Direct naar artikelinhoud
Interview

“Er is niet zoiets als een blauw-groene as”

Bart Somers en Kristof Calvo: “Een belangrijke reden waarom het zo goed lukt in Mechelen is dat de mensen voelen dat we er collectief op vooruitgaan. Dat geeft positiviteit, meer openheid. Dat heb je nodig in een samenleving.”Beeld Bob Van Mol

Over één zaak zijn Bart Somers (Open Vld) en Kristof Calvo (Groen), de Mechelse posterboys van de blauw-groene droom, het eens. Een samenwerking tussen liberalen en groenen is – althans op federaal niveau – niet evident. Somers houdt de uitgestoken groene hand voorlopig beleefd af.

en

Hoe zit het nu met die groen-blauwe as als motor van de nieuwe federale of Vlaamse coalitie? Groen-voorzitter Meyrem Almaci zinspeelde er openlijk op. In Mechelen bewijzen liberaal burgemeester Bart Somers en Groen-kopstuk Kristof Calvo dat samenwerken kan. Maar de echte Mechelse as? Die is geel en rood, zegt Somers. “Onze stadskleuren.” Met een kwinkslag maakt hij duidelijk: de gemeenteraad is het parlement niet.

Somers: “Ik kan een waslijst aan maatregelen opsommen waarover we grondig van mening verschillen. Ik pas bijvoorbeeld voor een vermogensbelasting. Daarom moeten we ook niet één of andere alliantie proberen maken. Wij zijn geen fundamentele tegenstanders, maar in mijn ogen bestaat er geen blauw-groene as.”

Calvo: “Voor ons is zo’n bijdrage van de vermogens cruciaal. Onze belangrijkste as is die met Ecolo. Al tonen liberalen en groenen in Mechelen wel dat samenwerken kan.”

Waarom lukt het daar wel?

Somers: “In een stad ben je gericht op oplossingen zoeken. Dat is een andere rol dan die in het parlement. Daar worden verschillen meestal uitvergroot.”

Calvo: “Een voorstel van de oppositie gaat daar meestal rechtstreeks de vuilnisbak in. Daarna wordt het overgeschreven door de meerderheid. Bij ons in Mechelen gaat het anders. We hebben meer dan 50 voorstellen van de oppositie in ons bestuursakkoord opgenomen.”

Wat jullie ook gemeen hebben, is dat jullie mikken op een publiek van hoogopgeleiden, ondernemers en kosmopolieten. De bionadebourgeoisie, zoals dat tegenwoordig heet.

Somers: (verontwaardigd)  “Excuseer, maar dan moet u toch eens goed naar Mechelen kijken. Onze stad heeft een enorm diverse samenstelling, zowel etnisch-cultureel als sociaal-economisch. We hebben een sfeer van optimisme en positiviteit gecreëerd, die contrasteert met wat de stad 20 jaar geleden was. Daarin slaag je niet als je dat doet vanuit een bourgeoisattitude en enkel kijkt naar de bovenlaag.”

Calvo: “Onze stadslijst is breed en volks. Als mensen praten over Mechelen, dan denken ze in de eerste plaats aan diversiteit, veiligheid en stadsvernieuwing. Maar ook aan het feit dat er hard is gewerkt voor Mechelaars die het moeilijk hebben. Onze stadslijst is een echte stedelijke volkspartij.”

In het bestuursakkoord kiezen jullie de kant van de ondernemer. Met meer hoogbouw op industrieterreinen, aandacht voor starters en de winkeliers in het centrum.

Calvo: “Het lijkt alsof je moet kiezen: ofwel voer je Voka-beleid voor de ondernemers, ofwel kies je voor mensen die het moeilijk hebben. Maar dat is een valse tegenstelling. Ze versterken net elkaar. Als er meer ondernemers zijn in je stad, kun je beter zorgen voor de mensen die het minder breed hebben. Hoe meer volk er komt werken en winkelen, hoe meer ruimte wij hebben voor sociaal beleid.”

 U klinkt als een liberaal. Die denkt ook: als de ondernemers het goed doen, is dat goed voor iedereen.

Calvo: “Ondernemerschap is niet links of rechts, net zomin als veiligheid.”

Somers: “Of milieu, bijvoorbeeld. Het unieke is dat wij geen kartel zijn in de klassieke betekenis van het woord, waarbij twee partijen elk hun delegatie afleveren en hun inhoudelijke punten mogen binnenhalen. We zitten al sinds 2001 samen in het stadsbestuur, en sinds 2006 op dezelfde lijst, dat is het langste politieke huwelijk in Vlaanderen. Wij komen tot creatieve oplossingen omdat we verschillende denkkaders kunnen samenleggen.

“Voor armoedebestrijding sturen we bijvoorbeeld een wijkagent en een sociaal werker samen op pad. Zij gaan samen bij de gezinnen thuis op bezoek. Met dat project hebben we prijzen gewonnen.”

Bart SomersBeeld Bob Van Mol

 U stuurde de wijkagent, en meneer Calvo de sociaal werker?

Somers: “Neen, net niet.”

Calvo: “Dat zou de kartelformule zijn. Wij hebben soms een felle discussie, maar we maken er altijd een geïntegreerd verhaal van. In het veiligheidsbeleid is het bijvoorbeeld niet zo dat de groenen beslissen over het preventiebudget, terwijl de blauwen beslissen over de repressie.”

“Onze aanpak is zeldzaam op het nationale niveau. Wij leren van elkaar in plaats van elkaar de les te spellen. Kwetsbaar, maar met een sterke overtuiging. De Mechelse keuzes zijn geen grijze keuzes, hoor. Kijk naar diversiteit. Daarmee hebben we extreemrechts klein gekregen. Niet door zelf een beetje extreemrechts te worden, zoals de N-VA. Wel door een ronduit inclusief samenlevingsverhaal, zonder hoofddoekenverbod. In onze stad heeft Vlaams Belang verloren van een verhaal waar ze van gruwen, waar ze gek van worden. Ze hebben heel lang de sfeer in de stad bepaald, maar het enige wat ze nu nog hebben is een lokaal op de grote markt.”

‘Het unieke is dat wij geen kartel zijn in de klassieke betekenis van het woord. Wij komen tot creatieve oplossingen omdat we verschillende denkkaders kunnen samenleggen’
Bart Somers

Diversiteit is de claim to fame van Mechelen. Toch zit er maar één persoon met roots buiten de EU in het stadsbestuur. Vorige legislatuur geen enkele.

Somers: “Als je kijkt naar de samenstelling van de Mechelse bevolking, dan zouden we inderdaad anderhalve schepen moeten hebben. Op de stadsadministraties heeft 20 procent een migratieachtergrond, voor de hele stad is dat 28 procent. Dit is work in progress, geef ik toe. Maar elk jaar komt daar wel een procentje bij.

Zijn jullie blij dat jullie af zijn van N-VA? Geen incidenten meer over handjes schudden.

Calvo: “Wij hebben zes jaar correct en zakelijk samengewerkt met N-VA. De Mechelse N-VA was toen nog niet de N-VA van Antwerpen. Wel waren een aantal maatregelen moeilijker te realiseren. Denk aan de praktijktests. Voor ons zijn die essentieel. We willen dat elk talent alle kansen kan benutten.”

Op federaal niveau zouden heel wat topliberalen het liefst van al opnieuw besturen met N-VA. Sociaal-economisch is dat nog altijd de beste partner.

Somers: “Op sociaal-economisch vlak hebben we inderdaad goed kunnen samenwerken met N-VA. Voor mij is het dan ook onbegrijpelijk dat de N-VA is weggelopen op het moment dat de regering nog een aantal belangrijke hervormingen moest doorvoeren. Op de verkiezingsdag van 14 oktober heeft ze de knop omgedraaid. Marrakech lag even niet in Marokko, maar in het stadhuis van Antwerpen. Ze hebben gemerkt dat ze 180.000 stemmen kwijt waren, terwijl het Vlaams Belang er 160.000 bij had gewonnen. Toen hebben ze gezegd: we zijn weg.”

