Nieuw virus nog gevaarlijker voor zwangere vrouwen dan zikavirus: “Klimaatverandering kan verspreiding van besmettelijke ziekten bevorderen”

Riftdalkoorts (RVF) komt voornamelijk voor bij runderen, schapen, geiten en varkens. Maar ook voor de mens heeft een besmetting ernstige gevolgen. Zeker wanneer vrouwen zwanger zijn, kan het virus fataal zijn, voor de foetus althans. Zo blijkt uit de recente studie waarbij ratten als proefdieren werden ingezet. Bij 65 procent van de besmette dieren stierf de foetus. “Zika besmet de placenta via zijwegen, terwijl het riftdalvirus de expresweg neemt”, aldus Amy Hartman, professor Besmettelijke Ziekten aan de University of Pittsburgh in Amerika. 

Het ziektevirus wordt overgebracht door verschillende soorten muggen waaronder de tijgermug. En dat maakt het gevaarlijk volgens experts. “Klimaatverandering en de opwarming van de aarde kunnen de verspreiding van een nieuwe besmettelijke ziekte zoals riftdalkoorts bevorderen”, aldus Hartman. “Naarmate muggenpopulaties hun grenzen verleggen, heeft een ziekte de mogelijkheid om zich ver buiten de oorspronkelijke grenzen te verspreiden.”

En dat zou nefaste gevolgen hebben voor zwangere vrouwen. Zo blijkt uit eerder onderzoek, waarbij Soedanese vrouwen werden onderzocht, dat een besmetting met RVF tot beduidend meer miskramen tijdens het tweede en derde trimester leidt. Wordt het ongeboren kind niet dood geboren, heeft het een grote kans op een afwijking. Zo werd er al gerapporteerd over baby’s met huiduitslag, een vergrote milt en geelzucht. Vaak sterven de jonge kinderen na enkele weken. 

Gealarmeerd door bovenstaande berichten, besloten onderzoekers het virus en bijhorende gevolgen grondig te onderzoeken. Dat deden ze door proefratten opzettelijk te besmetten. Uit de resultaten bleek dat het virus vooral de placenta van de beestjes aanviel. Zo bevatte de placenta meer besmette cellen dan enig ander orgaan. Zelfs de lever bleef enigszins gespaard vergeleken met de placenta.

Oorspronkelijk kwam de ziekte enkel voor in Oost-Afrika, sinds een tiental jaren verspreidde die zich naar Saudi-Arabië en besmette daar meer dan 100.000 personen waarvan er minstens 700 stierven. Hoeveel geboorteafwijkingen veroorzaakt werden door de ziekte-uitbraak is niet duidelijk.

De tijgermug die de ziekte met zich meedraagt, vond zijn weg intussen ook al naar Europa, en werd een tijdje geleden zelfs gespot aan de Belgische grens. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwt dan ook voor een eventuele noodsituatie door een gebrek aan vaccins voor mensen. Runderen, geiten, schapen en varkens kunnen wel ingeënt worden voor het virus. Voorlopig gebeurt dat nog niet in Europa. Eenmaal de situatie escaleert, kan de Europese Commissie daar wel toestemming voor geven. 

Kortom, het nieuwe virus blijkt nog schadelijker voor foetussen dan het gekende zikavirus. Dat laatste virus zorgde er nochtans voor dat duizenden vrouwen in Centraal- en Zuid-Amerika in 2015 bevielen van baby’s met ernstige geboorteafwijkingen. Testen op menselijk placentaweefsel onthulden immers dat, in tegenstelling tot het zikavirus, RFV het unieke vermogen heeft om een gespecialiseerde cellenlaag te infecteren waar voedingsstoffen naar binnen stromen. “Meer onderzoek is hoogstnoodzakelijk zodat het broodnodige bewustzijn kan groeien”, aldus professor Hartman. 

Eenmaal besmet door RFV hebben mensen last van symptomen zoals koorts, duizeligheid, hoofdpijn, spierpijn, koorts en misselijkheid. Gezonde personen die niet zwanger zijn, lopen weinig risico op complicaties. Slechts tien procent krijgt te maken met een hersenontsteking of wazig zicht. Van die laatste groep verliest vijftig procent permanent het gezichtsvermogen.