Zijn de plotse Vlaamse ambities van Bart De Wever "kiezersbedrog"?

Toen politiek journalist Marc Van de Looverbosch vanmiddag in "Nieuwe feiten" op Radio 1 stelde dat het woord "kiezersbedrog" niet lang op zich zou laten wachten, werd hij al snel bijgetreden door politicoloog Dave Sinardet (UAntwerpen).

"Dit is een vorm van kiezersbedrog", stelde die. "Zij het dan een vorm die typisch is voor de Belgische politiek. Of beter, een van de uitwassen van de Belgische politiek: dat bekende, populaire figuren bij verschillende verkiezingen telkens ingezet worden op een ander niveau."

Sinardet verwees onder meer naar Paul Magnette, die in 2012 kandidaat-burgemeester was voor Charleroi, maar 2 jaar later minister-president werd voor Wallonië. "Dat is  typisch Belgisch."

Herbeluister hier het gesprek met Marc Van de Looverbosch en Dave Sinardet in "Nieuwe Feiten" op Radio 1:

Ook Wetstraatwatcher Ivan De Vadder vindt het woord "kiezersbedrog" niet ongepast, zo zegt hij aan Studio Brussel en Radio 1. "De timing is heel merkwaardig: hij heeft nog maar twee weken de eed afgelegd als Antwerps burgemeester. Hij heeft een aantal maanden onderhandeld om een heel moeilijke, merkwaardige coalitie op de been te brengen. En na twee weken zegt hij dan: 'Salut, ik ben hier weg, ik zal vanaf mei op een ander niveau meespelen.' Dat men dan in Antwerpen reageert: 'Je laat ons in de steek. Dit heb je niet gezegd. Dit is kiezersbedrog', vind ik eigenlijk maar heel logisch."

Bart De Wever haalde in oktober meer dan 76.000 voorkeurstemmen in Antwerpen. "Al de rest zit daar een heel eind onder", observeert De Vadder. "Dat betekent dat misschien iemand burgemeester zal worden met een score van in het beste geval 5.000 stemmen. Dat geeft aan wat hier aan de hand is. Het is echt een vaandelvlucht van Bart De Wever om een andere strategie van N-VA uit te voeren."

"Ik vraag mij ook af of de Antwerpse kiezer dezelfde stem zou hebben uitgebracht, als die had geweten dat die bijvoorbeeld 6 jaar Koen Kennis als burgemeester zou krijgen", opperde Dave Sinardet vanmiddag. "Dat was toch wel belangrijke informatie voor die Antwerpse kiezer?"

Herbeluister hier het gesprek met Ivan De Vadder in "De wereld vandaag" op Radio 1:

Maar De Vadder en Sinardet worden tegengesproken door politicoloog Herwig Reynaert (UGent) in "De wereld vandaag". Volgens hem zorgen we er als kiezers zelf voor dat partijen altijd maar weer dezelfde stemmenkanonnen moeten inzetten. Het woord "kiezersbedrog" is dus in zijn ogen te zwaar gekozen.

"Dat is niet typisch voor N-VA. Het is eigen aan alle politieke partijen dat ze hun stemmenkanonnen inzetten als jobhoppers tussen de politieke niveaus. De kiezers moeten daarover oordelen. Als die voor hen blijven stemmen, komen die steeds in andere functies terecht."

Meer nog, zegt Reynaert: de kiezer kan Bart De Wever in mei zelfs in Antwerpen houden. "Neem nu die 76.000 mensen die in oktober voor Bart De Wever hebben gekozen: als die consequent zijn, stemmen ze niet voor Bart De Wever als potentiële minister-president. (...) We moeten ook als kiezer onze verantwoordelijkheid nemen. Als we vinden dat dit niet kan, moeten we ons stemgedrag aanpassen."

Niet dat Reynaert verwacht dat dat zal gebeuren. "Dat is nu eenmaal niet de logica van de kiezer, integendeel. Stemmenkanonnen worden iedere keer beloond." 

"Ik kan mij voorstellen dat die stemmenkanonnen het zelf soms vervelend vinden dat ze te allen tijde moeten opdraven", voegt Reynaert daaraan toe. "In die zin begrijp ik ook de reactie van Bart De Wever: als mens zou ik graag burgemeester van Antwerpen blijven. Maar aan de andere kant is het duidelijk dat zijn partij zijn stemmen nodig heeft. N-VA is geschrokken van de resultaten van de vorige verkiezingen. Het is daarom ook niet toevallig dat ook de naam van Jean-Marie Dedecker circuleert."

Of het anders kan? Een interessante testcase daarvoor volgt in 2024, zegt Reynaert. "Dan vallen in principe alle verkiezingen samen. Dan zullen er keuzes moeten worden gemaakt."

Herbeluister hier het gesprek met Herwig Reynaert in "De wereld vandaag" op Radio 1: