Hoe ga je als ouder om met kinderen die brossen om actie te voeren?

“Deze politici respecteren de jeugd niet, enkel oude bange mensen die in hun huis zitten weg te rotten.” Die boodschap kreeg journalist Jeroen de Preter woensdag in de familie-WhatsApp-groep. Dochter Jeanne (18) probeerde haar ouders ervan te overtuigen haar de toestemming te geven om een dag later te spijbelen en te betogen voor het klimaat. “Ik had haar de vraag gesteld waarom ze per se wou spijbelen en kreeg tot mijn eigen verbazing een uitgebreide argumentatie”, zegt De Preter. “Omgerekend naar papier ongeveer een A4'tje lang. Wat doe je dan als ouder?”

Je toestemming geven, in het geval van De Preter. Want het minste wat je kunt zeggen, is dat Jeanne er goed over nagedacht heeft. “Daar kun je alleen maar respect voor hebben”, vindt De Preter. “We hadden in haar nog geen echte klimaatactiviste gezien. Maar ze meende dit wel echt. Dus hebben we haar laten gaan. Al moet ik toegeven dat het feit dat ze het goed doet op school en een goed rapport had, meegespeeld heeft. Een keertje spijbelen zal voor haar het verschil niet maken.”

Punten en rapport, het zijn wellicht de hoofdargumenten die ouders dezer dagen gebruiken om hun kroost af te houden van spijbelen en betogen, zelfs al is het voor een goede zaak. “Luka sukkelt nogal met wiskunde”, zegt IT-manager Annelies Boeykens over haar 15-jarige dochter. “Haar punten voor dat vak zijn kantje boordje. Nu wil het toeval dat ze net twee uur wiskunde heeft op donderdagnamiddag, het tijdstip van de spijbelactie. Moeilijk dus.”

Inconsequenties

Luka kreeg uiteindelijk toch een ja, al ging er een felle discussie aan vooraf. Waarbij haar ouders het meisje vooral wezen op enkele inconsequenties in haar betoog. Luka wil het klimaat redden, maar haar iPhone is voor haar heilig. En ze laat altijd de waterkraan open tijdens het tandenpoetsen, om maar iets te noemen. 

Annelies: “Ze reageerde daar heel rustig op en zei dat ze zich er bewust van was en er beter op zou letten. Ze argumenteerde ook dat het niet de schuld is van haar generatie dat de smartphone de evidentie zelve is en dat je in deze maatschappij niet meer zonder kunt. En zo zagen we al onze argumenten smelten. We zaten duidelijk met een overtuigde tiener. Raar wel: mijn man en ik zijn zelf niet activistisch. Geen idee waar dit vandaan komt.”

David Dessers is wel activistisch te noemen. De klimaatschepen voor Groen in Leuven organiseerde ooit zelf klimaatacties. Naar aanleiding van Zwarte Zondag in 1991, de dag waarop het Vlaams Belang (toen nog Vlaams Blok) doorbrak, kwam hij op straat tegen racisme. Hij was dan ook blij toen zijn 15-jarige dochter Eva eerder deze week vrij droogjes meldde dat ze zou spijbelen en betogen. 

Na een post op Facebook over hoe trots hij op zijn dochter was, kreeg hij behalve een boel positieve ook enkele negatieve reacties, van mensen die niet begrijpen dat hij spijbelen goedkeurt. Maar Dessers ziet er geen graten in. “Maatschappelijke interesse en betrokkenheid zijn ook zeer belangrijk. Je leert niet enkel op school. Je zag de afgelopen dagen op sociale media weleens kritiek verschijnen op de klimaatspijbelaars. Dat het niet spijbelen is als je het mag van je ouders. Dat de jeugd daarom te braaf is. Dat is onzin. Ik heb vroeger vaak actie gevoerd, maar niet op zo’n jonge leeftijd. Ze zijn net stouter dan wij. En ze zijn heel overtuigd.”

