maken dat ze ooit zijn gekocht door koning Willem II (1792-1849) en daarna op diens erfgenamen zijn overgegaan. Willem II had een beroemde kunstverzameling, met werk van meesters als Rembrandt, Titiaan en Da Vinci.
Uit de herkomstgeschiedenis van alle dertien tekeningen is op te maken dat ze ooit zijn gekocht door koning Willem II (1792-1849) en daarna op diens erfgenamen zijn overgegaan. Willem II had een beroemde kunstverzameling, met werk van meesters als Rembrandt, Titiaan en Da Vinci. Na zijn dood werd deze collectie voor het grootste deel geveild, omdat hij een fikse schuld bleek te hebben bij zijn zwager, tsaar Nicolaas I van Rusland. De topstukken zijn daardoor veelal naar het buitenland verdwenen.
Dordrechts Museum
Het Dordrechts Museum maakte over deze uiteengevallen collectie in 2014 de tentoonstelling Willem II – Kunstkoning, die ruim 110.000 bezoekers trok – nog steeds een record voor het museum. Drie van de dertien tekeningen die nu worden geveild, waaronder de Rubens, waren te zien op die expositie. Maar Sander Paarlberg, een van de samenstellers, weet niet van wie de werken zijn. “Wij hebben nooit contact met de eigenaar gehad”, zegt de conservator oude kunst bij het Dordrechts Museum. “De drie tekeningen hebben we officieel geleend van Koninklijke Verzamelingen.” Dat is de organisatie die de kunst- en historische voorwerpen van het Huis Oranje-Nassau beheert.