Pedofilie: niet om te lachen, of toch?

“Hij ziet er niet als een pedofiel uit.” Deze botte reactie typeert de moeder van Odette, wanneer deze laatste als volwassene eindelijk al haar moed bij elkaar geschraapt heeft om haar ouders te informeren over “het gekietel” van een vriend des huizes, Gilbert, dat ze vanaf haar achtste heeft ondergaan. Gekietel was het eufemisme van Gilbert voor pedoseksuele handelingen die aan duidelijkheid niets te wensen overlaten. We zitten al ver in de film als Odette eindelijk het geheim kan onthullen. Het is het moment waarop Les chatouilles van toon verandert en er een ernst over film neerdaalt. Want voordien kan er geregeld smakelijk gelachen worden, wat niet evident is met zo’n gevoelig onderwerp.

Vier jaar geleden schreef Andréa Bescond het theaterstuk Les chatouilles (ou le danse de la colère), dat door haar echtgenoot Eric Métayer geregisseerd werd en waarin ze zelf Odette vertolkte. Dat hebben de twee nu samen naar het witte doek vertaald. Hoewel geen feitelijke weergave van Besconds verleden, is de film er wel sterk door geïnspireerd. Ook zij is in haar jeugd misbruikt, trok als tiener van Bretagne naar Parijs om aan het Conservatorium te studeren en werd met vallen en opstaan een gewaardeerde danseres.

Heden is het verleden

Les chatouilles begint met Odette die een psychiater opzoekt. Zij is de eerste persoon aan wie Odette over het misbruik vertelt. Wat daarop volgt in Odettes volwassen leven wordt parallel verteld aan flashbacks uit haar jeugd. De twee verhaallijnen vloeien vaak letterlijk in elkaar over. Je zit in het heden en in hetzelfde shot blijk je je plots in het verleden te bevinden. De sessies bij de psychiater geven Odette ook de mogelijkheid te fantaseren. Staat ze plots met een jeugdvriend te dansen tussen een stel hiphoppers in de States. De vierde wand wordt geregeld letterlijk doorbroken, zo vraagt Odette aan de psychiater: “Waarom fluistert u? We zitten in een herinnering, niemand kan ons horen.”

Vooral dat spel tussen de werkelijkheid (van de film, uiteraard) en de fantasie verleent Les chatouilles zijn originaliteit. Tevens is het de eerste bron van humor. Met het misbruik wordt niet gelachen, maar de reacties daarop of de blindheid ervoor krijgen soms wel een injectie sarcasme. Die humor werkt omdat de acteurs en actrices (Bescond vertolkt opnieuw Odette) de perfecte toon vinden. Vooral Karin Viard is subliem als de kille moeder, het type dat haar dochter na de onthulling van het misbruik in het gezicht slingert: “Jij wilt onze liefde? Ach zo, nadat je ons hebt laten vallen omdat je een danscarrière beoogde. Het lef!”

Overigens, Les chatouilles was vorig jaar te zien in Cannes en dong daar als debuutfilm mee naar de Caméra d’Or, die zoals bekend naar Girl is gegaan. Zonder iets af te willen dingen op die bekroning – want Girl is zeker de moeite – had Les chatouilles daar absoluut ook recht op gehad.

Nu in de bioscoop.