Trumps dramatische toespraak voor de natie gefactcheckt: wat klopt er, en wat niet?

Trump probeerde met zijn toespraak, die live op alle grote tv-zenders werd uitgezonden, de bevolking te overtuigen van zijn eis om 5,7 miljard dollar extra in de begroting te steken voor de grensmuur met Mexico. De Democraten toonden zich na afloop weinig onder de indruk en wijzen op de foute claims die de president maakte.

• “Vandaag spreek ik tot jullie omdat er een groeiende humanitaire en veiligheidscrisis is aan onze zuidgrens”

Klopt niet, schrijven zowat alle Amerikaanse media met de cijfers in de hand. Er is zeker geen “groeiende veiligheidscrisis” aan de grens, integendeel. Het aantal illegale immigranten dat vanuit Mexico de Amerikaanse grens probeert over te steken, daalt al bijna twintig jaar op rij. In het jaar 2000 werden er 1,6 miljoen clandestiene migranten opgepakt, om in de jaren daarna te blijven dalen tot 300.000 in het begrotingsjaar 2017. In 2018 was er een nieuwe stijging te zien tot 397.000. 

Mensen die zonder wettige papieren in de Verenigde Staten verblijven, komen bovendien heel vaak in die situatie terecht omdat ze langer in het land blijven dan toegestaan volgens hun inreisvisum. Ze komen dus legaal de grens over. In 2017 werden er zo 606.926 gevallen genoteerd, meer dan het dubbel van het aantal clandestiene grensoversteken. 

• “Elke dag pakken onze grensagenten duizenden illegale immigranten op die ons land willen binnenkomen”

Ook fout: in het begrotingsjaar 2018 werden er gemiddeld 30.000 clandestiene immigranten opgepakt aan de grens, ofwel een duizendtal per dag. Geen “duizenden” dus. De laatste cijfers laten wel een stijging zien: in november werden er 51.856 mensen opgepakt, ongeveer 1.700 per dag. Nog altijd geen “duizenden”.

Wat wel kan kloppen, afhankelijk van hoe je het interpreteert, is dat er een “humanitaire crisis” plaatsvindt aan de grens. Sinds 2014 neemt het aantal migrantenfamilies met kinderen uit landen als El Salvador, Guatemala en Honduras namelijk toe: in 2016 kwam 50 procent van de opgepakte migranten uit die drie landen, tegenover 10 procent in 2010.

Voor die kinderen is er niet altijd plaats in de opvangcentra aan de grens. Vorig najaar werden heel wat kinderen gedwongen van hun ouders gescheiden, in december overleden twee kinderen uit Guatemala in een opvangcentrum.

• “Amerika is trots miljoenen legale migranten te verwelkomen die onze samenleving verrijken en bijdragen aan onze natie. Maar alle Amerikanen worden getroffen door ongecontroleerde illegale migratie. Ze hebben een invloed op onze overheidsmiddelen en doen het aantal jobs en de lonen dalen. En het zijn de Afro-Amerikanen en Hispanics die het felst getroffen worden daardoor”

Trekken illegale immigranten het aantal jobs en de lonen voor de 'gewone' Amerikaan naar beneden? Economen zijn het er niet over eens. Er zijn studies die aantonen dat illegale migratie een invloed heeft op de minst verdienende jobs, die relatief gezien inderdaad vaker door Afro-Amerikanen en Hispanics worden uitgevoerd. Andere studies wijzen er dan weer op dat de Amerikaanse economie groeit door migratie, ook van laaggeschoolden. In heel veel sectoren, zoals de tuinbouw of de fruitsector, zijn het illegale immigranten die voor een karig loon de jobs uitvoeren die de gewone Amerikaan niet meer wil doen.

• “Onze zuidgrens is een toegangspoort voor grote hoeveelheden illegale drugs, waaronder meth, heroïne, cocaïne en fentanyl. Elke week sterven er 300 van onze burgers door heroïne alleen, waarvan 90 procent via de zuidgrens binnenkomt”

In 2017 stierven er in de VS meer dan 15.000 mensen aan een overdosis heroïne, dat zijn er inderdaad bijna 300 per week. En volgens het Drug Enforcement Agency komt 90 procent inderdaad via Mexico de VS binnen. 

Maar zal een muur daar iets aan kunnen doen? Zo goed als alle drugs die in 2018 aan de grens werd onderschept, werd gevonden tijdens een controle aan een reguliere grenspost. Drugsbendes gebruiken alle mogelijke manieren om drugs te verstoppen om ze zo de grens over te brengen, maar doen dat uit praktische overwegingen wel altijd via de bestaande grensposten. Het risico op betrapping nemen ze er dan bij. “Slechts een kleine fractie van alle heroïne werd in beslag genomen tussen de grenspunten”, schrijft de DEA in een recent rapport.

• “De laatste twee jaar voerde de grenspolitie 266.000 arrestaties uit bij vreemdelingen met een strafblad”

In 2017 en 2018 werden door de immigratie- en douanedienst 210.876 mensen opgepakt met een eerdere veroordeling, en 55.233 die beschuldigd waren. Samen zijn dat er inderdaad 266.000. Maar de meerderheid van de veroordelingen gingen over kleinere vergrijpen zonder geweld, zoals verkeersovertredingen of de illegale grensoversteek zelf.

• “Vorige maand werden er 20.000 kinderen illegaal de VS binnengebracht, een grote stijging. Deze kinderen worden gebruikt als menselijke pionnen door wrede ‘coyotes’ en gewetenloze bendes”

De grenspolitie houdt niet specifiek bij hoeveel kinderen illegaal de grens proberen over te steken. Wel worden ‘family units’ geteld, groepen mensen van ten minste één ouder of voogd en ten minste één minderjarige. 

En dat cijfer was in november zelfs hoger dan de 20.000 die Trump aanhaalt: 25.172 om precies te zijn. Maar zeggen dat die kinderen allemaal gebruikt worden door “wrede coyotes en gewetenloze bendes” is te kort door de bocht. De Amerikaanse grenspolitie voert normaal gezien een controle uit op valse aangiftes. Het klopt dus niet dat de meer dan 20.000 kinderen allemaal door mensensmokkelaars worden binnengebracht. De overgrote meerderheid reist effectief met (een van) hun ouders.

• “De grenspolitie vraagt 5,7 miljard dollar voor een fysieke grens. Op vraag van de Democraten zal het een stalen grens zijn, geen betonnen muur”

Trump doet hier alsof hij bereid is een grote toegift te doen aan de Democraten door zijn idee van een betonnen muur te laten varen in ruil voor een stalen hek. Maar het is de regering-Trump zelf die al wekenlang hint op die toegeving, er is geen enkele Democraat die een stalen hek langs de grens vraagt.

• “Het is een kwestie van gezond verstand: de grensmuur zou zichzelf heel snel terugbetalen. De kost van illegale drugs is meer dan 500 miljard doller per jaar, veel meer dan de 5,7 miljard die we vragen van het Congres. (...) De muur zal indirect ook betaald worden door de geweldige nieuwe handelsdeal met Mexico”

De financiering van de muur is het meest heikele punt van allemaal. Twee jaar lang al wordt er mist gespuid over wie de muur zal betalen. Trump claimde eerst dat Mexico de muur zou betalen, daarna dat de VS hem zou betalen maar dat Mexico ze zeker zou terugbetalen, en nu moet het geld toch van de VS komen. Trump blijft erbij dat Mexico zal betalen door het nieuwe handelsverdrag met het land (dat overigens nog niet goedgekeurd is), maar economen vinden dat nonsens. Het geld moet sowieso uit de Amerikaanse begroting komen.

Bovendien blijft de claim dat de muur zich zal terugverdienen op weinig gebaseerd. Het overgrote deel van de drugs wordt zoals eerder geschreven via de reguliere grensovergangen binnengesmokkeld, daar zal de muur niets aan veranderen.

• "De federale overheid blijft dicht, en dat om slechts een enkele reden: omdat de Democraten geen geld willen geven voor grensveiligheid”

Fout. De Democraten stellen in hun eigen begrotingsvoorstel 1,3 miljard dollar ter beschikking om de grens met Mexico te versterken en beter te beveiligen, onder andere via betere camerabewaking en meer controle op een aantal kritieke punten.

Trump veegde de Democratische fractieleiders Nancy Pelosi en Chuck Schumer in december nog publiekelijk de mantel uit dat ze zijn voorstel voor de grensmuur niet wilden steunen. Trump zei toen letterlijk: “Ik zal de overheid sluiten en ik zal er trots op zijn. Ik neem het op mij, ik ga jullie niet de schuld geven.”

• "Senator Chuck Schumer (Democratisch fractieleider, red.) heeft herhaaldelijk zijn steun uitgesproken voor een fysieke grens, samen met andere Democraten. Ze zijn van gedachte veranderd nadat ik president ben geworden”

Klopt niet helemaal. Schumer stemde in 2006 samen met een reeks andere Democraten wel voor de Secure Fence Act, een wet die een hek voorzag langs ongeveer 1.100 kilometer van de grens. Maar dat hek valt in het niets vergeleken met de muur die Trump wil. De president noemde het hek uit 2006 zelf de “niet-muur”.