Aftellen naar cruciale stemming in het Britse parlement over de brexit: wat zijn de mogelijke scenario's?
Straks stemmen de leden van het Britse Lagerhuis over het brexitakkoord dat premier Theresa May met de Europese Unie heeft gesloten. Als dat Lagerhuis het akkoord goedkeurt, dan gaan de Britten een al bij al ordelijke brexit tegemoet. Keuren de parlementsleden het akkoord af (en dat is de algemene verwachting), dan opent zich een wirwar aan mogelijke scenario's. We zetten de meest voor de hand liggende even op een rij.
1. Lagerhuis keurt brexitakkoord goed
Kort en krachtig: het meest eenvoudige scenario. Als het Lagerhuis het brexitakkoord van de regering goedkeurt, dan start de uitwerking van dat akkoord bij wijze van spreken meteen na de goedkeuring. En dan stapt het Verenigd Koninkrijk op 29 maart uit de Europese Unie, waarna een overgangsperiode volgt tot eind 2021. Een ordelijke brexit, zo u wil. (Lees verder onder de grafiek.)
2. Lagerhuis keurt brexitakkoord af
Keurt het Lagerhuis het brexitakkoord af, dan liggen er verschillende scenario's op tafel. Ofwel komt er een vertrouwensstemming over de regering. Ofwel trekt het Lagerhuis de brexit naar zich toe. Ofwel werkt de regering een plan B uit. Ook die scenario's kunnen verschillend aflopen.
Vertrouwensstemming over de regering
Als het brexitakkoord duidelijk wordt weggestemd, zal oppositiepartij Labour zo goed als zeker een vertrouwensstemming eisen. Als de regering die verliest, komen er nieuwe parlementsverkiezingen. Een nieuw Lagerhuis kan er daarna voor kiezen om aan de Europese Unie uitstel te vragen of beslissen om zonder akkoord uit de Unie te stappen - een harde brexit genoemd. Gaat de Unie akkoord met uitstel, dan komt er voorlopig geen brexit. Gaat de Unie niet akkoord, dan gaan de Britten allicht een chaotische brexit tegemoet.
Wint de regering de vertrouwensstemming, dan kan ook zij uitstel vragen aan de EU, met dezelfde mogelijke gevolgen als hierboven beschreven. De regering kan er ook voor kiezen om een tweede referendum te organiseren. Dat referendum kan het verloop van de brexit beïnvloeden of er zelfs toe leiden dat er geen brexit meer komt.
Lagerhuis trekt brexit naar zich toe
Een tweede scenario bij afkeuring is dat het Lagerhuis de brexit naar zich toe trekt. Dan kan het bijvoorbeeld beslissen om voor een harde brexit te gaan. Zoals al gezegd, zal die allicht de nodige chaos met zich meebrengen. Of het Lagerhuis kan ook voor een tweede referendum gaan. Of... niemand die echt kan voorspellen hoe de parlementsleden het zullen aanpakken.
Regering stelt plan B voor
Een derde mogelijkheid is dat de regering-May met een plan B op de proppen komt. Daar heeft ze echter niet veel tijd voor. Een meerderheid in het parlement besliste vorige week om May slechts 3 zittingsdagen te gunnen om een nieuw akkoord uit te werken. Heel wat minder dan de 3 weken waarop May gehoopt had. Slaagt ze erin een nieuw akkoord af te sluiten, dan moet het Lagerhuis daar opnieuw over stemmen. Dat plan B kan goed- of afgekeurd worden, maar het is moeilijk te voorspellen wat daarvan de gevolgen zouden kunnen zijn.
May heeft ook nog een andere keuze. Ze kan ervoor kiezen om artikel 50 - dat de uitstap uit de Unie regelt - terug te trekken. Een EU-lid kan dat eenzijdig doen, zonder goedkeuring van de andere lidstaten. Of ze kan ook de handdoek in de ring gooien en zelf ontslag nemen.
Herbekijk hieronder de analyses van Groot-Brittanniëkenner Ivan Ollevier en EU-specialist Rob Heirbaut uit Het Journaal:
