Félix Tshisekedi uitgeroepen tot president van Congo, bisschoppen zien andere kandidaat als winnaar
In Congo heeft de kiescommissie oppositiekandidaat Félix Tshisekedi verrassend uitgeroepen tot winnaar van de presidentsverkiezingen. Hij moet Joseph Kabila opvolgen die het land 17 jaar lang met harde hand geleid heeft. Martin Fayulu, een andere oppositiekandidaat, geeft zijn nederlaag niet toe en ook de katholieke kerk zegt dat de resultaten niet overeenstemmen met wat haar waarnemers gezien hebben.
Vannacht heeft de kiescommissie de resultaten bekendgemaakt van de presidentsverkiezingen van 30 december. Volgens die resultaten zou oppositiekandidaat Félix Tshisekedi verrassend de winnaar zijn met 7 van de 18 miljoen uitgebrachte stemmen. Die andere oppositiekandidaat Martin Fayulu krijgt er 6 miljoen en Emmanuel Ramazada Shadary, de kandidaat van huidig president Joseph Kabila, slechts 4 miljoen. Tshikedi zou op 18 januari dus de eed afleggen als nieuwe president van Congo. Het zou gaan om de eerste vreedzame machtsoverdracht in meer dan 50 jaar.
Zo eenvoudig is het echter niet, want er dreigt nu een gevaarlijke politieke impasse. Fayulu weigert om zich bij wat hij noemt "kiesbedrog" neer te leggen en wil een klacht indienen. Meer nog: de invloedrijke katholieke kerk zegt "de resultaten van de kiescommissie niet overeenstemmen met de bevindingen van waarnemers van de kerk". De bisschoppen hadden 40.000 waarnemers gestuurd om het verloop van de verkiezingen te volgen. Op basis daarvan zegt de kerk dat een andere kandidaat gewonnen heeft. Wie dat is, zegt de kerk er nog niet bij, maar vermoed wordt dat het om Fayulu gaat.
Beluister het gesprek met Katrien Vanderschoot in "De ochtend"
Volgens VRT-journalist Katrien Vanderschoot die de gebeurtenissen vannacht gevolgd heeft, is alles nu onzeker. "Fayulu zelf aanvaardt het resultaat van afgelopen nacht niet. Hij noemt het een electorale staatsgreep van de kiescommissie. Het is afwachten of alles hier rustig zal blijven." Shadary, de kandidaat van Kabila, legt zich neer bij zijn nederlaag en heeft Tshisekedi gefeliciteerd.
"Vandaag ben ik gelukkig voor jullie en voor de mensen van Congo. Iedereen viert dat er vrede is en niemand kon zich indenken dat een kandidaat van de oppositie kon winnen", zei Félix Tshisekedi in een eerste reactie.
"Het kan alle kanten uitgaan", zegt ook Carl Theunis, die in Kinshasa woont. Hij merkte afgelopen nacht feestvreugde, er hangt niet meteen een gespannen sfeer. In de stad Kisangani in het binnenland zijn vanochtend wel de aanhangers van Martin Fayulu op straat gekomen uit protest tegen wat ze "kiesbedrog" noemen. Het kwam tot incidenten en de politie heeft traangas ingezet en in de lucht geschoten om de massa uiteen te drijven. Er is ook een lokaal kantoor van de kiescommissie in brand gestoken. In Kikwit in het westen van Congo zouden er vier doden gevallen zijn bij rellen. (Lees verder onder de foto).
Beluister het gesprek met Carl Theunis in "De ochtend"
België en Frankrijk hebben "hun twijfels"
De Belgische minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders heeft "twijfels over een aantal zaken die België de volgende dagen zal aankaarten in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties". Sinds Nieuwjaar heeft ons land daar een niet-permanent zitje in die Veiligheidsraad.
Ook Frankrijk vindt dat "de resultaten van de verkiezingen niet in overeenstemming zijn met wat we hier en daar konden vaststellen", zei minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian. Hij verbaast zich erover dat de resultaten van de kiescommissie totaal anders zijn dan wat bleek uit de controles van de bisschoppenconferentie in Congo.
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft alle partijen in Congo opgeroepen om af te zien van geweld. "Alle electorale geschillen moeten geregeld worden via de grondwet van Congo en volgens de relevante kieswetten", aldus een mededeling van Guterres.
Wie is Felix Tshisekedi?
Felix Tshisekedi is de presidentskandidaat van de grootste oppositiepartij van Congo, namelijk de Union pour la Democratie et le Progrès Social (UDPS). Hij is ook de zoon van oppositie-icoon Etienne Tshisekedi, die de UDPS mee heeft opgericht.
Etienne Tshisekedi nam het in 2011 op tegen Kabila en verloor, maar volgens waarnemers verliep die stembusgang frauduleus. In februari vorig jaar overleed de 84-jarige Etienne Tshisekedi in Brussel. Zijn zoon Felix heeft in zijn jonge jaren enige tijd in Brussel geleefd voor hij terugkeerde naar Congo.
In oktober 2016 werd Felix Tshisekedi vicesecretaris-generaal van de UDPS. Na de dood van zijn vader werd hij in maart 2018 gevraagd om de UDPS te leiden en om de presidentskandidaat te zijn voor de verkiezingen.
In een eerste verklaring zegt Tshisekedi dat hij de president van alle Congolezen wil zijn. Hij bracht ook hulde aan president Kabila, die hij als een belangrijke politieke partner beschouwt.
Bekijk hieronder het verslag uit “Het Journaal”:
Bekijk hier het gesprek uit "Terzake" met historicus Zana Etambala over de situatie in Congo:
