“Heeft Francken niet gezien wat er op zijn kabinet gebeurde? Of heeft hij het niet willen zien?”

Een ‘Pano’-reportage bracht gisteren aan het licht dat tussenpersonen hoge bedragen vroegen aan mensen om hun familieleden of kennissen aan een humanitair visum te helpen. Vooral Mechels gemeenteraadslid Melikan Kucam (N-VA) bevindt zich in het oog van de storm. Kucam zou Oosterse christenen aan visa hebben geholpen in ruil voor grof geld. 

Toen de feiten plaatsvonden, was Francken de bevoegde staatssecretaris. Volgens zijn woordvoerder stelt Francken zich burgerlijke partij “wegens de ernst van de vermeende feiten en het misbruik van vertrouwen”, klinkt het in een verklaring.

Het parket benadrukte gisteren dat er “in de huidige stand van het onderzoek geen aanwijzingen zijn dat de oud-staatssecretaris of iemand van het kabinet bij de feiten zou betrokken zijn”. Francken zei gisteren wel in ‘Terzake’ dat hij geruchten opgevangen had en iedereen heeft gezegd naar Justitie en politie te gaan om een klacht in te dienen. 

Vanmiddag lieten ook al de federale regering en minister Maggie De Block weten dat ze zich burgerlijke partij zullen stellen in het onderzoek. Volgens De Block worden humanitaire visa onder haar bevoegdheid niet toegekend op basis van lijsten die zijn opgesteld door tussenpersonen. Ze zei dat hervestiging enkel nog mogelijk zal zijn via betrouwbare organisaties. In principe gaat het om het VN-vluchtelingenagentschap (UNHCR). 

Premier Charles Michel (MR) spreekt van “zeer ernstige en choquerende feiten” als het misbruik bewezen zou worden. De federale overheid wil naast de burgerlijke partijstelling ook een administratief onderzoek voeren naar hoe de humanitaire visa zijn afgeleverd. Het gaat dan vooral over de manier waarop de individuele dossiers zijn beoordeeld, en welke criteria daarvoor in acht zijn genomen door de verschillende diensten. “Er moet duidelijkheid komen over deze zaak”, aldus Michel.

“Onbezonnenheid”
De MR gaat nog een stapje verder en stelt zich vragen bij de wijze waarop Francken zijn kabinet leidde. “Als deze feiten bevestigd worden, brengen ze alleszins de onbezonnenheid aan het licht waarmee het kabinet met dit dossier omging”, zegt Kamerfractieleider David Clarinval.

“Heeft Francken niet gezien wat er op zijn kabinet gebeurde? Of heeft hij het niet willen zien? Hij stond bekend als een groot communicator, maar had ongetwijfeld meer aandacht moeten hebben voor het functioneren van zijn kabinet. Dit doet alleszins vragen rijzen bij de manier waarop Francken -geheel autonoom- met humanitaire visa omging.” De commissie Binnenlandse Zaken gaat hoorzittingen houden, maar de MR wil ook andere parlementaire initiatieven steunen zoals een bijzondere commissie of -indien nodig- een onderzoekscommissie.

Open Vld-vicepremier Alexander De Croo uitte zijn twijfels over het systeem van tussenpersonen, hij vroeg zich af of dat wel legaal is.

Volgens CD&V-vicepremier Kris Peeters is het nieuws “als een bom ingeslagen” bij de regering. “De vroegere staatssecretaris besliste in alle autonomie over de toekenning van humanitaire visa. Hij stond daar ook op”, benadrukte de CD&V’er. Peeters noemt de affaire “zeer, zeer ernstig”, maar wil niemand beschuldigen “zonder kennis van zaken”. 

Kamerlid Wouter De Vriendt van oppositiepartij Groen zei vanochtend dat Francken politiek verantwoordelijk is als blijkt dat Kucam zich verrijkt heeft met het uitreiken van visa. “Kucam kon blijkbaar via een connectie op het kabinet, zelf als bevriende N-VA’er bepalen wie een humanitair visum kreeg en wie niet. Uiteraard is Francken dan politiek verantwoordelijk.”

Het groene parlementslid kaartte nog aan dat de oud-staatssecretaris zelf geen stappen heeft gezet naar Justitie. “Iedereen heeft de burgerlijke verantwoordelijkheid om eventuele misdrijven te signaleren”, aldus nog De Vriendt.

Ondertussen zette de Mechelse sociale huisvestingsmaatschappij KLEMO haar voorzitter Melikan Kucam vandaag aan de deur. Dat heeft de raad van bestuur vandaag unaniem beslist. “Door de ernst van de vermeende feiten en de negatieve afstraling ervan op de vennootschap was de positie van de heer Kucam als voorzitter onhoudbaar geworden”, klinkt het.

Vanochtend had KLEMO nog gesteld het gerechtelijk onderzoek tegen het Mechelse N-VA-gemeenteraadslid af te wachten, maar de “zwaarwichtige beschuldigingen” tegen Kucam doen de sociale huisvestingsmaatschappij nu toch al ingrijpen. “In het belang van de werking en de goede naam van de vennootschap heeft de raad van bestuur unaniem beslist om het mandaat van de heer Melikan Kucam als voorzitter van de raad van bestuur vervroegd en met onmiddellijke ingang in te trekken”, luidt het in een mededeling. Open Vld-gemeenteraadslid Fabienne Blavier is meteen aangesteld als nieuwe voorzitter.