Europese parlementaire commissie adviseert: “Onafhankelijk onderzoek vooraleer EU pesticiden toelaat”

Sinds het kankeronderzoeksinstituut IARC van de Wereldgezondheidsorganisatie in 2015 besloot dat glyfosaat, een bestanddeel in de erg populaire onkruidverdeliger Roundup, ‘mogelijk kankerverwekkend’ is, staan de zenuwen strak gespannen bij producent Monsanto (ondertussen opgekocht door Bayer).

Ondertussen spanden al meer dan tienduizend professionals die met de stof werkten en kanker kregen, in de VS een proces aan tegen het bedrijf. Een Europees burgerinitiatief riep massaal op om glyfosaat uit de EU te bannen en de EU verlengde de vergunning voor de stof niet met vijftien jaar zoals gevraagd maar met slechts vijf jaar.

En woensdag stemt het Europees Parlement over een resem adviezen die een direct gevolg zijn van het protest en die de Europese toelatingsregels voor herbicides en pesticiden zoals glyfosaat flink kunnen verstrengen.

Monsanto-papers

Want in volle ‘Glyfosaat-gate’ bleek dat die regels, hoewel de strengste ter wereld, niet altijd goed worden nageleefd. Zo kan wie een vergunning aanvraagt zelf bepalen welke lidstaat moet onderzoeken of de nieuwe stof wel koosjer is en welke studies wel of niet in acht genomen worden. Ook bleek uit de ‘Monsanto-papers’ dat het bedrijf erin geslaagd was ongewenste onderzoeksresultaten over glyfosaat weg te moffelen en studies te manipuleren.

Dat moest beter, en dus is een jaar geleden in het parlement de bijzonder onderzoekscommissie PEST opgericht. Die onderzocht de gaten in die procedure en hoe die moeten worden gedicht.

Na zes hoorzittingen met 34 deskundigen en veel getouwtrek tussen groenen en eerder industriegezinde liberalen en christendemocraten ligt er nu een advies op tafel dat door een grote meerderheid van PEST wordt gedragen en dat tot een veel strengere toelatingsprocedure zou moeten leiden.

Zo beveelt de commissie aan dat alle onderzoeken die de industrie aanlevert bij een toelatingsaanvraag, voortaan voor iedereen makkelijk toegankelijk zijn. Ook moeten belangenconflicten op tafel komen, moeten onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeken die ‘peer reviewed’ zijn meer gewicht krijgen dan onderzoeken die enkel van de industrie komen, en moeten niet alleen actieve bestanddelen maar ook de werkelijke productenmix die de burgers gebruiken beter onderzocht worden.

“Nog belangrijke adviezen zijn dat plagiaat niet meer kan en dat alle ruwe data op tafel moeten liggen”, zegt Parlementslid Bart Staes (Groen), een van de twee rapporteurs van de commissie.

Nog steeds controverse

Over glyfosaat staat in het rapport dat “de controverse nog niet gaan liggen is” en dat de wetenschappelijke adviescommissie van de Europese Commissie een systematisch overzicht moeten maken over een eventueel verband met kanker, zodat de unie tijdig kan beslissen of ze de vergunning voor de stof na 2022 nog verlengt.

“Dit is geen werkstuk van de groenen alleen”, benadrukt Staes. “Het voordeel is dat mijn corapporteur een christendemocraat was en dat het hele Parlement in de commissie vertegenwoordigd was. Daarom had dit heel wat voeten in de aarde, maar daardoor weten we zeker dat dit voorstel om de procedure aan te passen breed gedragen is. Ook de industrie die mee aan tafel zat en die zeker niet met alles akkoord is, geeft toe dat dit degelijk werk is. Er kwamen heel wat amendementen maar wij verwachten wel degelijk dat een meerderheid dit zal steunen.”

En daarna?

Staes: “Er moet na de verkiezingen hoe dan ook een nieuwe toelatingsprocedure komen en van het hoofd van de afdeling pesticiden bij de Europese Commissie weten we dat daarbij zeker met onze adviezen rekening wordt gehouden. Zo’n stevig signaal van het Parlement, dat is geïnspireerd door het burgerinitiatief tegen glyfosaat, kan de Commissie niet naast zich neerleggen.”