Europa reageert op verworpen brexitdeal: Juncker wijst op tijdsdruk, premier Michel legt bal in het kamp van de Britten

Europees president Donald Tusk liet weten de beslissing te betreuren. “Als er geen deal mogelijk is en niemand een no-deal wil: wie zal dan uiteindelijk de moed hebben om te zeggen wat de oplossing is?”, schreef hij op Twitter. 

Ook Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker is teleurgesteld met het resultaat. Hij vraagt de Britten zo snel mogelijk duidelijkheid te verschaffen: “De tijd is bijna op.”

Nigel Farage, de voormalig leider van de UKIP-partij en hét gezicht van de brexitcampagne, noemt de verwerping van het akkoord “een catastrofale mislukking.” Hij eist het ontslag van Theresa May.

De Ierse regering reageerde dat er niet opnieuw kan worden onderhandeld. Een chaotische brexit is volgens Dublin “een slechte uitkomst voor iedereen, zeker in Noord-Ierland. Het is niet te laat om dit te voorkomen en we roepen Groot-Brittannië op om duidelijk te maken hoe het deze patstelling met spoed wil oplossen.’' De kwestie van de grens tussen Ierland en Noord-Ierland was een belangrijk twistpunt bij de onderhandelingen.

Volgens Frans president Emmanuel Macron “ligt de druk bij de Britten”. Dat zei hij vanavond tijdens een debat. Macron voegde er nog aan toe dat het brexit-referendum in 2016 “gemanipuleerd” werd en de kiezers “belogen” werden.

Premier Charles Michel herinnerde eraan dat alle 27 staatshoofden en regeringsleiders duidelijk hebben gemaakt dat het akkoord over het Britse vertrek "het enige mogelijke" akkoord is. "Het is nu aan de Britten om de verantwoordelijkheid te nemen van de gevolgen van hun keuze", aldus de eerste minister. Volgens hem kan een brexit zonder akkoord wel nog vermeden worden.

Intussen blijft de regering in lopende zaken volledig gemobiliseerd om de rechten van burgers en bedrijven te verdedigen, zo preciseerde de premier nog.

Volgens Vlaams minister-president Geert Bourgeois zorgt de verwerping van de brexitdeal in het Britse parlement voor een bijkomende periode van onzekerheid voor Vlaamse burgers en bedrijven. De kans op een chaotisch vertrek zonder akkoord en bijbehorende overgangsperiode stijgt hierdoor sterk, meent hij.

De enige uitweg op korte termijn om chaos te vermijden, zo zegt hij, is de verlenging van de termijn van artikel 50, op zijn minst tot aan de Europese parlementsverkiezingen. Artikel 50 legt het vertrek op 29 maart. De verkiezingen vinden plaats op 26 mei.

“Ik herhaal en hoop dat het Verenigd Koninkrijk nog altijd kan terugkomen op de onzalige Brexit, ook het Hof van Justitie bevestigde recent deze mogelijkheid”, aldus de minister-president.

 “Het Britse parlement heeft duidelijk gemaakt wat het niet wil. Het is nu tijd om erachter te komen wat de parlementsleden dan wél willen. In tussentijd moeten de burgerrechten gevrijwaard worden.” Dat zegt Europees Parlementslid Guy Verhofstadt (Open Vld).

Minister van Financiën Alexander De Croo (Open Vld) verzekerde dat de regering zich voorbereidt op alle mogelijke scenario’s. “Douanediensten schakelen komende dagen versnelling hoger om onze Belgische bedrijven zo goed mogelijk bij te staan”, tweette hij. 

Kathleen Van Brempt (sp.a) roept de Britse premier Theresa May op om ofwel meteen nieuwe verkiezingen uit te schrijven, ofwel een nieuw referendum te organiseren. “Het is duidelijk dat de huidige Britse regering niet in staat is geweest de door haar gewenste Brexit deftig geregeld te krijgen. De Britse bevolking moet zich daarom nu opnieuw kunnen uitspreken”, zegt ze. 

Bij CD&V vreest Ivo Belet dat de Britten door de stemming “recht op het ravijn van een chaotische no-deal afstevenen”. Uitstel (of zelfs afstel) van de brexit of nieuwe verkiezingen zijn volgens hem de twee overblijvende opties om dat te voorkomen.

Anneleen Van Bossuyt (N-VA), die in het Europees Parlement de commissie Interne Markt voorzit, zegt dat de Europese instellingen op het ergste voorbereid zijn en de voorbije maanden aan een ‘wat als’-scenario hebben gewerkt.

“De huidige voorbereidingen gaan uit van het worst­case­-sce­na­rio, een harde brexit. Met enkel de Europese belangen voorop. Geen uitzonderingsmaatregelen meer voor het VK. Dit scenario moeten we ten alle koste proberen te vermijden. Maar dat zal niet eenvoudig zijn. De hoogste regionen van de Europese Commissie geven duidelijk te kennen niet te willen onderhandelen over een ‘no deal’-akkoord.”

 Buitenlandminister Didier Reynders (MR) zegt dan weer dat een gedragen brexitakkoord noodzakelijk blijft, “in het belang van bedrijven en burgers”. Niemand heeft iets te winnen bij een ‘no deal’, aldus Reynders.