Post-milieuactivist

Overtuigde tieners zijn duidelijk, maar wat als je als ouder het gevoel hebt dat je kind niet echt om ‘de juiste redenen’ wil spijbelen? Het is een kritiek die de klimaatspijbelaars herhaaldelijk kregen: ze doen het enkel om niet naar school te moeten. Waarom betogen ze niet gewoon tijdens het weekend, vroegen velen zich openlijk af. Dan zie je meteen wie écht gemotiveerd is en wie niet.

“Dat merk je zo ook wel, hoor”, meent Jeroen de Preter. Want niet alleen dochter Jeanne vroeg om te spijbelen, ook haar 16-jarige broer Jules. Alleen bleek die er wat minder goed over nagedacht te hebben. “Hij kreeg dezelfde vraag: waarom wil je dat? Een echte argumentatie had hij niet. Hij is natuurlijk twee jaar jonger, maar toch hadden we de indruk dat hij eerder een ‘post-milieuactivist’ is.”

Jules kreeg een neen, maar ging toch, zonder toestemming. “Dat is pas echt spijbelen”, zegt De Preter, een beetje groen lachend.

Maar zelfs al gaan ze mee voor de fun, toch kan ook dat al een effect hebben, meent theatermaker Michaël De Cock, die donderdag zijn 14-jarige dochter zag vertrekken naar Brussel. “Zelfs al doen ze het uit luiheid, omdat ze niet naar school willen, toch krijgen ze de invloeden, de energie mee binnen. Mijn dochter kwam donderdagavond thuis en deed overal het licht uit. ‘Voor het klimaat’, zei ze. Al jaren moeten we haar op die lichten wijzen. Eén betoging, en ze doet het uit zichzelf.”

Elke donderdag

Eén keer spijbelen voor de goede zaak kan nog sympathiek zijn. Maar elke donderdag tot in mei, zoals de initiatiefneemsters aankondigden, dat is een ander paar mouwen. Bij Annelies sloeg de angst haar om het hart toen Luka donderdagavond helemaal opgewonden terugkwam van de betoging en aankondigde dat ze het voortaan elke donderdag gaat doen. 

Dat zal niet waar zijn, zegt Annelies beslist. “We hebben Luka uitgelegd dat blijven spijbelen voor wiskunde zeker een herexamen of vakantiewerk voor dat vak zal opleveren. Dat heeft wel indruk gemaakt. Zover had ze nog niet gedacht.”

En zelfs al doet Jeanne het goed op school, ook ten huize De Preter is er twijfel over de komende weken. “Rationeel begrijp ik dat je moet doorgaan als je de aandacht hebt. Maar als ouder heb je de moeilijke taak om ook pragmatisch te zijn. Elke week spijbelen, met enkele buizen tot gevolg, dat ligt toch een pak moeilijker.”

Zelfs doorgewinterde klimaatactivisten voelen lichte twijfel. “Ook al heb ik veel sympathie, toch bekruipt me ook wel de vraag: moet dat nu echt altijd op een donderdag?”, lacht klimaatschepen Dessers. “Ik probeer nu nog niet te veel te denken over de komende weken. Maar ik vraag me wel af wanneer de vader het weer zal overnemen van de klimaatactivist als deze campagne blijft duren. Want uiteraard zijn school en goede punten belangrijk. En de school zal dat ook niet blijven tolereren.”

De meeste ouders zien er wel nog altijd het positieve van in: de hele spijbelcampagne doet veel jongeren vooral nadenken over de klimaatproblematiek. Al was het maar om argumenten te vinden om ouders te overtuigen dat het prima is om een namiddagje school te skippen. 

Annelies: “De vibe is er duidelijk. De jongeren zijn wakker. Hopelijk pikken de scholen dit ook op en komt er meer aandacht voor de problematiek op school. En springt ook de regering op de kar. Dat zou het beste zijn, want dan kunnen onze kinderen weer gewoon naar de les.”