U komt zelf uit een Vlaams-nationaal nest.

Somers: “Ik heb daar een erg raar gevoel bij. Ik kreeg mijn politieke opvoeding in de VU, de voorloper van de N-VA. Als ik zie hoe de partij nu opschuift naar rechts en inspeelt op de angst, dan weet ik haast zeker dat een aantal partijleden daar niet gelukkig mee zijn.”

Calvo: “Het is tegenwoordig één grote campagnemachine die van geen ophouden weet. Theo Francken en Filip Dewinter (VB) hebben de boel overgenomen. Daar kun je weinig mee aanvangen. We gaan naar een verkiezingscampagne waar de PS gaat zeggen: stem voor ons, of het is gedaan met België. Terwijl de N-VA in Vlaanderen gaat vertellen: stem voor ons, want anders kom de PS weer aan de macht.”

Kristof CalvoBeeld Bob Van Mol

 Of de blauw-groene as, als we De Wever mogen geloven.

Calvo: “Ik beschouw het als een compliment dat de N-VA daar zenuwachtig over wordt. We leven nog altijd niet in een N-VA-dictatuur. Ik geloof ook erg in politieke families die over de taalgrenzen heen durven werken. Wij als groenen, maar evengoed de liberalen. Dáár zit volgens mij de nieuwe bron van stabiliteit en vooruitgang.”

Er loopt een nieuwe breuklijn door de Belgische politiek. Aan de ene kant de open partijen: groenen, liberalen en christendemocraten. Aan de andere kant de gesloten partijen.

Somers: “Dat klopt, vind ik. Kijk naar de N-VA, die na de gemeenteraadsverkiezingen is weggelopen uit de regering. Daarmee is ze ook weggelopen van de oplossingen voor migratie.”

Calvo: “Wat groenen en liberalen bindt, en dat was voor een stuk de chemie van paars-groen, is dat we een prioriteit maken van mensenrechten en internationale samenwerking.”

“Maar misschien zijn er ook mogelijkheden met de sociaaldemocraten. Ik hoop van harte dat de sp.a zich in Vlaanderen kan herstellen, zodat ze er beter uitkomt dan vandaag. We hebben een sterke sociaaldemocratie nodig.”

 Somers: “Kristof, nu spreek je niet voor de stadslijst.” (hilariteit)

 Ook bij CD&V staan er een aantal te popelen om met groen en blauw in zee te gaan.

Calvo: “Ik hoop dat de christendemocraten hun rug rechten en definitief afscheid nemen van het kartel met de N-VA. Het is tijd dat het politieke landschap weer in beweging komt. Dat er weer verschillende opties zijn. En niet dat de keizer in Antwerpen enkel zijn duim omhoog of omlaag steekt.”

Meyrem Almaci pleit openlijk voor een “groen-blauwe motor”, een bundeling van de partijen die ethisch progressief zijn en open in de samenleving staan.

Somers: “Mijn filosofie blijft: we gaan op eigen kracht. We gaan niet nu al zeggen met welke partijen we wel of niet kunnen samenwerken.”

U slaat de uitgestoken hand van Almaci af.

Somers: “Zoals ik zei: er is geen blauw-groene as. Maar het is evenmin onmogelijk om samen te werken. In een klimaat van vertrouwen kunnen we tegenstellingen overstijgen.”

Calvo: “Waar mijn partijvoorzitter naar verwijst: in de periode van crisis heb je wel een aantal lichtpunten gezien, waar de samenwerking tussen groen en blauw wel de dingen in beweging heeft gezet. Het is een publiek geheim dat de resolutie waarmee de premier naar Marrakech is getrokken met blauw-groene inkt is geschreven. Het feit dat het federaal parlement in die periode een signaal heeft gegeven dat die klimaatambities omhoog moeten, was ook zo’n lichtpunt.

“In Mechelen bewijzen we dat we elkaar inhoudelijk en qua stijl kunnen vinden.  En vanuit de stad een boodschap kunnen verspreiden over het hele land. Namelijk dat je verkiezingen kan winnen zonder zondebokken aan te wijzen en met echte oplossingen. Maar de coalitie in Mechelen is geen voorbode voor wat nationaal gebeurt. Dat kan ik niet genoeg benadrukken, ik zie de verschillen ook.”

Somers: “Daar ben ik het volledig mee eens. Een belangrijke reden waarom het zo goed lukt in Mechelen is dat de mensen voelen dat we er collectief op vooruitgaan. Dat geeft positiviteit, meer openheid. Dat heb je nodig in een samenleving. Op dat vlak kan de Mechelse aanpak wel symbool staan voor hoe we ook nationaal de samenlevingsproblemen kunnen aanpakken.”

‘Het is tegenwoordig één grote campagnemachine die van geen ophouden weet. Theo Francken en Filip Dewinter (VB) hebben de boel overgenomen. Daar kun je weinig mee aanvangen’
Kristof Calvo

Meneer Calvo, is uw partij wel klaar om te besturen? In Antwerpen bleven jullie aan de kant staan.

Calvo: “Twintig jaar na 1999 zijn we er klaar voor. Meyrem is ook iemand die de partij kan meenemen in zo’n verhaal. Het punt is alleen dat we niet de nieuwe CD&V willen zijn. Wij willen impact hebben. Niet louter akte nemen van andermans programma. Dat was het probleem in Antwerpen.

“Ik ben geen revolutionair, maar wel radicaal. Sociaaldemocraten hebben in het verleden te vaak gezegd: ‘allez, het is goed, we zijn erbij’. Als wij in mei na de verkiezingen de afweging maken dat we vanuit de oppositie meer kunnen realiseren dan door ons broek af te steken in de regering, dan zal ik de eerste zijn om ons congres te vragen om niet in de regering te stappen.”

Nu vergroot u wellicht niet de goesting van de liberalen om met u te besturen.

Somers: “Er is een onbehagen in de samenleving dat we moeten aanpakken. Kijk naar de gele hesjes, wier woede ten dele veroorzaakt wordt door de milieupolitiek die we voeren. (kijkt naar Calvo) Ik vind het belangrijk dat werkenden daar iets aan overhouden. Dankzij de taxshift gebeurt dat ook: de laagste inkomens krijgen tot 160 euro extra. Zo til je mensen op. Dat zijn liberale recepten. Eerder dan te beginnen met een soort afgunstretoriek tegenover de vermogenden, die dat onbehagen in mijn ogen alleen maar verder zal voeden.”

Kristof Calvo en Bart Somers: “Wij hebben soms een felle discussie, maar we maken er altijd een geïntegreerd verhaal van.”Beeld Bob Van Mol

Calvo: “Ik ben óók voor een taxshift. Alleen had ik het geld elders gehaald en de voordelen meer gericht naar de laagste inkomens. Als we onze kinderen aan de keukentafel opdragen om hun best te doen, dan moeten we hun arbeid ook belonen. Anders krijg je colère.

“Uiteraard beseffen we ook dat er veel onzekerheid is over migratie. Die onzekerheid gedijt het best in een klimaat waarin mensen zich zorgen maken over hun loon en hun pensioen. Wanneer ze zich kapotwerken voor 1.000 euro per maand. Als progressieve politici hebben we dus de plicht om die band tussen inspanning en beloning te herstellen. Dat mag gerust met een assertieve fiscale hervormingsagenda. Alleen over de concrete invulling verschillen we van mening. 

“En dat zal de komende maanden maar al te duidelijk zijn. Ik vind het bijvoorbeeld heel flauw dat sp.a-voorzitter John Crombez ons plots verwijt op te schuiven naar de liberalen. Meyrem Almaci, die de banken tackelt, heeft geen lessen te krijgen van Crombez als het vlak gaat over eerlijkheid en rechtvaardigheid.”

Somers: “Wij ook trouwens niet.”

Calvo: (lacht) “Pas op Bart, nu begeef je je op glad ijs.”